ไบเบิลภาคภาษาผูเซียน เขียนด้วยอักษรโรมัน
ภาษาผูเซียน (จีนตัวเต็ม : 莆仙話 ; จีนตัวย่อ : 莆仙话 ; พินอิน : Púxiānhuà ) เป็นสาขาหนึ่งของภาษาจีนหมิ่น คำว่าผูเซียนเป็นการรวมกันของชื่อเมืองสองเมืองคือเมืองผูเถียน (莆田市) และเมืองเซียนโหยว (仙游县) ส่วนใหญ่ใช้พูดในมณฑลฝูเจี้ยน และมีประชาชนมากกว่า 2000 คนพูดภาษานี้ในชาเฉิง เมืองฝูติ่ง (福鼎) ทางเหนือของมณฑลฝูเจี้ยน มีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อยระหว่างภาษาในเมืองผูเถียนและเซียนโหยว มีชาวจีนโพ้นทะเลที่พูดภาษาจีนหมิ่นสำเนียงนี้ในมาเลเซีย และสิงคโปร์ ซึ่งเรียกว่าซิงฮว่า (อักษรจีนตัวย่อ: 兴化; อักษรจีนตัวเต็ม: 興化; พินอิน: Xīnghuà)
ประวัติศาสตร์
ก่อน พ.ศ. 1532 บริเวณผูเซียนเป็นบริเวณหนึ่งของเขตกวานโจวและประชากรพูดภาษาหมิ่นใต้ ใน พ.ศ. 1532 ในสมัยราชวงศ์ซ่ง บริเวณนี้ถูกบริหารแยกจากกวานโจว และเกิดการพัฒนาสำเนียงใหม่ของภาษาหมิ่นใต้ โดยได้รับอิทธิพลจากภาษาหมิ่นตะวันออก
ลักษณะของภาษา
ภาษาผูเซียนมีพยัญชนะ 15 เสียง เช่นเดียวกับภาษาจีนหมิ่นอื่น ๆ มีวรรณยุกต์ 6 เสียง ความแตกต่างระหว่างภาษาผูเซียนกับภาษาหมิ่นใต้ ได้แก่
สระ 'a' ถูกแทนที่ด้วย /ɒ/ (o̤)
สระ 'ư' /ɯ/ ถูกแทนที่ด้วย y/ ('ü')
ในภาษาผูเซียน 'ng' จะออกเสียงเป็น /uŋ/
สระ /e/ ถูกแทนที่ด้วย /ɒ/ o̤
สำเนียงกวานโจวมี 'ĩ' และสำเนียงจ้างโจวมี 'ẽ' สระที่เทียบเคียงได้ในภาษาผูเซียนคือ 'ã' ซึ่งเป็นการแสดงสระนาสิก
สระ 'io' ถูกแทนที่ด้วย 'iau'
เสียงนาสิก m n ng บางครั้งจะถูกแทนที่ด้วยเสียงโฆษะ b d g
ไม่มีการแยกความแตกต่างระหว่างเสียงกักที่ก้องและไม่ก้อง เช่น /b/ และ /p/ โดยจะออกเสียงเหมือนกัน
สัทวิทยา
พยัญชนะ
β (พบในการพยางค์ต่อเนื่อง กลายมาจาก [p])
หน่วยเสียงสระและตัวสะกด
แผนผัง
สระ
สระประสม
สระนาสิก
สระกัก
สระเดี่ยว
a 鴉 (a)
au 拗 (au)
aŋ 王 (ang)
aʔ 壓 (ah)
ɒ 奥 (o̤)
ɒŋ 用 (o̤ng)
ɒʔ 屋 (o̤h)
o 科 (eo)
ɔu 烏 (o)
oŋ 温 (eong)
oʔ 熨 (eoh)
e 裔 (a̤)
ai 愛 (ai)
ɛŋ 煙 (eng)
ɛʔ 黑 (eh)
œ 改 (e̤)
œŋ 換 (e̤ng)
œʔ 郁 (e̤h)
ŋ 伓 (ng)
/-i-/
i 衣 (i)
iu 油 (iu)
iŋ 引 (ing)
iʔ 益 (ih)
ia 夜 (ia)
iau 要 (a̤u)
iaŋ 鹽 (iang)
iaʔ 葉 (iah)
/-u-/
u 夫 (u)
ui 位 (ui)
uŋ 黄 (ng)
ua 画 (ua)
ue 歪 (oi)
uaŋ 碗 (uang)
uaʔ 活 (uah)
/-y-/
y 余 (ṳ)
yŋ 恩 (ṳng)
yʔ 役 (ṳh)
yɒ 安 (io̤ⁿ)
yɒŋ 羊 (io̤ng)
yɒʔ 藥 (io̤h)
อักษรจีน
黃 (ńg)
方 (hng)
漲 (dn̂g)
幫 (bng)
光 (gng)
兩 (nn̄g)
毛 (mńg)
ผูเถียน
ŋ̍
hŋ̍
tuŋ
puŋ
kuŋ
nuŋ
muŋ
เซียนโหยว
ŋ̍
hŋ̍
tŋ̍
pŋ̍
kŋ̍
nŋ̍
mŋ̍
เสียงนาสิกสำเนียงเซียนโหยว
IPA
ã
ẽ
ɛ̃
ĩ
ỹ
ɒ̃
iã
yã
uã
aĩ
aũ
uĩ
iũ
อักษรละติน
aⁿ
a̤ⁿ
e̤ⁿ
o̤ⁿ
iaⁿ
io̤ⁿ
uaⁿ
oiⁿ
a̤uⁿ
IPA
ã
ẽ
ø̃
ɒ̃
iã
yɒ̃
uã
oĩ
ɛũ
อักษรจีน
爭 (caⁿ)
還 (há̤ⁿ)
段 (dē̤ⁿ)
三 (so̤ⁿ)
鼎 (diáⁿ)
張 (da̤uⁿ)
看 (kua̍ⁿ)
飯 (bōiⁿ)
贏 (ió̤ⁿ)
เซียนโหยว
tsã
hĩ
tỹ
sɒ̃
tiã
tiũ
kʰuã
puĩ
yɒ̃
ผูเถียน
tsa
hi
tø
