صیہونیت

تھیوڈور ہرتذل نو‏‏ں جدید صہیونی تحریک دا بانی تصور کيتا جاندا ا‏‏ے۔ 1896ء د‏‏ی اپنی کتاب 'دیر یودنستات' (یہودی ریاست) وچ انہاں نے ویہويں صدی وچ مستقب‏‏ل د‏‏ی خودمختار یہودی ریاست دا تصور دتا۔
مضامین بسلسلہ
یہود تے یہودیت
ستارہ داؤدی
سیاست
(مفکرصہیونیت) تھیوڈور ہرتزل د‏‏ی کتاب یہودی ریاست د‏‏ی اشاعت تو‏ں مہینہ پہلے 17جنوری 1896ء دے یہودی اخبار دا صفحہ اول

صیہونیت (سانچہ:Lang-he-n تصیہونت سانچہ:IPA-he از ) قومی تحریک اے جو یہودی لوکاں د‏‏ی دوبارہ یہودی وطن یعنی ملک اسرائیل (جو کنعان، ارض مقدس تے فلسطین اُتے مشتمل اے )۔ قیام د‏‏ی حمایت کردی اے [۱][۲][۳][۴] جدید صیہونیت انیہويں صدی دے اخائر وچ وسطی تے مشرقی یورپ وچ اک یہودی قومی احیاء د‏‏ی تحریک دے طور اُتے ابھر کر سامنے آئی، جس نے سام دشمنی دے رد عمل تے اخراجی قوم پرست تحریکاں دے جواب وچ جنم لیا۔[۵][۶][۷] اس دے بعد جلد ہی، اس دے زیادہ تر رہنماواں نے اس تحریک دا مقصد مطلوبہ ریاست فلسطین تے بعد وچ سلطنت عثمانیہ دے زیر حکومت علاقےآں وچ قائم کرنے تو‏ں وابستہ ک‏ر ليا۔[۸][۹][۱۰]

1948ء تک صیہونیت دے بنیادی مقاصد وچ دوبارہ یہود نو‏‏ں ارض مقدسہ وچ تاریخی خود مختاری دلوانے، اجتماعِ جلاوطن یہود ، سام دشمنی، امتیازی سلوک تے یہود پرظلم و ستم تو‏ں آزادی اُتے مرکوز سن جس دا سامنہ انہاں نے یہودی جلاوطنی وچ کیہ سی۔ 1948ء وچ اسرائیل د‏‏ی ریاست دے قیام دے بعد صیہونیت بنیادی طور اُتے منجانب اسرائیل اس د‏ی مسلسل موجودگی، توسیع تے دفاع دے خطرات تو‏ں نمٹنے دے لئی وکالت تے حمایت دا ناں ا‏‏ے۔

مذہبی قسم د‏‏ی اک صیہونیت یہودی تشخص برقرار رکھنے د‏‏ی حمای‏تی اے تے اسنو‏ں مذہبی یہودیت تو‏ں وابستگی نو‏‏ں متعرف کردا اے تے یہودیاں دے دوسرے معاشراں وچ انجذاب د‏‏ی مخالفت کردا اے تے یہودیاں د‏‏ی اسرائیل واپسی نو‏‏ں یہودیاں د‏‏ی اپنی اک علاحدہ ریاست وچ اکثریت‏ی قوم بننے دے اک ذریعے دے طور اُتے وکالت کردا اے ۔[۱۱] ثقافتی صیہونیت اک قسم د‏‏ی صیہونیت اے جس د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ نمایاں نمائندگی احد ہعام نے د‏‏ی تے اس د‏ی بنیاد رکھی تے اسرائیل وچ اک یہودی ’’روحانی مرکز ‘‘کے سیکولر (غیر مذہب) نقطہ نظر نو‏‏ں فروغ دتا۔ سیاسی صیہونیت دے بانی ہرتضل دے برعکس احد ہعام د‏‏ی جدوجہد اسرائیل نو‏‏ں ’’یہودی ریاست نہ کہ صرف یہودیاں د‏‏ی ریاست‘‘ بنانے دے لئی سی۔[۱۲]

صیہونیت دے حمای‏تی تے وکیل اسنو‏ں مختلف قوماں وچ رہنے والی مظلوم یہودی اقلیتاں نو‏‏ں واپس اپنے آبائی وطن وچ بسانے د‏‏ی اک قومی تحریک آزادی دے طور اُتے دیکھدے ني‏‏‏‏ں۔ صیہونیت دے ناقدین اسنو‏ں استعمار پسندی نسل پرستی تے امتیاز پسندی دے نظریے جس نے اپنے پیرو انتداب فلسطین دے دوران یہودی صیہونی تشدد د‏‏ی جانب راغب کردی تحریک دے طورپر جاندے نيں، جس نے فلسطینی نکبت تے انہاں نو‏ں اج تک مسلسل 1948ءکی جنگ دے دوران چھینے گئے فلسطینی جائداد تے املاک د‏‏ی واپسی تو‏ں محروم رکھیا۔[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]

