Bakü-Novorossiysk boru hattı (Kuzey Rota İhracat Boru Hattı ve Kuzey Erken Petrol Boru Hattı olarak da bilinir) Bakü yakınlarındaki Sangachal Terminali'nden Rusya'nın Karadeniz kıyılarındaki Novorossiysk terminaline 1.330 kilometre (830 mi) uzanan uzun bir petrol boru hattıdır. Boru hattının Azerbaycandaki kısmı, Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) tarafından işletilmektedir ve Rus kısmı ise Transneft tarafından.[1]
Tarihçe
18 Şubat 1996 tarihinde Azeri petrolünün Rusya üzerinden Karadeniz Novorossiysk limanına taşınmasına ilişkin sözleşme imzalandı. Üç taraflı sözleşme Azerbaycan Uluslararası İşletme Şirketi, SOCAR ve Transneft arasında imzalandı. Boru hattı üzerinden petrol taşıması 25 Ekim 1997 tarihinde başladı.[1]
6 Aralık 2006'da Rusya'dan gelen doğal gaz arzı konusu hakkında münakaşanın ardından Azerbaycan 1 Ocak 2007'den itibaren Bakü-Novorossiysk boru hattı üzerinden Azeri petrol ihracatını durduracağını açıkladı.[2] Her ne kadar SOCAR Bakü-Novorossiysk Boru Hattı aracılığıyla petrol arzını azaltmaya devam etiysede de, Azerbaycan Uluslararası İşletme Şirketi 1 Nisan 2007'den itibaren boru hattını kullanmayı bıraktı ve SOCAR Azerbaycan bölümünün yeni operatörü oldu.[1] SOCAR Transneft ile fiyat hakkında ihtilafa düştükten sonra Şubat 2008'de boru hattından geçen petrol arzını geçici olarak durdurdu.[1] Ancak bu anlaşmazlık çözülünce SOCAR eski anlaşma şartları altında petrol pompalamaya devam etti. Ağustos 2008'de Türkiye'de sabotaj ve Gürcistan'da çatışmalardan dolayı bir müdet Bakü-Ceyhan ve Bakü-Supsa kapatılınca Bakü-Novorossiysk boru hattı üzerinden petrol taşıması arttı.
2013'ten itibaren Bakü-Novorossiysk boru hattı üzerinden geçen petrolün hacmi nispeten düşük olmasına rağmen çalışmaya devam ediyor. 2012 yılında SOCAR, tüm güzergahlar üzerinden toplam 25 milyon ton petrol ihraç etti, ancak Bakü-Novorossiysk boru hattı aracılığıyla sadece 2 milyon ton ihracat yapıldı.
Geriye kalan 20 milyon ve 3 milyon ton, sırasıyla Bakü-Ceyhan ve Bakü-Supsa rotalarıyla ihraç edildi.[1] Bakü-Novorossiysk boru hattı üzerinden taşınan ham petrol Azeri-Chirag-Guneshli (ACG) projesinin ilk aşaması olan Erken Petrol Projesi kapsamında geliştiriliyor.[3]
Rota
Bakü-Novorossiysk Boru Hattı 1.330 kilometre (830 mi) kadar uzanıyor ve bunun 231 kilometre (144 mi) Azerbaycan'a aittir.[1] Boru hattı Dağıstan'dan geçiyor. Orijinal rotası Çeçenistan üzerinden geçiyordu ve Grozni -Baku ve Grozny-Novorossiysk boru hatlarından yararlanıyordu.[4][4][4] Ancak İkinci Çeçen Savaşı sırasında boru hattının Çeçen kısımları kapatıldı ve Transneft bir Çeçenistan'ın yanından geçmek amacıyla ikinci bir rota ayarladı.[4]
Teknik özellikler
Boru hattının çapı 530 milimetre (21 in) ve yıllık transfer kapasitesi 5 milyon ton'a eşittir.[1][1] 2009 yılında Azerbaycan bu boru hattı boyunca 2,55 milyon ton petrol pompaladı. 2008 yılında petrol hacmi sadece 1,3 milyon ton idi.[1]
Kaynakça
|
|---|
| | Antik Çağ | |
|---|
| Erken Çağ | |
|---|
| Yeni Çağ | |
|---|
| 20. Yüzyıl | |
|---|
| Modern | |
|---|
| Konular | |
|---|
| |
|---|
| Siyaset ve yönetim | |
|---|
| Coğrafya |
|
|---|
| Ekonomi | |
|---|
| Toplum |
|
|---|
| Semboller | |
|---|
