İlker Başbuğ

İlker Başbuğ P.1962-2
26. TSK Genelkurmay Başkanı
Görev süresi 28 Ağustos 2008 - 27 Ağustos 2010
Yerine geldiği	Yaşar Büyükanıt
Yerine gelen	Işık Koşaner
Türk Kara Kuvvetleri Komutanı
Görev süresi 25 Ağustos 2006 - 27 Ağustos 2008
Yerine geldiği	Yaşar Büyükanıt
Yerine gelen	Işık Koşaner
1. Ordu Komutanı
Görev süresi 19 Ağustos 2005 - 17 Ağustos 2006
Yerine geldiği	Hurşit Tolon
Yerine gelen	Fethi Tuncel
TSK Genelkurmay II. Başkanı
Görev süresi 30 Ağustos 2003 - 30 Ağustos 2005
Yerine geldiği	Yaşar Büyükanıt
Yerine gelen	Işık Koşaner
Türk Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı
Görev süresi 16 Ağustos 2002 - 18 Ağustos 2003
Yerine geldiği	Şener Eruygur
Yerine gelen	Fethi Tuncel
Kişisel bilgiler
Doğum	29 Nisan 1943 (81 yaşında) Afyonkarahisar, Türkiye
Evlilik(ler)	Sevil Başbuğ (e. 1968)
Çocuk(lar)	2
Bitirdiği okul	Kuleli Askerî Lisesi Kara Harp Okulu Piyade Okulu Kara Harp Akademisi İngiltere Kara Harp Akademisi NATO Savunma Koleji
Mesleği	Asker · yazar
Ödülleri	Gambiya Özel Şeref Madalyası Arnavutluk Altın Kartal Madalyası
Resmî site	https://ilkerbasbug.com.tr/
Askerî hizmeti
Takma adı	Mareşal
Bağlılığı	Türkiye
Branşı	Türk Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları	1962-2010
Rütbesi	Orgeneral
Birimi	SHAPE Lojistik ve Enf. Daire Başkanlığı Jandarma Asayiş Komutan Yardımcılığı Millî Askerî Temsil Heyeti (NMR) Başkanlığı MGK Genel Sekreter Başyardımcılığı Türk Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı Genelkurmay II. Başkanlığı
Komutası	247. Piyade Alayı 1. Zırhlı Tugay 2. Kolordu 1. Ordu Türk Kara Kuvvetleri Türk Silahlı Kuvvetleri

Mehmet İlker Başbuğ (d. 29 Nisan 1943, Afyonkarahisar), Türk asker ve yazar. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 26. Genelkurmay Başkanı.^[1]

İlk yılları

Balkan Savaşı'ndan sonra Makedonya'nın Manastır kentinden Afyonkarahisar'a göç etmiş, kökleri Karaman'a dayanan^[2] bir ailenin mensubu olan Orgeneral İlker Başbuğ, 29 Nisan 1943'te dünyaya geldi. İlköğrenimini Afyon 27 Ağustos İlkokulunda, ortaokul eğitimini Afyon Lisesinde ve lise eğitimini Kuleli Askeri Lisesinde tamamladı.^[3][4]

Askerlik kariyeri

1957'de Kuleli Askerî Lisesine girdi. 1962 yılında Kara Harp Okulundan, 1963 yılında Piyade Okulundan mezun oldu. 1971 yılına kadar Türk Kara Kuvvetlerine bağlı çeşitli birliklerde takım ve bölük komutanlığı yaptı. 1973 yılında Kara Harp Akademisini kurmay subay olarak bitirdikten sonra, Genelkurmay Plan Harekât Daire Başkanlığında karargâh subaylığı, Kara Harp Akademisi öğretim üyeliği, Brüksel'de NATO uluslararası askerî karargâhında cari istihbarat plan subaylığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Plan ve Prensipler Başkanlığı, Savunma Araştırma Şube Müdürlüğü ve 51'inci Piyade Tümeni 247'nci Piyade Alay Komutanlığı görevlerinde bulundu.

1989-1997 arası

İngiltere Harp Akademisi ve NATO Savunma Kolejinde eğitim gördü. 1989 yılında tuğgeneral rütbesine terfî etti. Tuğgeneral rütbesi ile Mons'ta Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı'nda (SHAPE) Lojistik ve Enf. Daire Başkanlığı ile 1'inci Zırhlı Tugay Komutanlığı görevlerinde bulundu.

1993 yılında tümgeneral rütbesine terfî etti. Tümgeneral rütbesiyle Jandarma Asayiş Komutan Yardımcılığı ve Mons'ta Millî Askerî Temsil Heyeti (NMR) Başkanlığı görevlerinde bulundu.

