ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (อังกฤษ : Austroasiatic languages ) [ note 1] ตระกูลภาษา ขนาดใหญ่ที่มีผู้พูดทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นดิน เอเชียใต้ และเอเชียตะวันออก ประชากรส่วนใหญ่ที่พูดภาษานี้อยู่ในประเทศเวียดนาม และกัมพูชา ส่วนชนกลุ่มน้อยที่พูดภาษานี้กระจายไปทั่วพื้นที่ในประเทศไทย , ลาว , อินเดีย , พม่า , มาเลเซีย , บังกลาเทศ , เนปาล และจีนตอนใต้ มีประชากรที่พูดภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติกประมาณ 117 ล้านคน โดยในจำนวนมากกว่าสองในสามเป็นผู้พูดภาษาเวียดนาม [ 2] ภาษาเขมร และภาษามอญ ที่ปรากฏในบันทึกประวัติศาสตร์อย่างยาวนาน โดยมีเพียงสองภาษาเท่านั้นที่เป็นภาษาราชการ ของประเทศ คือ ภาษาเวียดนามในประเทศเวียดนาม และภาษาเขมรในประเทศกัมพูชา ภาษามอญเป็นภาษาชนกลุ่มน้อยที่ได้รับการยอมรับในประเทศพม่าและไทย ส่วนภาษาว้า เป็น 'ภาษาประจำชาติที่ได้รับการยอมรับ' ในรัฐว้า เขตปกครองตนเองโดยพฤตินัยในประเทศพม่า ภาษาสันถาลี เป็นหนึ่งใน 22 ภาษาที่กำหนดในประเทศอินเดีย ส่วนภาษาที่เหลือในตระกูลนี้มีผู้พูดเป็นชนกลุ่มน้อยและไม่มีสถานะทางการ
เอทโนล็อก Shompen เป็นกลุ่มที่ 14 แต่เป็นภาษาที่ไม่ได้รับการรับรอง) ซึ่งเดิมเคยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลักคือ มอญ–เขมร[ 3] มุนดา อย่างไรก็ตาม การจัดจำแนกล่าสุดแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มย่อย (มุนดา, มอญ-เขมร และคาซี-ขมุ )[ 4] [ 5]
ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติกดูเหมือนจะเป็นภาษาพื้นเพดั้งเดิม เท่าที่มีอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นดิน โดยตระกูลภาษาขร้า-ไท , ม้ง-เมี่ยน , ออสโตรนีเซียน และจีน-ทิเบต เข้ามาในบริเวณผ่านการอพยพในภายหลัง[ 6]
คำว่า Austroasiatic ได้รับการประดิษฐ์โดย Wilhelm Schmidt (เยอรมัน : austroasiatisch ) โดยอิงจาก auster ภาษาละติน ที่แปลว่า "ใต้" (แต่ Schmidt ใช้เรียกตะวันออกเฉียงใต้) กับ "Asia"[ 7] กลุ่มภาษาคาซี , กลุ่มภาษามุนดา และกลุ่มภาษานิโคบาร์
นักภาษาศาสตร์โดยทั่วไปจัดภาษานี้เป็นสองกลุ่มใหญ่คือภาษากลุ่มมุนดา ที่พบในอินเดียตะวันออกและอินเดียกลางกับบางส่วนของบังกลาเทศและภาษากลุ่มมอญ-เขมร ที่พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อินเดียตะวันออกเฉียงเหนือและหมู่เกาะนิโคบาร์ จากภาษาในตระกูลนี้ทั้งหมด 168 ภาษา อยุ่ในกลุ่มมอญ-เขมร 147 ภาษาและอยู่ในกลุ่มมุนดา 21 ภาษา การแบ่งย่อยลงไปอีกมีความแตกต่างกันดังนี้
เป็นการจัดแบ่งที่มีผู้นำไปอ้างอิงมากที่สุด แต่ภาษาที่ยังไม่พบในขณะนั้นไม่ได้รวมไว้ด้วย
มุนดา
มอญ-เขมร
มอญ-เขมรตะวันออก
มอญ-เขมรเหนือ
มอญ-เขมรใต้
ภาษามอญ อัสเลียน
นิโคบาร์ (หมู่เกาะนิโคบาร์)
เป็นการแบ่งโดยใช้ข้อมูลจากการใช้คำศัพท์ร่วมกัน
นิโคบาร์
มุนดา-เขมร
มุนดา
มอญ-เขมร
ภาษาคาซี
มอญ-เขมรศูนย์กลาง
ม้ง (ม้งและปยู)
เวียตติก
มอญ-เขมรเหนือ ประกอบด้วยกลุ่มปะหล่องและขมุ
มอญ-เขมรกลาง
ภาษาเขมรสำเนียงต่างๆ
ปอร์
อัสลี-บัฮนัร
มุนดา
กลุ่มโกวาปุต
กลุ่มมุนดาแกนกลาง
กลุ่มคาเรีย-จวา 2 ภาษา
กลุ่มมุนดาเหนือ
กลุ่มกอร์กู, กลุ่มคาวาเรีย 12 ภาษา
กลุ่มคาซี-เขมร
กลุ่มคาซี 3 ภาษาในอินเดียและบังกลาเทศ
กลุ่มปะหล่อง-ขมุ
กลุ่มขมุ มี 13 ภาษาในลาวและไทย
กลุ่มปะหล่อง-ปะกัน
กลุ่มปะกันหรือปยู มี 2 ภาษาในจีนตอนใต้