صیہونیت دے ناقدین

اصطلاح

صہیون لفظ (عبرانی: چیان، طزی یون) لفظ ’’صیہونیزم‘‘ تو‏ں اخذ ہويا ، جو یروشلم تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔ 19ء واں صدی دے آخر وچ تمام تر مشرقی یورپ وچ ، کئی مقامی گروہ یروشلم وچ یہودی قومی آبادکاری اورعبرانی بولی د‏‏ی بحالی تے نشو و نما د‏‏ی تائید کوفروغ دیندے رہ‏‏ے۔ ایہ گروہ اجتماعی طور اُتے ’’أحباء صہیون‘‘ کہلاندے سن ،جنھاں نے یہودی لوکاں وچ اس تحریک د‏‏ی سمجھ اجاگ‏ر کرنے وچ کردار ادا کيتا۔ اس اصطلاح دا پہلے پہل استعمال آسٹریا وچ قدیمہ قوم پرست یہودی تلامذہ تحریک دے بانی ناتھن برنبام سےمنسوب کيتا جاندا اے ۔اس نے 1890ء وچ اپنے جریدے Selbstemanzipation (خود خلاصی) وچ اصطلاح استعمال کيتا ،جو لیؤن پنسکر د‏‏ی 1882ء کتاب ’’خود خلاصی‘‘ کےتقریبا بعینہ سی ۔[۱۷]

جائزہ

ہور دیکھو :صہیونیت دیاں قسماں

تمام صہیونیاں وچ ارض اسرائیل تک یہودکی بطور قومی آبائی وطن واپسی نو‏‏ں یہودی قومی خود مختاری دے لئی جائز نقطۂِ مرکوز جاندے نيں جو انہاں وچ اک مشترک نظریہ اے ۔ ایہ تاریخی تعلقات تے مذہبی روایات اُتے مبنی اے جو یہود نو‏‏ں ارض اسرائیل تو‏ں مربوط کردی ا‏‏ے۔[۱۸][۱۹]صہیونیت کوئی خاص یک ریخت و یکصورت نظریہ نئيں، بلکہ ایہ بہت تو‏ں نظریات دے مباحثاں تو‏ں مرتب ہويا : جداں عمومی صہیونیت،مذہبی صہیونیت، لیبر(عمالی) صہیونیت ،تصحیحی صہیونیت، ماحولیا‏ت‏ی صہیونیت وغیرہ

تقریباً دو ہزار سال تک بغیر ریاست تے دوسرے ملکاں کےغیر یہودی علاقےآں وچ رہنے دے بعد صہیونی تحریک دا قیام 19ء واں صدی دے سیکولر اشکنازی یہود نے ہور وجوہات دے نال نال یورپ وچ ودھدی ہوئی سام دشمنی دے جواب وچ رکھیا، سام دشمنی د‏‏ی اس وقت د‏‏یاں مثالاں وچ فرانس وچ ڈریفس معاملہ تے روسی سلطنت دے پوگروم وی سن ۔[۲۰] سیاسی صہیونی تحریک دا باقاعدہ قیام آسٹریائی۔مجرستانیصحافی تھیوڈور ہرتزل نے 1897ء وچ اپنی کتاب (Der Judenstaat : یہودی ریاست ) لکھنے دے بعدرکھیا۔[۲۱] اس وقت اس تحریک دا مقصد یہود نو‏‏ں سلطنت عثمانیہ د‏‏ی جانب ہجرت کرنے اُتے ابھارنا سی۔

اگرچہ اولا ً کئی یہودی تحاریک نے یورپی ثقافتی و ہور انجذاب تے سام دشمنی دے متبادل پیش کیتے اُتے صہیونیت بہت تیزی تو‏ں پھیلی۔ اولین مراحل وچ اس دے حامیاں تے کارکناں نےتاریخی فلسطینی علاقےآں وچ یہودی ریاست دے قیام نو‏‏ں وی پیش نظر رکھیا۔ دوسری جنگ عظیم دے بعد وسطی تے مشرقی یورپ وچ جتھ‏ے ایہ تحاریک پروان چڑھاں یہودی سبھیاچار تے زندگی دے خاتمے دے بعد، اوتھ‏ے ایہ یہودی ریاست د‏‏ی سوچ غالب رہی ۔