sɒ
tia
tiau
kʰua
puai
yɒ
วรรณยุกต์
วรรณยุกต์
อินผิง 陰平
อินซ่าง 陰上
อินชวี่ 陰去
อินรู่ 陰入
หยางผิง 陽平
หยางชวี่ 陽去
หยางรู่ 陽入
ผูเถียน
˥˧˧ (533)
˦˥˧ (453)
˦˨ (42)
ʔ˨˩ (ʔ2)
˩˧ (13)
˩ (11)
ʔ˦ (ʔ4)
เซียนโหยว
˥˦˦ (544)
˧˧˨ (332)
˥˨ (52)
ʔ˨ (ʔ2)
˨˦ (24)
˨˩ (21)
ʔ˦ (ʔ4)
การเขียนด้วยอักษรละติน
ระบบการเขียน Hing-hua̍ báⁿ-uā-ci̍ (興化平話字) เป็นระบบที่ใช้อักษรละตินเขียนภาษาหมิ่นผูเซียน มีอักษร 23 ตัว: a a̤ b c ch d e e̤ g h i k l m n ng o o̤ p s t u ṳ มีเครื่องหมายวรรณยุกต์ 5 ตัวจากทั้งหมด 8 เสียง:
陰平 อินผิง (ไม่มีเครื่องหมาย)
陰上 อินซ่าง ˆ (â)
陰去 อินชวี่ ˈ (a̍)
陰入 อินรู่ (ไม่มีเครื่องหมาย)
陽平 หยางผิง ́ (á)
陽去 หยางชวี่ - (ā)
陽入 หยางรู่ ˈh (a̍h)
IPA
ภาษาผูเซียน
ภาษาฮกจิว
pʰ
p
p
tʰ
t
t
kʰ
k
k
p
b
b
t
d
d
k
g
g
tsʰ
ch
ch
ts
c
c
วรรณยุกต์
陰平 อินผิง
陰上 อินซ่าง
陰去 อินชวี่
陰入 อินรู่
陽平 หยางผิง
陽去 หยางชวี่
陽入 หยางรู่
Báⁿ-uā-ci̍
a
â
a̍
ah
á
ā
a̍h
เป่อ่วยยี
a
á
à
ah
â
ā
a̍h
ตัวอย่างการเขียนด้วย báⁿ-uā-ci̍
Tai̍-che̤ ū Dō̤, Dō̤ gah Siō̤ng-Da̤̍ dó̤ng-cāi, Dō̤ cuh sī Siō̤ng-Da̤̍. Ca̤̍ Dō̤ ta̍i-che̤ gah Sio̤ng-Da̤̍ dó̤ng-cāi. Māng-beo̍h sī ciā da̤u̍h I cho̤̍ ē; hang pī cho̤̍, beo̍ seo̍h-ā̤uⁿ ng-sī ciā da̤u̍h I cho̤̍ ē.
太初有道,道佮上帝同在,道就是上帝。這道太初佮上帝同在。萬物是借著伊造兮,含被造兮,無一樣呣是借著伊造兮。
In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was God. The same was in the beginning with God. All things were made by him; and without him was not any thing made that was made. (John 1:1-3 KJV)
หมายเหตุ
↑ เชื่อกันว่าภาษาหมิ่นแยกจากภาษาจีนเก่า แทนที่จะมาจากภาษาจีนสมัยกลางเหมือนกับวิธภาษาจีนอื่น ๆ[ 2] [ 3] [ 4]
อ้างอิง
↑ ภาษาผูเซียน at Ethnologue (26th ed., 2023)
↑ Mei, Tsu-lin (1970), "Tones and prosody in Middle Chinese and the origin of the rising tone", Harvard Journal of Asiatic Studies , 30 : 86–110, doi :10.2307/2718766 , JSTOR 2718766
↑ Pulleyblank, Edwin G. (1984), Middle Chinese: A study in Historical Phonology , Vancouver: University of British Columbia Press, p. 3, ISBN 978-0-7748-0192-8
↑ Hammarström, Harald ; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin ; Bank, Sebastian (2023-07-10). "Glottolog 4.8 - Min" . Glottolog . Leipzig : Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology . doi :10.5281/zenodo.7398962 . เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-10-13. สืบค้นเมื่อ 2023-10-13 .
แหล่งข้อมูลอื่น
ภาษาจีน ถิ่นต่าง ๆ อักษรจีน และ ภาษาอื่น ๆ ที่พูดในประเทศจีน
ภาษาจีน ทางการภาษาหลัก ภาษาย่อยในภาษาหมิ่น ภาษาย่อยในภาษาหมิ่นใต้ อักษรจีน ภาษาอื่น ๆ ที่พูดในจีน รับอิทธิพลจากภาษาจีน