Tümgeneral olarak Belçika'da, Milli Askeri Temsil Heyeti Başkanı olarak görev yapmasının ardından^[5] 1997 yılında korgeneral rütbesine terfi etti. Korgeneral rütbesi ile 2. Kolordu Komutanlığı ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Başyardımcılığı görevlerinde bulundu.

2000-2010 arası

Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, ABD Savunma Bakanı Robert Gates ile birlikte. Ankara, 2010.

2002 yılında orgeneral rütbesine terfi etti. 2002-2003 yıllarında Kara Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanlığı, 2003-2005 yılları arasında Genelkurmay İkinci Başkanlığı, 2005-2006 yıllarında Birinci Ordu Komutanlığı görevlerini müteakip 2006 yılı atamaları ile Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.

2008 yılı Yüksek Askerî Şûra kararları ile Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı görevine atandı. 30 Ağustos 2010 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. "TSK Üstün Cesaret ve Ferâgât Madalyası", "TSK Üstün Hizmet Madalyası" ve "TSK Şeref Madalyası" sahibidir.

Görevleri

Rütbe	Başlangıç	Bitiş	Görev Süresi	Görevleri
Asteğmen	30 Ağustos 1962	30 Ağustos 1963	1 Yıl
Teğmen	30 Ağustos 1963	30 Ağustos 1966	3 Yıl
Üsteğmen	30 Ağustos 1966	30 Ağustos 1972	6 Yıl
Yüzbaşı	30 Ağustos 1972	30 Ağustos 1977	5 Yıl
Binbaşı	30 Ağustos 1977	30 Ağustos 1981	4 Yıl
Yarbay	30 Ağustos 1981	30 Ağustos 1983	2 Yıl
Albay	30 Ağustos 1983	30 Ağustos 1989	6 Yıl	247'nci Piyade Alay Komutanlığı
Tuğgeneral	30 Ağustos 1989	30 Ağustos 1993	4 Yıl	SHAPE Lojistik ve Enf. Daire Başkanlığı 1'inci Zırhlı Tugay Komutanlığı
Tümgeneral	30 Ağustos 1993	30 Ağustos 1997	4 Yıl	Jandarma Asayiş Komutan Yardımcılığı SHAPE Millî Askerî Temsil Heyeti Başkanlığı
Korgeneral	30 Ağustos 1997	30 Ağustos 2002	5 Yıl	Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Başyardımcılığı 2. Kolordu Komutanlığı
Orgeneral	30 Ağustos 2002	30 Ağustos 2010	8 Yıl	Türk Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı(2002-2003)
				TSK Genelkurmay II. Başkanı (2003-2005)
				1. Ordu Komutanı (2005-2006)
				Türk Kara Kuvvetleri Komutanı (2006-2008)
				TSK Genelkurmay Başkanı (2008-2010)

Emeklilik

Emekli olduktan sonra "Terör Örgütlerinin Sonu" isimli bir kitap yazdı.^[6] "20'nci yüzyılın en büyük lideri: Mustafa Kemal" adlı ikinci kitabını cezaevinde tamamladı. Kitap, yayımlandığı ay Türkiye'de en çok satanlar listesinde ikinci sırada yer aldı.^[7] Bir önceki kitabının devamı niteliğinde olan "20. Yüzyılın En Büyük Lideri: Atatürk" isimli üçüncü kitabı, Kasım 2012 tarihinde yayımlandı.^[8] "Suçlamalara Karşı Gerçekler" (2013, Kaynak Yayınları), "Nasıl Bir Türkiye" (2015, Kaynak Yayınları), "Ermeni Suçlamaları ve Gerçekler" (2015, Remzi Kitabevi) ve "Unutulan Ada Kıbrıs" (2016, Kırmızı Kedi) isimli kitapları da vardır. Emekliliği sonrasında, sekiz yılda 10 kitabı yayımlandı.^[9]

İnternet andıcı davası

Emekliliğinden 17 ay sonra, tanık olarak dinlenilmesi beklenen 'İnternet andıcı' davası kapsamında Başbuğ hakkında 2 Ocak 2012 tarihinde soruşturma başlatıldı. 5 Ocak 2012'de İstanbul Adliyesi'ne gelerek İstanbul Cumhuriyet Savcısı Cihan Kansız'a 7 saat boyunca ifade verdi ve tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi. İstanbul 12. Ağır Ceza Mahkemesi nöbetçi hâkimi Vedat Dalda tarafından 1,5 saat sorgulandıktan sonra 6 Ocak 2012 tarihinde ‘silahlı terör örgütü yöneticiliği ve hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlamalarından tutuklandı.^{[10][11][12][13]}

Başbuğ, adliye çıkışında şöyle diyecekti:

