Mayıs 2018'de Recep Tayyip Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı seçimi vaadi olarak ilk kez söz konusu edilen parkın atıl durumdaki eski 19 Mayıs Stadyumu'nun yıkılarak yapılacağı açıklanmıştır. İlk aşamada yaklaşık 35 bin m² olacağı duyurulan parkın alanının daha sonra yapılan açıklamalarda 250 dönüme çıkarılacağı belirtilse de Şubat 2019'da yapılan ihalede 100 bin m² olarak belirlenmiştir. Mart 2019'da inşasına başlanan alanın açılışı Haziran 2020'de yapılmıştır.
Tarihçe
Samsun'da "millet bahçesi" adı altında bir park alanı oluşturulacağına dair ilk açıklama 23 Mayıs 2018 tarihinde, cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılmıştır.[1][2] Yeni 19 Mayıs Stadyumu'nun 2017 sonbaharında faaliyete geçmesiyle birlikte atıl durumda kalan eski stadyum ve müştemilatının bulunduğu 102.799 m² alanın 34.533 m²lik kısmının kent parkına dönüştürüleceği açıklanmış ve halktan olumlu tepkiler almıştır.[3][4]
Erdoğan'ın seçimi kazanmasıyla birlikte resmiyete dökülmeye başlayan projenin Temmuz 2018'de başlayan taslak çalışmalarına göre çok sayıda bitki türü ile bisiklet, koşu ve yürüyüş yollarının bulunacağı bir park planlanmıştır.[5] Yine aynı taslağa göre parkta restoran, kafe, sosyal tesis gibi binaların inşa edilmemesi; insani ihtiyaçları karşılamak adına umumi tuvalet ve büfe benzeri küçük yapıların yer alması tasarlanmıştır.[5] Ağustos ayında alanda incelemede bulunan Çevre ve Şehircilik BakanıMurat Kurum, tasarlanan parka komşu durumdaki Gülsan sanayi sitesinin de proje içerisine dâhil edilerek kentsel dönüşüm mantığıyla yaklaşık 250 dönümlük bütünleşik bir yeşil alan oluşturulacağını açıklamıştır.[6]
Şehrin yüksek bir noktasından 19 Mayıs Stadyumu'nun ve günümüzde kent parkı olan alanın görünümü.
23 Mart 2019'da devri yapılan millet bahçesine dair proje eski 19 Mayıs Stadyumu'nun çevresinin yıkımına başlanmasıyla fiiliyata geçmiş, Samsunspor taraftarlarının maraton tribününün yıkılmayıp anıt değeriyle park içerisinde muhafaza edilmesi çağrısına rağmen stadyum tamamen yıkılmıştır.[7][8][9][10] 13 Şubat 2019'da Toplu Konut İdaresinin ihaleye çıkardığı projeye on iki firma teklif vermiş, ₺31.252.000'lık teklifi ile ihaleyi kazanan Mustafa Ekşi İnşaat işi dört ay içerisinde bitirmeyi taahhüt etmiş, denetleyici firma ise Emay olmuştur.[11][12][13] İhale dokümanına göre millet bahçesinde spor alanları, bisiklet parkuru, koşu parkuru, iki tenis kortu, iki basketbol ile voleybol sahasının yanı sıra kırk farklı türde üç bin ağaç ve yetmiş beş farklı türde kırk bin çalı-yer örtücü bitki yer alacağı belirtilmiştir.[14] 100.865 m² alana kurulan olan millet bahçesinin inşa alanı 1.282 m² ile sınırlanmıştır.[15] 13 bin m²lik kısmının çim aktivite alanı olarak ayrılması düşünülmüş; süs havuzu, gül bahçeleri, yenebilir yiyecek ekim-dikim alanı, yöresel bitkilerin mevsimsel renklenme gösterisinin yapılabileceği alanlar da plana dâhil edilmiştir.[14] 2.45 m²lik çocuk oyun alanının yer alacağı millet bahçesinde ebeveynler için de dinlenme, oyun ve seyir alanları yapılacak olup 131 m²lik alanda da Millet Kıraathanesi yer almaktadır.[14]
22 Mart'ta yüklenici firmaya yer tahsisi yapılarak yapımına başlanan Samsun Millet Bahçesi'nin inşası devam ederken aynı bölgedeki iki suni çim sahası ve Canik Atatürk Spor Salonu'nun otoparkı da projeye eklenerek park alanı genişletilse de daha sonra kamu yararı gözetilerek otopark projeden çıkarılmış ve spor salonu ile müştereken kullanılacağı açıklanmıştır.[15][16][17][18] Ağustos 2019'da açılması düşünülen parkın yapım süreci uzamış, birçok kez yaşanan ertelemeler sonucunda açılışı 5 Haziran 2020'de gerçekleştirilmiştir.[19][20]
Eleştiriler
İhaleye çıkan diğer millet bahçeleriyle birlikte maliyeti nedeniyle eleştirisi konusu olan ve "rant kapısı" olarak nitelenen Samsun Millet Bahçesi'nin yapım işini üstlenen firma tartışma konusu olmuştur.[21][22] Yerel basında ihaleyi kazanan Mustafa Ekşi İnşaat'ın sahibinin Adalet ve Kalkınma PartisiSamsun MilletvekiliÇiğdem Karaaslan'ın eşi Direnç Karaaslan olduğu iddiası yer almış, bu iddiayı Çiğdem Karaaslan yalanlamıştır.[23][24] Firmanın Ankara merkezli olması da yerel ekonominin il dışındaki firmalara yarar sağlaması ve yerli işçilere istihdam sağlanmaması çerçevesinde yine eleştiri konusu olmuştur.[25] Ulusal ve uluslararası organizasyonlarda kullanılan Canik Atatürk Spor Salonu'nun otoparkının projeye dâhil edilmesi ve buraya gelen araçların 100. Yıl Bulvarı'nın sağ şeridine park edilmek zorunda kalınmasıyla trafiğin aksamasına neden olunması da eleştirilmiş, daha sonra bundan vazgeçilerek otopark olduğu gibi bırakılmıştır.[16][18] Yine otopark bölgesinde bulunan 112 Acil Yardım İstasyonu'nun inşaat bölgesi içerisinde yer alması ve personel giriş-çıkışının engellenmesi yerel basında haber olmuştur.[26]
İnşa sürecinde 20 Ocak Faciası'nda ölen Samsunspor futbolcuları anısına bir anıt yapılacağı açıklansa da parkın açılışı gerçekleştiğinde anıtın yapılmamış olması yerel kamuoyunda gündem oluşturmuştur.[27][28][29] Samsunspor Başkanı Yüksel Yıldırım söz verilmesine rağmen yapılmayan anıtı kulüp olarak 19 Mayıs Stadyumu'nun önüne kendilerinin yapacağını açıklamış, daha sonra konuya dair bir tweet atan Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Demir ise anıtı söz verdikleri gibi millet bahçesine dikeceklerini belirtmiştir.[30][31] Kasım 2020 başında ihalesi tamamlanan anıtın tasarımı ve maliyeti eleştiri konusu olmuş, yapım işinin kullanıma açılmadan çöken bir köprüyü inşa eden şirkete verilmesi de tepkiyle karşılanmıştır.[32][33][34] 31 Aralık 2020'de tamamlanması hedeflenen anıtın teslimi bu tarihe yetişememiştir.[35]