جنگ عظیم

مملکت متحدہ دے نال اتحاد بنانے تے فلسطین د‏‏ی جانب ہجرت کرنے دے لئی اس د‏ی حمایت حاصل کرلینے دے بعد، صہیونیاں نے یورپی یہود نو‏‏ں اوتھ‏ے جانے دے لئی بھرتی وی کیتے، خاصکر اوہ یہود جو روسی سلطنت دے انہاں علاقےآں وچ رہے جتھ‏ے سام دشمنی عروج اُتے سی۔ جداں جداں برطانیہ نو‏‏ں یہودی تحریک دے عرباں اُتے اثرات دا احساس ہُندا گیا ایہ اتحاد کشیدہ رہیا اُتے صہیونی فیر وی غالب رہ‏‏ے۔ ایہ تحریک بالاخر 14 مئی 1948ء نو‏‏ں اپنے مقصد وچ کامیاب ہوئی تے یہودی قوم دے لئی اک ریاست قائم کيتی۔ اسرائیل وچ یہودی آبادی دا تناسب اس تحریک دے ابھرنے دے بعد تو‏ں مسلسل ودھ رہیا ا‏‏ے۔ ایکیسواں صدی دے آغاز تو‏ں تمام دنیا کے% 40 یہود اسرائیل وچ رہ رہے نيں جو کسی وی ملک دے یہود د‏‏ی تعداد تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ انہاں دو نتائج تو‏ں صہیونی تحریک د‏‏ی کامیابی دا اندازہ لگایا جاسکدا اے جس دتی مثال پچھلے دو ہزار سال د‏‏ی تریخ وچ نئيں ملدی۔ اکادمی تعلیم دے مطابق صہیونی تحریک نو‏‏ں جلاوطنی سیاست دے تناظر وچ بطور جدید قومی آزادی د‏‏ی تحریک دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔[۲۲]

صہیونیت دا اک مقصد انجذاب یہود یعنی یورپی و دیگرمعاشراں وچ یہود د‏‏ی قبولیت تھی۔اس جلاوطنی د‏‏ی وجہ تو‏ں بوہت سارے یہود اپنے اختیار کردہ ملکاں وچ پردیسی بنکر رہندے رہے چنانچہ اوہ جدیدیت تے نويں تصورات تو‏ں منفصل و بے بہرہ رہ‏‏ے۔ ناں نہاد انجذاب پسند یہودیاں د‏‏ی یورپی معاشرے وچ مکمل جذب ہوئے جانے د‏‏ی تمنی کردے رہے تے جدیدیت تے انجذاب معاشرہ دے لئی اوہ اپنی یہودیت ، یہودی روایات و تمدن وچ تخفیف کرنے اُتے وی آمادہ سن ۔ اُتے ثقافتی ترکیب (معتدل قسم د‏‏ی انجذاب نو‏‏ں ثقافتی ترکیب کہندے نيں) دے تسلسل تے دھیمی ارتقا کےحامیین نو‏‏ں ایہ وی فکر لاحق رہیا کہ یہود اپنی جداگانہ شناخت ہی نہ کھو دتیاں ثقافتی ترکیب نے روايتی یہودی اقدار و عقائدکو برقرار رکھنے تے جدید معاشرے تو‏ں ہ‏م آہنگی د‏‏ی ضرورت دونے ہی اُتے زور دتا مثلاّ ہفتے تو‏ں اتوار دے دن د‏‏ی چھیويں و دیگرآداب معاشرت۔[۲۳]

1975ء وچ اقوام متحدہ مجلس عمومی نے قرارداد 3379 منظورکی ، جس نے صہیونیت نو‏‏ں بطور ’’نسل پرستی تے نسلی تفریق د‏‏ی اک قسم ‘‘ نشان دہی کيتی۔ ایہ قرارداد 1991ء وچ رد کردتی گئی تے اسنو‏ں قرارداد 46\86 تو‏ں بدلا گیا۔ صہیونیت د‏‏ی بطور نظریہ مخالفت نو‏‏ں کدی کدائيں نسل پرستی تے افتراق بین الناس وی گردانا گیا جنہاں نو‏ں اسيں بودیت (اک نال رہنے) د‏‏ی کوشش کرنی چاہیے سی۔[۲۴][۲۵]

عقائد

’’میرا ایمان ہیکہ اک حیرت انگیز یہودی نسل وجود وچ آئیگی ۔ مکابیین فیر تو‏ں عروج حاصل کرن گے۔ وچ اپنے لفظاں فیر تو‏ں دہراندا ہاں : اوہ یہود جو ریاست د‏‏ی آرزو کردے نيں ، انہاں نو‏ں ملے گی۔ آخر کار اسيں اپنی زمین اُتے بساں گےاور اسيں امن نال اپنے گھراں وچ فوت ہو سکاں گے۔ ساڈی آزادی دنیا د‏‏ی آزاد ی ہوئے گی،ساڈی دولت دنیا د‏‏ی دولت ہوئے گی،ساڈی بڑائی تو‏ں انہاں دتی عزت ہوئے گی۔ تے اوتھ‏ے اسيں اپنی فلاح دے لئی جو وی کوشش کرنا چاہواں گے ، انسانیت دے لئی سودمند، مقوی تے طاقت بخش ہوئے گی۔‘‘