"Türkiye Cumhuriyetinin 26'ncı Genelkurmay Başkanı terör örgütü kurmak ve yönetmekle suçlanmıştır. Takdir yüce Türk milletinindir" demiştir. Başbuğ’un mahkemede, silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmekle suçlanmasının trajikomik olduğunu belirterek "Bu iddianın bu şekilde dile getirilmesi bile benim için en ağır cezadır, bundan sonra ne ceza verilirse bu beni daha fazla üzmez. Kötü amacım olsa 700 bin kişilik gücü elinde tutan bir komutan olarak başka yolları denerdim."[14]

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özel bir kanaldaki programın canlı yayınında, İlker Başbuğ'un tutuklu yargılanmasına ilişkin şöyle değerlendirmede bulundu:

"İlker paşamızla alakalı olarak ben yapılan benzetmeleri ve yakıştırmaları asla doğru bulmuyorum. Yani bir örgüt elemanıymış, bir örgütün mensubuymuş gibi bu tür yaklaşımları kesinlikle çok çok çirkin buluyorum. Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Genelkurmay Başkanlığı makamına gelmiş bir insan için bu tür bir yakıştırmanın, bu tür bir benzetmenin doğru olmadığını ve insaf dışı olduğunu kesinlikle düşünüyorum. Daha önce de söyledim tutuklu yargılanmasını dahi yargıda olmasına rağmen söylüyorum doğru bulmuyorum, tutuksuz yargılanmasından yana olduğumu da daha başta söyledim."[15]

Avrupa Komisyonu'nun "Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu"nda, Başbuğ'un tutukluluğundan iki kez bahsedilirken şu değerlendirme yapılmıştır:

"Savunma hakkı, yargılama öncesi tutukluluk sürelerinin uzunluğu ile fazlasıyla uzun ve çok kapsamlı iddianameler bakımından endişeler devam etmiş olup, bu durum, söz konusu yargılamaların hukuka uygunluğunun kamuoyu tarafından kayda değer ölçüde sorgulanmasına yol açmıştır."[16]

5 Ağustos 2013 tarihinde, Ergenekon Davası'ndan müebbet hapis cezası aldı.^[17]

Ceza aldıktan sonra yaptığı açıklamada Başbuğ şu açıklamayı yapmıştı:

"Eğer bir ülkede, toplum hakimlerin bağımsızlığını sorguluyorsa, verilen hükümlerin Anayasa’ya, kanunlara ve hukuka uygun olduğuna ilişkin şüpheler taşıyorsa, o ülkede hukukun üstünlüğünün var olduğu ileri sürülemez. Bu durumda yargılananlar için son sözü millet söyleyecektir. Ve millet yanılmaz ve aldanmaz. Her zaman doğruların, hak ve haklının yanında, yani adaletin yanında olanların, vicdanları rahat olur. Ben öyleyim. Ve inanıyorum ki, hak hiçbir zaman yerde kalmaz."[18]

Benim hayatımdan 26 ay çaldılar. Beni 26 ay hürriyetimden yoksun bıraktılar. Ama 6 Ocak 2012 günü söylediğim gibi, yüce Türk milleti oynanan oyunu, iddiaların geçersizliğini, bir Genelkurmay Başkanını ve karargâhını, terör örgütü karargâhı ve terör örgütü olarak suçlamanın kabul edilemez bir durum olduğunu, bizlerin darbecilikle hiçbir alakamız olmadığını yüce Türk milleti kısa zamanda anladı.
İşte ben bugün burada isem, yüce milletimin bizlere gösterdiği sevgi ve bizlere verdiği destek sayesinde buradayım. Bu nedenle her şeyden önce, burada, huzurunuzda yüce Türk milletine en derin şükranlarımı sunuyorum.

İlker Başbuğ'un cezaevinden tahliye konuşmasından, 7 Mart 2014^[19]

5 Ağustos 2013'te İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından karara bağlanan Ergenekon davasında "darbeye teşebbüs" ve "terör örgütü yöneticiliği"nden müebbet hapis cezasına çarptırıldı.^[20][21][22] Kararla birlikte tutukluluk halinin devamına karar verilen İlker Başbuğ'un avukatlarının Anayasa Mahkemesine yaptıkları başvuru üzerine (B. No: 2014/912) Anayasa Mahkemesi 6 Mart 2014 tarihli kararı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar verdi.^[23] Bu karar üzerine İstanbul 20. Ağır Ceza Mahkemesi, 7 Mart 2014 tarihinde, "özgürlükten yoksun bırakmanın hukûkî olmadığı iddiasının, yerel mahkemece etkili bir şekilde incelenmeden reddedilmesi ve mahkûmiyete ilişkin gerekçeli kararın açıklanmaması" gerekçesiyle İlker Başbuğ'un tahliyesine karar vermiştir.^[24]

Kişisel yaşamı

Fenerbahçe SK 6374 sicil numaralı Yüksek Divan Kurulu üyesidir.^[25] Sevil Başbuğ ile evli ve 2 çocuk babasıdır. İngilizce bilmektedir.^[26]