กลุ่มปะหล่อง มี 21 ภาษาในพม่า จีนตอนใต้และไทย รวมภาษาม้ง ในเวียดนาม
กลุ่มมอญ-เขมรศูนย์กลาง
กลุ่มเขมร-เวียตติก
กลุ่มเวียต-กะตู
กลุ่มเวียตติก มี 10 ภาษาในเวียดนามและลาวรวทั้งภาษาเวียดนามซึ่งเป็นภาษาเดียวในตระกูลออสโตรเอเชียติกที่มีเสียงวรรณยุกต์
กลุ่มกะตู มี 19 ภาษาในลาว เวียดนามและไทย
กลุ่มเขมร-บัฮนัร
กลุ่มบัฮนัร มี 40 ภาษาในเวียดนาม ลาว และกัมพูชา
กลุ่มเขมร ซึ่งได้แก่ภาษาเขมรสำเนียงต่าง ๆ ในไทย กัมพูชา เวียดนามและกลุ่มปอร์ที่มี 6 ภาษาในกัมพูชา
กลุ่มนิโคบาร์-มอญ
กลุ่มนิโคบาร์ มี 6 ภาษาในหมุ่เกาะนิโคบาร์
กลุ่มอัสลี-มอญ
กลุ่มอัสเลียน มี 19 ภาษาในไทยและมาเลเซีย
กลุ่มมอญ มี 2 ภาษาคือภาษามอญในพม่าและภาษาญัฮกุร ในไทย และยังมีอีกหลายภาษาที่ยังจัดแบ่งไม่ได้ในจีนตอนใต้
นอกจากชุดตัวอักษรฐานละตินแล้ว ภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติกหลายภาษาเขียนด้วยอักษรเขมร , อักษรไทย , อักษรลาว และอักษรพม่า ภาษาเวียดนามเคยมีอักษรของตนเอง โดยอิงจากตัวหนังสือคำของจีน ภายหลังจึงแทนที่ด้วยชุดตัวอักษรละตินในคริสต์ศตวรรษที่ ตัวอย่างข้างล่างคือชุดตัวอักษรในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติกที่เคยมีผู้ใช้งานและและยังคงมีผู้ใช้งานอยู่
↑ บางครั้งเขียนเป็น Austro-Asiatic หรือ Austroasian
↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, บ.ก. (2013). "Austroasiatic" . Glottolog 2.2 ↑ "Austroasiatic" . www.languagesgulper.com (ภาษาอังกฤษ). เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 29 March 2019. สืบค้นเมื่อ 15 October 2017 .↑ Bradley (2012) notes, MK in the wider sense including the Munda languages of eastern South Asia is also known as Austroasiatic.
↑ Diffloth 2005
↑ Sidwell 2009
↑ Sidwell, Paul, and Roger Blench. 2011. "The Austroasiatic Urheimat: the Southeastern Riverine Hypothesis เก็บถาวร 18 พฤศจิกายน 2017 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ." Enfield, NJ (ed.) Dynamics of Human Diversity , 317–345. Canberra: Pacific Linguistics.
↑ Schmidt, Wilhelm (1906). "Die Mon–Khmer-Völker, ein Bindeglied zwischen Völkern Zentralasiens und Austronesiens ('[The Mon–Khmer Peoples, a Link between the Peoples of Central Asia and Austronesia')". Archiv für Anthropologie . 5 : 59–109. ↑ "Vietnamese Chu Nom script" . Omniglot.com. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 2 February 2012. สืบค้นเมื่อ 11 March 2012 .↑ "Khmer/Cambodian alphabet, pronunciation and language" . Omniglot.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม เมื่อ 13 February 2012. สืบค้นเมื่อ 11 March 2012 .↑ "Santali alphabet, pronunciation and language" . Omniglot.com. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 5 November 2010. สืบค้นเมื่อ 11 March 2012 .↑ Everson, Michael (19 April 2012). "N4259: Final proposal for encoding the Warang Citi script in the SMP of the UCS" (PDF) . เก็บ (PDF) จากแหล่งเดิมเมื่อ 9 October 2022. สืบค้นเมื่อ 20 August 2016 .↑ "Sorang Sompeng script" . Omniglot.com. 18 June 1936. เก็บ จากแหล่งเดิมเมื่อ 27 April 2021. สืบค้นเมื่อ 11 March 2012 .