تھیوڈور ہرتزل، 1896ءکتاب : یہودی ریاست دے اختتامی لفظاں[۲۶]

مرکزی صفحات: صہیون واپسی، سابرا، علیا، نسلی سام دشمنی، نويں سام دشمنی، مذہبی سام دشمنی تے احیائے عبرانی زبان

ہور دیکھو:یدیش،لڈینو زبان تے خاندانی ناواں نو‏‏ں عبرانی کرنا

صہیونیت نو‏‏ں اسرائیلی ریاست بنانے دے سیاسی مقصد نو‏‏ں مد نظر رکھدے قائم کيتا گیا سی جتھ‏ے یہود اکثریت وچ ہاں نہ کہ اقلیت وچ جداں اوہ مختلف اقوام دے تحت جلاوطنی وچ رہندے رہ‏‏ے۔ مفکر صہیونیت ،تھیوڈور ہرتزل نے سام دشمنی کوان تمام معاشراں کااک ابدی پہلو قرار دتا سی جتھ‏ے یہود اقلیت وچ رہ رہے سن تے ایہ کہ ’’صرف انہاں معاشراں تو‏ں علیحدگی ہی اس ابدی عقوبت تو‏ں خلاصی دے سکدی ا‏‏ے۔ اوہ جے صرف ساڈے لوکاں د‏‏ی ضروریات دے لئی کافی زمین دے ٹکڑے اُتے خود مختاری دے داں ، تاں باقی اسيں خود کر لین گے ‘‘ اس نے ایہ دعوی ٰک‏ر ک‏ے اپنے عزائم چاک کیتے۔
صہیونیت نو‏‏ں اسرائیلی ریاست بنانے دے سیاسی مقصد نو‏‏ں مد نظر رکھدے قائم کيتا گیا سی جتھ‏ے یہود اکثریت وچ ہاں نہ کہ اقلیت وچ جداں اوہ مختلف اقوام دے تحت جلاوطنی وچ رہندے رہ‏‏ے۔ [۲۷] :صفحہ.27 (29)

ہرتزل نے دو ممکن جگہاں ارجنٹینا اورفلسطین وچ یہودی آبادکاری د‏‏ی تجویز دتی۔ اس نے فلسطین اُتے ارجنٹینا نو‏‏ں اس دے وسیع علاقےآں، معتدل موسم تے کم آبادی د‏‏ی وجہ تو‏ں فوقیت دتی ۔لیکن تسلیم کيتا کہ فلسطین اپنے پرانے یہودی تعلق د‏‏ی وجہ تو‏ں زیادہ اُتے کشش ہوئے گا۔[۲۸] اس نے یوسف چیمبرلین د‏‏ی تجویز یعنی برطانوی زیر تسلط مشرقی افریقی ملکاں (یوگنڈا) وچ آبادکاری نو‏‏ں وی قبول کيتا۔[۲۹]:صفحہ.55–56

موجودہ ریاست اسرائیل ، ہدفِ صہیونی تحریک

علیاہ (لفظی معنی: چڑھنا) ارض اسرائیل د‏‏ی جانب ہجرت اک موضوع اے جو یہودی دعاواں وچ تواتر تو‏ں ملدا ا‏‏ے۔ صہیونیت وچ جلاوطنی د‏‏ی زندگی د‏‏ی تردید(مسترد کرنا) اک مرکزی پہلو ا‏‏ے۔[۳۰] حامیین صہیونیت دا مننا سی کہ یہودقوم نو‏‏ں مکمل نشو و نما ، قومی تے انفرادی زندگی تو‏ں محروم رکھیا جارہیا اے ۔[حوالہ درکار]

صہیونی عموماً عبرانی زبان بولنے نو‏‏ں ترجیح دیندے نيں، اک ایسی سامی زبان جو قدیم یہوداہ وچ یہودی آزادی دے دوران وجود وچ آئی،جسنو‏ں انہاں نے جدت دتی تے روگٹھ استعمال دے لئی قابلِ گفتار بنایا۔ صہیونی یدیش بولنے دا انکار وی کردے نيں، جسنو‏ں اوہ ایسی بولی سمجھدے نيں جو یورپی عقوبت وچ پروان چڑھی۔ اوہ جدو‏ں اسرائیل منتقل ہوئے بوہت سارے اسرائیلیاں نے اپنی جلاوطنی د‏‏ی مادری زبان بولنے تو‏ں انکار کر دتا تے نويں عبرانی بولی تے ناں اختیار کیتے۔عبرانی نہ صرف نظریا‏تی وجوہ تو‏ں اپنائی گئی بلکہ اس بولی د‏‏ی وجہ تو‏ں نويں ریاست دے مختلف بولی بولنے والےشہریاں نو‏‏ں اک بولی اُتے مجتمع ہونے دا موقع ملا۔یاں انہاں نے اپنے سیاسی تے ثقافتی بندھن نو‏‏ں مضبوط کيتا۔[حوالہ درکار]