Eserleri

• “Terör Örgütlerinin Sonu” (2011, Remzi Kitabevi)
• “20. Yüzyılın En Büyük Lideri: Mustafa Kemal” (2012, Remzi Kitabevi)
• “20. Yüzyılın En Büyük Lideri: Atatürk” (2012, Remzi Kitabevi)
• “Suçlamalara Karşı Gerçekler” (2014, Kaynak Yayınları)
• “Nasıl Bir Türkiye” (2015, Kaynak Yayınları)
• “Ermeni Suçlamaları ve Gerçekler” (2015, Remzi Kitabevi)
• “Unutulan Ada Kıbrıs” (2016, Kırmızı Kedi)
• “15 Temmuz Öncesi ve Sonrası” (2016, Doğan Kitap)
• “Sorunlarla Yüzleşmek” (2017, Kırmızı Kedi)
• “Güç Odaklarının Mücadelesi I: Osmanlı’dan Cumhuriyete” (2018, Kırmızı Kedi)
• “Ergenekon’dan Çıkış” (2019, Kırmızı Kedi)
• “Güç Odaklarının Mücadelesi II: 1923-1961” (2019, Kırmızı Kedi)
• “Güç Odaklarının Mücadelesi III: 1961-1980” (2020, Kırmızı Kedi)

Şiirleri

• “Vatan ve Hürriyet”
• “Nazım’a”
• “Yol”
• “Sevgi ve Acı”
• “Özgürlük”
• “Zalim Dünya”

Tiyatro

İlker Başbuğ, Mustafa Kemal Atatürk’ü anlatan ”Mucize” adlı tiyatro oyununu yazmıştır ve bu oyunla 42. İsmet Küntay Tiyatro Ödüllerinde “En İyi Oyun Yazarı Ödülü”ne layık görülmüştür.

Kaynakça

1. "İlker BAŞBUĞ / Orgeneral - P.1962 - 2". Genelkurmay Başkanlığı. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
2. "Org. İlker Başbuğ'dan Karaman vurgusu". Milliyet Gazetesi. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012. 
3. "TSK'da İlker BAŞBUĞ Dönemi". Radikal Gazetesi. 
4. "İlker Başbuğ geç terfi etti ama". Rotahaber. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012. 
5. "İlker Başbuğ kimdir?". www.biyografi.info. 4 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022. 
6. "Terör Örgütlerinin Sonu". Remzi Kitabevi. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012. 
7. "Çok Satanlar: Türkiye". NTV Tarih. Cilt 42. Temmuz 2012. s. 94. 
8. "20. Yüzyılın En Büyük Lideri ATATÜRK". Remzi Kitabevi. 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2013. 
9. Ulu, Gökmen. "Kitap fuarında İlker Başbuğ'a yoğun ilgi". Sözcü. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2018. 
10. "İlker Başbuğ tutuklandı". Sabah Gazetesi. 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2012. 
11. "Eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ tutuklandı". Hürriyet Gazetesi. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2012. 
12. "Başbuğ'a soruşturma". Yeniçağ Gazetesi. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
13. "Tutukluluk hali cezaya dönüştü". Milliyet Gazetesi. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
14. "Orgeneral Mehmet İlker Başbuğ (1943 - .... ) - Kim Kimdir?". FORSNET. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012. 
15. "Erdoğan tutuksuz yargılama istiyor ama..." Hürriyet Gazetesi. 3 Ocak 2013. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2016. 
16. "Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu" (PDF). Avrupa Komisyonu. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2013. 
17. "Ergenekon davasından şok cezalar". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
18. "Son sözü millet söyleyecek". 6 Ağustos 2013. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013. 
19. İlker Başbuğ'un cezaevinden tahliye konuşması, 7 Mart 2014, Türkçe Vikikaynak.
20. "NTV, "İşte Ergenekon kararları" başlıklı internet haberi". 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
21. "Milliyet "İlker Bağbuğ'a müebbet hapis". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2013. 
22. "İşte Ergenekon kararları" 30 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Radikal. 5 Ağustos 2013. En son 5 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
23. "Anayasa Mahkemesi: Başbuğ'un hakları ihlal edildi". BBC News Türkçe. 6 Mart 2014. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
24. "İlker Başbuğ'a tahliye" 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ntvmsnbc. 7 Mart 2014. En son 7 Mart 2014 tarihinde erişildi.
25. "30 Ağustos Zafer Bayramımızı üyelerimizle birlikte coşku ve heyecanla kutladık - Fenerbahçe SK". www.fenerbahce.org. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024. 
26. "İlker Başbuğ - TSK". 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

• Resmî site
• Twitter Hesabı 9 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TSK, İlker Başbuğ
• NATO, İlker Başbuğ 24 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.