2020 Avrupa Futbol Şampiyonası ya da yaygın adı ile UEFA EURO 2020, 16. Avrupa Futbol Şampiyonası turnuvasıdır. Turnuva finalleri, 2020 yılının yazında yapılacakken koronavirüs salgını nedeniyle 2021 yılına ertelendi.[1]UEFA, yaptığı açıklamada turnuvanın resmî adının ve ev sahiplerinin aynı kalacağını açıkladı.[2][3]
EURO 2020'de, EURO 2016'da olduğu gibi 24 ülkenin millî takımları mücadele etmiştir.
Turnuva, 11 Haziran 2021 tarihinde Türkiye ile İtalya arasında oynanan maç ile başlamıştır. Bu açılış maçında İtalya, Türkiye'yi 3-0 mağlup etmiştir.
Turnuvanın açılış golü, Merih Demiral'ın kendi kalesine attığı golle geldi. Böylelikle Avrupa Şampiyonaları tarihinde ilk kez turnuvanın açılış golü, bir oyuncunun kendi kalesine attığı gol oldu.
Turnuvanın şampiyonu, 11 Temmuz 2021 tarihinde Londra'da oynanan final maçında İngiltere'yi penaltı atışlarında mağlup eden İtalya olmuştur. Bu, İtalya'nın yaşadığı 2. şampiyonluk olmuştur.
2020 Avrupa Futbol Şampiyonası'na ev sahipliği yapacak ülkenin belirlenmesi için adaylık süreci 21 Mart 2012'de başlatıldı.
İlk ev sahibi belirleme süreci
İlk adaylık başvurusunu 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası'na da aday olan Türkiye yaptı. 15 Mayıs 2012'de adaylık başvurularının bitmesinden sonra tek aday olarak Türkiye'nin kalması sonucu UEFA adaylık süresini uzattı. 30 Haziran 2012 tarihinde, bir basın toplantısında o günkü UEFA Başkanı Michel Platini "Turnuvanın tek bir ev sahibi yerine, farklı ülkelerdeki 12 veya 13 şehirde yapılmasının düşünüldüğünü ve bunun ileriki günlerde netleşeceğini" açıkladı.[4]
UEFA, 6 Aralık 2012 tarihinde UEFA'nın kuruluşunun 60 yılı münasebetiyle turnuvanın farklı şehirlerde düzenleneceğini açıkladı.
Kararın tartışılması
Avrupa'da bu karar çok büyük eleştirilere sebep oldu. Bu kararın tamamen ekonomik nedenlerle bağlı olduğu ve Avrupa'daki kemer sıkma politikalarına göre alındığı belirtildi. Turnuvaya ev sahipliği için sadece Türkiye'nin ciddi bir teklif sunduğu hatırlatıldı.[5]
İkinci ev sahibi belirleme süreci
Ocak 2013'te İsviçre'nin Nyon kentinde yapılan UEFA İcra Komitesi toplantısında, "Avrupa için Avrupa Futbol Şampiyonası" prensibi doğrultusunda Euro 2021'e, 13 ülkenin ev sahipliği yapmasına karar verilmişti. Ülkelerden 12'si, üç grup maçı bir de son 16 ya da çeyrek final maçı olmak üzere bir eleme usulü maça (standart paket) ev sahipliği yaparken, bir ülkede de yarı finaller ve final maçı oynanacak.
Aday federasyonlar, hem standart paket hem de yarı finaller ve final maçı paketi için sunumlarını hazırlayabilecek ve her iki paket için de aynı kenti aday gösterebilecek. Sunum dosyaları en geç 25 Nisan 2014'e kadar teslim edilecek. Euro 2021'e ev sahipliği yapacak ülkeler ise UEFA İcra Komitesi tarafından 25 Eylül 2014'te açıklanacak.
Avrupa Futbol Şampiyonası'nın, değiştirilen formatla birlikte Avrupa'nın 13 şehrinin ev sahipliğinde yapılacak ve 2020 yılında düzenlenecek şampiyonasına aday olmama kararı aldı.
„
şeklinde bir açıklama yapılmış ve Türkiye'nin adaylıktan çekildiği bildirilmiştir.[6]
Takımların eşleşmelerinin belirlendiği kura çekimleri, 2 Aralık 2018 tarihinde İrlanda'nın Dublin şehrinde yapılmıştır.
Ana eleme süreci, 2018 FIFA Dünya Kupası'nın hemen ardından Eylül 2018'de değil, Mart 2019'da başladı ve Kasım 2019'da sona erdi. Turnuvaya katılan takımların 20'si eleme gruplarından geliyor. Kalan dört takım da Mart 2020'deki UEFA Uluslar Ligi play-off maçlarının sonucunda belli oldu.
Kosova'nın Mayıs 2016'da UEFA'ya kabulünün ardından, UEFA Uluslar Ligi'nin tamamlanmasının ardından o zamanki 55 üyenin 10 gruba dağıtılacağı açıklandı (5 takımdan oluşan beş grup ve 6 takımdan oluşan beş grup).
