Златоуст

Златоуст
рус. Златоуст
Байрак^[d]
Нигезләнү датасы	1754
Дөнья кисәге	Европа
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Зылатаус шәһәр бүлгесе[1], Златоуст округы, Зылатаус өязе һәм Златоустовский горный округ^[d]
Административ-территориаль берәмлек	Зылатаус шәһәр бүлгесе[1], Чиләбе өлкәсе, Урал өлкәсе, Златоуст округы һәм Зылатаус өязе
Сәгать поясы	UTC+05:00
Хөкүмәт башлыгы	Пекарский, Максим Борисович^[d][2]
Халык саны	159 662 (2023)[3]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	125 метр
Бүләкләр
Мәйдан	118 км²
Почта индексы	456200
Рәсми веб-сайт	zlat-go.ru
Беренче язма телгә алу	1751
Җирле телефон коды	3513
Шәрәфле ватандашлар төркеме	^[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме	^[d]
Объектның күренешләре өчен төркем	^[d]
Златоуст Викиҗыентыкта

Златоуст — Чиләбе өлкәсендә урнашкан шәһәр (1865 елдан), халык саны буенча Чиләбе өлкәсенең өченче шәһәре.

Халык саны — 174 985 кеше.^[4]

2022 елның 15 ноябреннән — «Хезмәт даны шәһәре»^[5].

География

Шәһәр Әй елгасыда, Чиләбедән 110 километр (тимер юл буенча 160 км), Мәскәүдән 1750 километр (тимер юл буенча 1941 км) ераклыкта урнаша. Златоуст аша Көньяк Урал тимер юлы һәм М5 «Урал» мәгистрәле уза.

Климат

Златоуст климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Уртача температура, °C	−13,7	−13	−7,1	2,5	11,7	17,7	19,0	16,0	9,9	2,1	−7,8	−13,2	2,1
Чыганак: NASA. База данных RETScreen

Тарих

Златоуст 1754 елда тимер ясау, бакыр эретү һәм чуен кою заводлары янында бистә буларак нигезләнгән.

1773—1775 елларда завод эшчеләре Пугачёв күтәрелешендә катнашканнар.

1815 елда монда корал фабрикасы төзелә, 1857 елда корыч кою фабрикасы төзелә.

1865 елдан Златоуст бер үк исемдәге өязенең үзәге була һәм шәһәр статусын ала.

1917 елның декабрендә шәһәрдә совет хакимияте урнаштырыла; 1918 елның июльдә Кызыл Армия частьләре Златоустны ташлыйлар. 1919 елда, Златоуст операциясе нәтиҗәсендә, Көнчыгыш фронтының 5нче армия частьләре шәһәрне азат итәләр.

1980 елда Златоуст Октябрь Революциясе ордены белән бүләкләнгән.

Халык

1840[6]	1897[7]	1959[8]	1970[9]	1979[10]	1989[11]	2002[12]	2010[4]
8 651	20 502	161 342	180 488	197 760	207 794	194 551	174 985

Икътисад

Шәһәрнең төп предприятиеләре:

• Металлургия заводы
• Машиналар төзү заводы
• Локомотивлар депосы
• Корал фабрикасы

Югары уку йортлары

• Көньяк Урал дәүләт университетының филиалы
• Урал дәүләт элемтә юллары университетының филиалы
• Заманча һуманитар академиясенең филиалы

Шәһәрдә туганнар

• Шапошников Борис (1882—1942) — ССРБ маршалы.
• Карпов Анатолий (1951) — халыкара гроссмейстер, шахматлар буенча 12нче дөнья чемпионы.
• Александр Алемасов (1902-1972) - сәясәтче. ТАССРда массакүләм репрессия оештыручы.

Татарлар

• Рәис Фәтхетдинов (1938-2009) - икътисадчы-галим, профессор.

Фотогалерея

• 
  Герб (1966)
• 
  Вокзал
• 
  1910 елдагы фотография
• 
• 
• 

Искәрмәләр

1. ОКТМО
   https://wikidata.org/wiki/Track:P764https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203
2. https://web.archive.org/web/20200609144447/http://www.zlat-go.ru/04_glava/
3. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2023 года и в среднем за 2022 год и компоненты её изменения (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) — 2023.
   https://wikidata.org/wiki/Track:Q127408111
4. архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-03-06 
5. Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
6. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
7. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1592
8. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
9. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
10. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
11. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
12. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php