หมานคร (อังกฤษ : Citizen Dog ) เป็นภาพยนตร์ไทยเรื่องที่ 2 ซึ่งวิศิษฏ์ ศาสนเที่ยง กำกับ เป็นภาพยนตร์แนวตลก โรแมนติก เมจิคัลเรียลลิสม์ ดัดแปลงจากนิยายขนาดสั้นของ "คอยนุช " (ศิริพรรณ เตชจินดาวงศ์)[ 2]
หมานคร เล่าเรื่องของ ป๊อด หนุ่มบ้านนอกที่เข้ากรุงมาพร้อมกับคำทักของยายว่า "เข้ามาทำงานในกรุงเทพฯ ระวังจะมีหางงอกออกมาจากก้น" เขาได้ทำงานเป็นพนักงานในโรงงานปลากระป๋อง แต่ก็ต้องลาออกเพราะไม่อยากตัดนิ้วตัวเองใส่กระป๋องอีกหน จากนั้น เขาสมัครเป็นพนักงานรักษาความปลอดภัย เขาหลงรัก "จิน" พนักงานทำความสะอาดซึ่งหมกมุ่นกับการทำความสะอาดและจัดระเบียบสิ่งของ เธอเข้ามาทำงานในกรุงเทพเพราะเชื่อว่าจะทำให้ตนเองอ่านหนังสือปกขาวเล่มหนึ่งที่ตกลงมาจากฟ้าออก นอกจากนั้น ป๊อดยังได้ไปเกี่ยวข้องกับตัวละครอื่น ๆ เช่น มอเตอร์ไซค์ผีที่ตายเพราะฝนหมวกกันน็อค ตุ๊กตาหมีพูดได้กับเด็กหญิงผู้แก่แดด และอีกหลายต่อหลายคน รวมทั้ง "ปีเตอร์" ฝรั่งนักประท้วงผู้ที่จินหลงใหล
หนังมีเนื้อหาซึ่งเสียดสีวิถึชีวิตของผู้คนในกรุงเทพฯ และมีสาระสำคัญเกี่ยวกับความรักว่าเป็นสิ่งสำคัญสำหรับชีวิตของคนทุกคน เป็นเนื้อหาซึ่งคนดูเข้าถึงได้ง่ายกว่าหนังเรื่องที่แล้วของวิศิษฏ์ซึ่งเป็นผลงานชิ้นแรกที่เขากำกับด้วย นั่นคือ "ฟ้าทะลายโจร "
หนังถ่ายภาพโดยใช้เลนส์ไวด์และมีการปรับแต่งสีสันให้ฉูดฉาดจัดจ้านเกินจริง ซึ่งเป็นลักษณะอย่างเดียวกับ ฟ้าทะลายโจร และนำเสนอเนื้อหาออกมาเป็นภาพในลักษณะเหนือจริง เช่น ฝนที่ตกลงมาเป็นหมวกกันน็อกทั่วทั้งฟ้า ภูเขาพลาสติกซึ่งสูงเทียมตึกระฟ้า ผู้คนที่เบียดกันบนรถมาจนได้เสียกันจริง ๆ เป็นต้น
สำหรับการแสดงซึ่งดูแข็งนั้น วิศิษฏ์อ้างอิงจากภาพยนตร์ซึ่งกำกับโดยอากิ เคาริสมากิ ผู้กำกับภาพยนตร์ชื่อดังชาวฟินแลนด์ เช่น Drifiting Cloud, The Man Without the Past เป็นต้น เอกลักษณ์เฉพาะของหนังคือ นักแสดงจะแสดงกันโดยมีสีหน้าแข็งกระด้าง ท่าทางนิ่ง ๆ นอกจากนั้น หนังยังมักเล่าเรื่องเกี่ยวกับคนตัวเล็ก ๆ ในสังคม ซึ่งส่งอิทธิพลต่อหมานครเช่นกัน
หนังใช้เพลง ...ก่อน ของ ปฐมพร ปฐมพร ในเวอร์ชันของ Moderndog เป็นเพลงประกอบหลักของภาพยนตร์ หนังใช้เพลงในฉากเปิดตัวของหนัง ซึ่งทุกคนในเมืองกรุงเทพฯ ร้องเพลงออกมาพร้อม ๆ กันยกเว้นป๊อด รวมไปถึงเครดิตปิดท้ายซึ่งเป็นภาพวงคนตาบอดร้องเพลง
เช่นเดียวกับ "ฟ้าทะลายโจร" "หมานคร"ขาดทุนด้านรายรับภายในประเทศเพราะไม่ได้รับการต้อนรับจากผู้ชมมากนัก อย่างไรก็ตาม หนังประสบความสำเร็จพอสมควรในระดับนานาชาติ มีหลายประเทศซึ่งซื้อหนังไปจัดจำหน่าย เช่น สิงคโปร์ ฝรั่งเศส เป็นต้น นอกจากนั้นยังได้รับเชิญให้เข้าฉายในเทศกาลภาพยนตร์หลายเทศกาล และทำให้วิศิษฏ์เป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติมากขึ้น