2018'de başlayan UEFA Uluslar Ligi'nin oluşturulmasıyla, 2018-19 UEFA Uluslar Ligi, Avrupa elemeleri ile bağlantılı hale geldi ve takımlara turnuvaya katılmaları için ek şans sağladı.
Grup aşamasında maç programı belirlenirken ev sahibi takımların iç saha maçlarının belirlenmesinde aşağıdaki kriterler uygulanacaktır:[7]
Eğer her iki ev sahibi ülke de doğrudan finallere katılmışsa veya her ikisi de play-off oynayacaksa kendi aralarındaki maçın hangi ülkede oynanacağını belirlemek için kura çekilir. Diğer iki maçlarını kendi sahalarında oynarlar.
Eğer sadece bir ev sahibi ülke doğrudan finallere katılmışsa diğeri play-off oynayacak olsa bile doğrudan finallere katılan takım 3 grup maçını da kendi sahasında oynar.
Eğer sadece bir ev sahibi ülke play-off oynayacaksa ve diğeri elenmişse play-off oynayacak takım 3 maçını da kendi evinde oynayacak şekilde grup maçları oluşturulur.
Eğer her iki ev sahibi ülke de elenmişse maç programı UEFA tarafından belirlenir.
Eğer ev sahibi ülke play-offlarda elenirse bulunduğu yolun kazananı onun yerine geçer. Eğer kura gerekli olursa 22 Kasım 2019 tarihinde 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri - Play-off kuraları ile birlikte İsviçre'nin Nyon şehrinde çekimiştir.[8] Kurada ilk çekilen ülke (Danimarka) 3 maçı kendi sahasında oynayacaktır.
Ev sahibi ülkelerin grup aşamasında ev maçlarının tahsisi
Şampiyona 24 takımın katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Grup aşamasında takımlar dörderli 6 grupta mücadele etmiştir. Gruplarını ilk 2 sırada tamamlayan 12 takım ve 3. sırada tamamlayan takımların arasından en iyi 4 takım eleme aşamasına (Son 16) katılacaktır.[9]
Grup aşaması sıralama kuralları
Gruplarda iki veya daha fazla takımın puan eşitliği durumunda sırasıyla aşağıdaki kriterler uygulanır.[9]
Takımların kendi arasındaki maçlarda aldıkları puan
Takımların kendi arasındaki maçlarda gol farkı
Takımların kendi arasındaki maçlarda atılan gol sayısı
1-3 kriterler uygulanmasına rağmen iki takım arasında hala eşitlik varsa, 1-3 kriterler iki takım arasında yeniden uygulanır. Hala eşitlik varsa, 5-9 kriterler uygulanır.
Gruptaki gol farkı
Gruptaki atılan gol sayısı
Eğer sadece iki takım arasında eşitlik varsa ve bu takımlar grupta son maçta karşılaşmışsa bu takımlar arasında penaltı atışları yapılır.
Fair-play puanı (sarı kart 1 puan, kırmızı kart 3 puan, sarı + kırmızı kart 4 puan)
2020 Avrupa Futbol Şampiyonası finalleri kura çekimi, 30 Kasım 2019 tarihinde Romanya'nın Bükreş şehrindeki Romexpo fuar merkezinde yapılmıştır.[10][11][12][13] Finallere katılmaya hak kazanan 24 takım, Elemeler genel sıralamasına göre 4 torbaya ayrılacak ve 6 gruba yerleştirilecektir.
Elemeler genel sıralamasına göre torbaların standart oluşumu aşağıdaki gibidir:[14]
1. Torba: 1.-6. sıralardaki grup birincileri
2. Torba: 7.-10. sıralardaki grup birincileri, 1.-2. sıralardaki grup ikincileri
3. Torba: 3.-8. sıralardaki grup ikincileri
4. Torba: 9.-10. sıralardaki grup ikincileri, play-off kazananları A–D (kura tarihinde belli değil)
Kura çekiminde aşağıdaki kısıtlamalar dikkate alınacaktır:
Otomatik gruplara yerleştirme: Ev sahibi takımlar önceden belirlenen kendi gruplarına yerleştirilecektir.