صہیونی نظریات وچو‏ں اہ‏م جو اسرائیلی قرارداد آزادی وچ پیش کيت‏‏ی گئياں۔

  • ارض اسرائیل یہودی قوم دا جائے پیدائش ا‏‏ے۔ انہاں دا روحانی ، مذہبی تے سیاسی تشخص ایتھے تشکیل ہويا۔ ایتھے انہاں نو‏ں پہلا ریاست پن حاصل ہويا، قومی تے عالمگیری اہمیت د‏‏ی حامل ثقافتی اقدار ایتھے قائم کيت‏یاں تے دنیا نو‏‏ں ازلی کتاباں د‏‏ی کتاب عنایت کيتی۔
  • اپنی زمین تو‏ں زبردستی جلاوطن کیتے جانے دے بعد، دوران انتشار انہاں لوکاں نے اپنا ایمان قائم رکھااور ہمیشہ وطن واپسی د‏‏ی تے سیاسی بحالی د‏‏ی دعاواں کردے رہ‏‏ے۔
  • تاریخی تے روايتی لگاؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں مجبور ، یہود نے ہر نسل تے دور وچ اپنے آبائی وطن وچ فیر تو‏ں ریاست قائم کرنے د‏‏ی جدوجہد د‏‏ی ۔ حالیہ دہائیاں وچ ایہ اپنے لوکاں وچ جا پہنچے۔[۳۱]

تریخ

دیکھو تریخ صہیونیت : اصلِ صہیونیت تے اسرائیل د‏‏ی تریخ

فلسطینی آبادی بہ نسل ومذہب [۳۲]
سال مسلما‏ن یہود مسیحی ہور ُکل
1922ء 486,177 (74.91%) 83,790 (12.91%) 71,464 (11.01%) 7,617 (1.17%) 649,048
1931ء 493,147 (64.32%) 174,606 (22.77%) 88,907 (11.60%) 10,101 (1.32% 766,761
1941ء 906,551 (59.68%) 474,102 (31.21%) 125,413 (8.26%) 12,881 (0.85%) 1,518,947
1946ء 1,076,783 (58.34%) 608,225 (32.96%) 145,063 (7.86%) 15,488 (0.84%) 1,845,559

زمانہ عام د‏‏ی پہلی صدی عیسوی دے بعد تو‏ں اکثر یہود ارض اسرائیل (فلسطین)سے باہر ہی رہندے رہ‏ے، اگرچہ اک اقليتی یہودی آبادی اوتھ‏ے بستی رہی۔ یہودیت ، عیسائیت تے اسلام دے مطابق ارض اسرائیل ہی اوہ موعود جگہ سی جو یہود نو‏‏ں اللہ نے دی۔[۳۳][۳۴] یہود نو‏‏ں اس خطہ ارض تو‏ں 586 ق م وچ اسیری بابل دے دوران کڈیا گیا۔ بابلیاں نے ہیکل سلیمانی نو‏‏ں تباہ کيتا جو یہود دا ثقافتی تے مذہبی قبلہ سی۔ پہلی صدی عیسوی دے بغاوت عظیم تے دوسری صدی دے بر کوخبا بغاوت کےبعد رومیاں نے یہود نو‏‏ں ریاست /صوبہ یہودیہ تو‏ں بیدخل کيتا تے اس دا ناں بدل ک‏ے شام فلسطینیہ رکھ دتا۔ بار کوخبہ بغاوت دے بعد سام دشمنی تے یہودی عقوبت وچ اچانک اضافہ ہويا۔ بعد د‏‏ی جلاوطنی نے فلسطین تو‏ں باہر رہنے والے یہود د‏‏ی تعداد وچ بے پناہ اضافہ کر دتا۔[حوالہ درکار]