รางวัลสมาพันธ์ภาพยนตร์ไทยสาขาเทคนิคพิเศษทางภาพยอดเยี่ยม ปี พ.ศ. 2547[ 3]
รางวัลเหรียญเงิน สำหรับภาพยนตร์ซึ่งเป็นที่กล่าวขานมากที่สุด และเหรียญทองแดงสำหรับสาขาภาพยนตร์เอเชียยอดเยี่ยม ประจำปี พ.ศ. 2549 จากเทศกาลภาพยนตร์แฟนตาเซีย
จัดฉายกลางแจ้งที่ Piazza Grande ในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติโลคาร์โน (สวิตเซอร์แลนด์) ครั้งที่ 58 ประจำปี พ.ศ. 2548
รางวัลนักวิจารณ์ จากเทศกาลภาพยนตร์เอเชียโดวิลล์ ประจำปี พ.ศ. 2548
ครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 ครั้งที่ 3 ครั้งที่ 4 ครั้งที่ 5 ครั้งที่ 6 ครั้งที่ 7 พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ๒๔๖๙ (พ.ศ. 2469) • การเดินทางกลับจากประเทศญี่ปุ่นของคณะทูตไทยในการไปเจรจาตกลง การเรียกร้องดินแดนคืนจากรัฐบาล อินโด-จีน ของฝรั่งเศส ถึงกรุงเทพพระมหานคร (พ.ศ. 2484) •
ทะเลรัก (พ.ศ. 2496) • พิธีเปิดป้าย พรรคเสรีมนังคศิลา ๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๙ (พ.ศ. 2499) • ไทยไดมารู (พ.ศ. 2507) •
ศึกบางระจัน (พ.ศ. 2509) • กองพันจงอางศึก [พ.ศ. 2510] •
ชุมแพ (พ.ศ. 2519) •
เพลงรักเพื่อเธอ (พ.ศ. 2521) •
บ้านทรายทอง (พ.ศ. 2523) •
หลวงตา (พ.ศ. 2523) •
มือปืน (พ.ศ. 2526) •
ข้างหลังภาพ (พ.ศ. 2528) •
ฉลุย (พ.ศ. 2531) • เกรซแลนด์ GRACELAND (พ.ศ. 2549)
ครั้งที่ 8 ครั้งที่ 9 ครั้งที่ 10 ครั้งที่ 11 ครั้งที่ 12 กิจการในกระทรวงพาณิชย์ แล คมนาคม THE ACTIVITIES OF THE MINISTRY OF COMMERCE AND COMMUNICATIONS [2470 - 2472] • [ตัดหัวต่อหัว] [2470 - 2473] • ดรรชนีนาง (2496) • [งานอภิเษกพระสังฆราชมีแชล มงคล (อ่อน) ประคองจิต] (2496) • [การประกวดการจัดบ้านและบริเวณ] (2497) • [จอมพลสฤษดิ์ไปอเมริกา] (2501) • เด็กกับหมี The Children and the Bear (2502) •
มันมากับความมืด (2514) •
แหวนทองเหลือง (2516) •
เทพธิดาบาร์ 21 (2521) •
ส.อ.ว.ห้อง 2 รุ่น 44 (2533) •
October Sonata รักที่รอคอย (2552)
ครั้งที่ 13 ครั้งที่ 14 Compte-rendu de Mission Archéologique…au SIAM ~ NOV-DEC 1929 ~ (รายงานการสำรวจทางโบราณคดี ณ กรุงสยาม พฤศจิกายนถึงธันวาคม 2472) (2472) • WEDDING TRIP TO BANGKOK 1938-1939 (2481-2482) • PRINCE PARIBATRA OF SIAM (2491) • [สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีทรงอัญเชิญพระบรมอัฐิ ร.7 จากลอนดอนกลับประเทศไทย] (2492) •
สามพราน (2503) •
น้อยไจยา (2509) •
บ๊าย..บาย ไทยแลนด์ (ไม่ปรากฏวันออกฉาย) •
คนกราบหมา (2540 / ฉบับ Director’s Cut 2567) • Birth of Seanéma (2547) •
กระเบนราหู (2562)