Önlenen eşleşmeler: Politik nedenlerle Kosova ile Rusya, Kosova ile Sırbistan, Rusya ile Ukrayna ve Kosova ile Bosna-Hersek aynı grupta olmayacak şekilde yerleştirilir.[15]
COVID-19 pandemisi nedeniyle oyuncuların üzerindeki yükü azaltmak için kadro boyutları 23'ten (2004'ten beri her Avrupa Şampiyonasında kullanıldı) 26'ya çıkarıldı. Ancak, her turnuva fikstürü için maç sayfasında izin verilen maksimum oyuncu sayısı 23 olarak kalacaktır.[16] Her ülkenin üç kaleci içermesi gereken kadrosu, turnuvanın açılış maçından en az on gün önce (1 Haziran 2021'e kadar) sunulmalıdır. Bir oyuncu, takımının ilk maçından önce turnuvaya katılımını engelleyecek kadar sakatlanır veya ciddi şekilde hastalanırsa, yerine başka bir oyuncu alınabilir.[17] Ancak, fiziksel yetersizlik nedeniyle takımının ilk maçından sonra kaleciler yine de değiştirilebilir.[16]
Pazarlama
Logo ve slogan
Orijinal logo, 21 Eylül 2016'da Londra Belediye Binası'nda açıklandı. Logo, UEFA'ya göre futbolun insanları nasıl birbirine bağladığını ve birleştirdiğini temsil eden bir köprüde kutlama yapan taraftarlarla çevrili Henri Delaunay Kupasını tasvir ediyor.[18][19]
Her bireysel ev sahibi şehrin ayrıca kendi benzersiz logosu vardır. Dikdörtgen logoların üst kısmında "UEFA EURO 2020" metni, altta "ev sahibi şehir" metninin üstünde şehir adı (tümü büyük harflerle), solda ana turnuva logosu ve sağda yerel bir köprü bulunur. Her logo, uygun olduğunda yerel dildeki varyasyonlarla birlikte İngilizce olarak mevcuttur. Logolar Eylül 2016'dan Ocak 2017'ye kadar tanıtıldı.
6 Kasım 2019'da UEFA, Uniforia by Adidas'ın turnuvanın resmi maç topu olacağını duyurdu. Ağırlıklı olarak beyaz olan top, mavi, neon ve pembe çizgili siyah vuruşlara sahiptir. Adı, "unity" ve "euphoria" kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.[33]
Maskot
Turnuvanın resmi maskotu Skillzy, 24 Mart 2019'da tanıtıldı. Karakter, serbest stil futbol, sokak futbolu ve panna kültüründen ilham almıştır.[34]
Resmî şarkı
19 Ekim 2019'da Hollandalı DJ ve müzik yapımcısı Martin Garrix, turnuvanın resmi müzik sanatçısı olarak açıklandı. Turnuvanın resmî şarkısının yanı sıra maçlardan önceki müziği ve televizyon yayın müziğini de yaptı. Turnuva şarkısı ilk olarak Roma'daki Olimpiyat Stadyumu'ndaki sanal açılış töreninde tam olarak seslendirilecek.[35] "We Are the People" (Biz insanlarız) adını alan şarkıya, İrlandalı rock grubu U2'den Bono and the Edge'i de katkı sağlamıştır. Şarkı 14 Mayıs 2021'de yayınlandı.[36][37]
Oyun, Konami tarafından Haziran 2020'de eFootball PES 2020'de ve lansman gününde 2021 Sezon Güncellemesinde ücretsiz bir DLC olarak piyasaya sürüldü. Paket 55 resmî lisanslı UEFA takımının resmi formalarını ve oyuncu benzerliklerini içerir. Ayrıca güncelleme, turnuvadaki on bir mekandan beşinin yanı sıra resmî maç topunu da içermektedir.[38][39]
Sponsorluk
Aşağıdakiler turnuvanın küresel sponsorları olarak ilan edildi:
^abO'Henley, Alex (25 Ekim 2016). "Glasgow unveils EURO 2020 host city logo". UEFA.com. Glasgow: Union of European Football Associations. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019.
^Vinde, Nicklas (1 Kasım 2016). "Host city Copenhagen reveals 2020 logo". UEFA.com. Kopenhag: Union of European Football Associations. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019.
^Hegedűs, Henrik (16 Kasım 2016). "Budapest relishing EURO 2020 stage". UEFA.com. Budapeşte: Union of European Football Associations. 18 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019.
^Hegedűs, Henrik (16 Kasım 2016). "Dublin excited to share in 2020 experience". UEFA.com. Budapeşte: Union of European Football Associations. 25 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019.
^Holyman, Ian (16 Aralık 2016). "Brussels excited at EURO 2020 role". UEFA.com. Union of European Football Associations. 24 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019.
^Huerta, Daniel (19 Ocak 2017). "Bilbao counting down to EURO 2020". UEFA.com. Saint Petersburg: Union of European Football Associations. 24 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019.
^"Full Time Summary – Turkey v Italy"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 11 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
^"Full Time Summary – Turkey v Wales"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 16 Haziran 2021. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
^"Full Time Summary – Denmark v Finland"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 12 Haziran 2021. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
^"Full Time Summary – Belgium v Russia"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 12 Haziran 2021. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
^"Full Time Summary – England v Croatia"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 13 Haziran 2021. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2021.
^"Full Time Summary – Poland v Slovakia"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 14 Haziran 2021. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
^"Full Time Summary – Italy v England"(PDF). UEFA.com. Union of European Football Associations. 11 Temmuz 2021. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021.
.jpg)
.JPG)
![[icon]](Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}