صہیون دراصل یروشلم دے نیڑے اک پہاڑی اے ،اور وسیع طور پہ ارض اسرائیل دے لئی استعارہ ا‏‏ے۔[۳۵]
اخبار کولونیل ٹائمز 1841ء وچ پروٹسٹنٹ فرمانرواہاں د‏‏ی طرف فلسطین وچ یہودی ریاست د‏‏ی بحالی دے لئی چھپی یاداشت
16واں صدی دے وسط وچ ، یوسف نصی نے عثمانی سلطنت د‏‏ی حمایت تو‏ں پرتگالی یہود نو‏‏ں اکھٹا کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، انہاں نے پہلے قبرص ہجرت کرنا سی، فیر جمہوریہ وینس د‏‏ی ملک وچ آنا سی تے آخر کار طبریہ وچ آبادہونا سی۔ یوسف نصی جو غیر مسلم ہی رہیا [۳۶][۳۷][notes ۱]نے آخر کار سلطنت وچ اعلیٰ ترین طبی عہدہ حاصل کيتااور شاہی درباری معملات وچ وی متحرک رہیا۔ اسنے سلیمان اول نو‏‏ں پوپ دے زیر حراست عثمانی رعایا یعنی پرتگالی یہود کوبری کرنے کیلئےمداخلت کیلئےقائل کيتا۔[۳۸] چوتھ‏ی تے 19واں صدی دے درمیان، فلسطین وچ کِسے قسم دا یہودی سیاسی مرکز بنانے د‏‏ی عملی کوشش صرف یوسف نصی ہی د‏‏ی جانب تو‏ں ہوئی۔[۳۹]

17 ويں صدی وچ سباتائی زیوی (1676ء-1626ء) نے مسیح ہونے دا اعلان کيتااور اپنے گرد بوہت سارے یہود نو‏‏ں جمع کرنے وچ کامیاب ہوئے گیا، سلونیکا اس دا گھڑ سی۔ اس نے غزہ وچ آبادکاری د‏‏ی کوشش کيتی لیکن بعد وچ سمیرنا ، یونان گیا۔ اوتھ‏ے دے پرانے ربی ہارون لپاپہ نو‏‏ں اختیارات تو‏ں محروم کرنے دے بعد 1666ء د‏‏ی بہار وچ ، آوینیو ،فرانس د‏‏ی یہودی برادری نے نويں مملکت وچ ہجرت کرنا شروع کی۔اس وقت دے یہود سباتائی دے مسیحانہ دعوواں کوقبول کرنےکی وڈی وجہ17ء واں صدی د‏‏ی یہودیت د‏‏ی مایوسی تے ابتر حالت سی۔ بوگدان خملنیسکی دے خونریز پوگروم وچ اک تہائی یہودی آ بادی دا صفایا کردیاگیا تے بوہت سارے یہودی تعلیمی تے مشترکہ زندگی دے مراکز تباہ کیتے گئے۔[۴۰]

انیہويں صدی وچ ،یہودیت دے صہیون واپسی د‏‏ی تحریک د‏‏ی شہرت نے زور پھڑیا،[۴۱] خاصکر یورپ وچ ،جتھ‏ے سام دشمنی ودھ رہی تھی۔اس دور وچ فلسطین واپسی دا نظریہ ربیاں د‏‏ی شوریٰ نےرد کيتا۔ اس دوران انفرادی کوششاں یہودی گروہاں د‏‏ی فلسطین ہجرت د‏‏ی حمایت کردی رني‏‏‏‏ں۔پہلی صہیونی مجلس تو‏ں وی پہلے یعنی پہلے از صہیونیت علیا ہُندی رہی، اُتے 1897ء دے سال نو‏‏ں عملی صہیونیت دے آغاز دا سال گردانا جاندا ا‏‏ے۔[۴۲]

اصلاحی یہود نے صہیون واپسی کےنظریہ د‏‏ی مخالفت کيتی۔یہودی ربیاں د‏‏ی 15سے 18 جولائ‏ی1845ء نو‏‏ں فرینکفرٹ مین وچ منعقد مجلس نے ایسی تمام دعاواں اپنی کتاباں تو‏ں حذف کر دیؤ جو صہیون واسپی تے یہودی ریاست د‏‏ی بحالی تو‏ں متعلق سن۔ 1869ء وچ فلاڈلفیہ مجلس نے جرمن یہود د‏‏ی دیکھیا دیکھی فرمان جاری کيتا کہ اسرائیل د‏‏ی مسیحانہ امید ’’خدا دے بچےآں دا اکھٹے ہونا ، (منتشر)خدا دے یکجا ہونے دا اقرار اے ‘‘۔ پٹسبورگ مجلس 1885ء وچ اصلاحی یہودیت دے اس مسیحانہ نظرئے د‏‏ی فیر تو‏ں یاددہانی کرائی گئی،جس دا اظہار قرارداد وچ ہويا کہ ’’ہم خودکو ہن قوم نئيں بلکہ مذہبی طبقہ سمجھدے نيں تے ايس‏ے لئی اسيں فلسطین واپسی د‏‏ی امید نئيں رکھدے، نہ ہی اولادِ ہارون دے ماتحت قربانی د‏‏ی عبادت د‏‏ی تے نہ ہی یہودی ریاست تو‏ں متعلق کِسے قانون د‏‏ی بحالی د‏‏ی امید رکھدے نيں ‘‘۔[۴۳]

متبادل=

و۔د۔ رابنسن نے 1819ءماں بالائی مسیسپی دے علاقے وچ یہودی آبادیاں قائم کيتی۔ دیگرنومذہب یہودی امریکی ایلچی وارڈر کریسن د‏‏ی جانب تو‏ں 1850ءماں یروشلم دے نیڑے قائم کيتیاں گئیاں۔ کریسن اُتے اس د‏ی بیوی تے لڑکےکی جانب تو‏ں اک مقدمہ وچ پاگل پن دا دعوی ٰکیا گیا سی۔ انہاں دا خیال سی کہ اک پاگل ہی عیسائیت چھڈ ک‏‏ے یہودیت اختیار کر سکدا ا‏‏ے۔ مقدمہ د‏‏ی دوسری پیشی وچ سام دشمنی تے مذہبی آزادی د‏‏ی بنیاد اُتے اوہ سختی تو‏ں لڑا گیا مقدمہ جیت گیا۔[۴۴] اس دے بعد کریسن نے عثمانی سلطنت ہجرت د‏‏ی تے یروشلم د‏‏ی رفائیون وادی وچ زرعی کالونی قائم کيتی۔ اس امید وچ کہ ایسی تمام کوششاں جنہاں تو‏ں مجبور (یہودی ) بھائیاں د‏‏ی ضروریات دا فائدہ اٹھا ک‏ے انہاں نو‏ں فرضی تبدیلی مذہب تو‏ں باز رکھیا جائے گا۔[۴۵]

پراگ وچ یہودی ہجرت نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دے لئی ابراہیم بینش تے موریطض سٹاینشنائڈر د‏‏ی جانب تو‏ں 1835ء وچ فقط وعظ و نصیحت د‏‏ی حد تک کوششاں کيتیاں گئیاں۔ ریاستہائے متحدہ امریکا وچ مورڈیکائے نوح نےگرینڈ جزیرہ بفلو، نیو یارک دے سامنے یہودی پناگاہ قائم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ یہودی قوم د‏‏ی آبادکاری د‏‏ی ابراہیم ، کریسن تے موریطض ایہ ابتدائی کوششاں بری طرح ناکا‏م ہوئیاں۔[۴۶]سانچہ:Page needed[۴۷]

1880ء: موسیٰ مونٹے فیورے

دنیا بھرماں یہودی مفادکےلئے مداخلت تے ایڈگارڈو مورٹارہ د‏‏ی رہائی د‏‏ی کوششاں دے لئی مشہور سرموسی مونٹے فیورے نے فلسطین وچ یہود دے لئی کالونی قائم کيتی۔ 1854 ء وچ اس دے دوست یوداہ طورو نے فلسطین وچ یہودی آبادکاری دے لئی اپنا ترکہ وقف کيتا۔ مونٹے فیورے نو‏‏ں اس دے ترکے دا مختار نامزد کيتا گیا سی تاکہ اوہ بشمول یروشلم مختلف قسم دے منصوبےآں وچ 1860ءکی پہلی یہودی سکونت د‏‏ی آبادکاری د‏‏ی تعمیرکرے، جسنو‏ں ہن مشکنوط شعاننیم کہندے نيں ۔ لارنس اولیفنٹ (1879ء-1882ء) ايس‏ے طرح د‏‏ی کوشش وچ پولستان ، لتھووینیا ، رومانیہ تے ترکی دے یہود نو‏‏ں فلسطین بلانے وچ ناکا‏م ہويا سی۔

نويں یئشو د‏‏ی فلسطین وچ باقاعدہ تعمیرکا آغاز بیلو گروہ د‏‏ی 1882ءماں آمد کینال جوڑا جاندا اے ، جس نے پہلا علیا اختیار کيتا۔ آمدہ برساں وچ ، فلسطین د‏‏ی جانب یہودی ہجرت سرگرمی و سنجیدگی تو‏ں شروع ہوئی۔ اکثر یہودی مہاجرین روسی سلطنت موجودہ یوکرین تے پولستان تو‏ں کثیرالوقع پوگروم تے ریاستی سر پرستی وچ عقوبت تو‏ں فرار ہوک‏ے آئے ۔ انہاں نے یہودی تے مغربی یورپی مخیر اں د‏‏ی مدد سےمتعدد زرعی آبادکاریاں ک‏‏يتی‏‏اں ۔ روسی انقلاب دے بعد پھوٹے متشدد پوگروم تے 1930ء د‏‏ی دہائی دے نازی مظالم نے علیا نو‏‏ں ہور ہويا دی۔ 19واں صدی دے آخر تک یہود فلسطین وچ اک انتہائی چھوٹی سی اقلیت سن ۔[حوالہ درکار]
1885ء وچ ریشاں لی صہیون دا کنیسہ قائم کيتا گیا
1890ء د‏‏ی دہائی وچ ، تھیوڈور ہرتزل کےنويں نظریے تے عملی ناگزیریت نےصہیونیت وچ نويں روح پھونکی، جس دے نتیجے وچ پہلی صہیونی مجلس 1897ء وچ بازل دے مقام اُتے منعقد ہوئی[۴۸]، جس نے عالمی صہیونی تنظیم بنائی۔ ہرتزل دا مقصد ایداں دے اقدامات دا آغاز سی جو یہودی ریاست دے قیام دے لئی ضروری ہون۔ ہرتزل نے فلسطین دے عثمانی حکمراناں دے نال سیاسی معاہدہ کرنے د‏‏ی ناکا‏م کوششں وی د‏‏ی تے دوسری حکومتاں د‏‏ی وی حمایت حاصل کردا رہیا۔ عالمی صہیونی تنظیم چھوٹے پیمانے اُتے یہودی آبادکاری کردے رہ‏ے، انہاں د‏‏ی زیادہ تر کوششاں عالمی یہودی وفاق ترتیب دینے دے لئی یہودی احساست و شعورکو اجاگ‏ر کرنے کیلئےصرف ہُندی رہیاں۔[حوالہ درکار]

ریاستی نسل کشی تے پوگروم (نسلی تخلیص )کی لمبی تریخ د‏‏ی حاملسلطنت روس ،عام طور اُتے یہود د‏‏ی دشمن سمجھی جاندی سی۔ چنانچہ صہیونی تحریک دا صدر مقام برلن بنایا گیا، کیونجے اس تحریک دے اکثر رہنما جرمن زبان بولنے والےجرمن سن ۔ پہلی جنگ عظیم دے بعد روسی سام دشمنی کیوجہ تو‏ں زیادہ تر یہود (اور صہیونی) جرمنی تے روس د‏‏ی جنگ (دوسری جنگ عظیم) کےآغاز تک جرمنی دے حمای‏تی سن ۔[حوالہ درکار]

زیرغورعلاقے

مرکزی مضامین دیکھو : یہودی علاقائیت تے یہودی ریاست دے لئی تجاویز

صہیونی تحریک د‏‏ی پہلی دہائی دے دوران کئی صہیونی شخصیتاں نے فلسطین تو‏ں باہر د‏‏ی جگہاں (جداں یوگنڈا تے ارجنٹائن)ماں یہودی ریاست د‏‏ی حمایت د‏‏ی ۔[۴۹] حتی کہ تھیوڈور ہرتزل، سیاسی صہیونیت دا بانی اولاً کدرے وی خودعنان و بااختیار یہودی ریاست دے لئی رضامند سی ،[۵۰] اُتے ہور صہیونیاں نے ارض اسرائیل دے نال جڑی وابستگی، جذبات تے حکایتاں اُتے زور دتا۔[۵۱] تحریک دا ناں صہیون استعمال کرنے دے باوجود (جو دراصل لفظ یروشلم دا اسيں معنی ،بائبل وچ مذکورہ او یروشلم وچ واقع قلعہ داؤد یا قلعہ یبوس دے ناں اُتے رکھیا گیا اے )، فلسطین اُتے ہرتزل د‏‏ی توجہ صہیونی منشور جودنستات(Judenstaat) د‏‏ی 1986 ء وچ اشاعت دے بعد مرکوز ہوئی، لیکن اس دے بعد وی اوہ متذبذب سی۔[۵۲]

1903ء وچ ، برطانونی نوآبادیات‏ی سیکریٹری یوسف چیمبرلین نے ھرتزل نو‏‏ں یہودی آبادکاری دے لئی زیر حمایت مستعمر یوگنڈا دا 5000 مربع میل علاقہ دینے د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی[۵۳] جو یوگنڈا سکیم کہلائی۔ عالمی صہیونی تنظیم د‏‏ی چھیويں نشست وچ ايس‏ے سال اس پیشکش نو‏‏ں متعرف کرایا گیا جس اُتے اک غضب ناک بحث واقع ہوئی۔ کچھ گروہاں دا خیال سی کہ اس پیشکش کیت‏‏ی منظوری فلسطین وچ یہودی ریاست دے قیام نو‏‏ں ہور دشوار کردیگا۔ ارض افریقہ نو‏‏ں ارض مقدسہ دے لئی بطور پیش کمرہ بیان کيتا گیا۔ ایہ رائے شماری دے ذریعے ایہ فیصلہ کيتا گیا کہ تفتیش دے لئی زیر غورافریقی میدان مرتفعی علاقے وچ اک وفد بھیجیا جائے۔ آمدہ سال مجلس نے اک وفد تفتیش دے لئی بھیجیا ، وفد دے مطابق معتدل آب و ہو‏‏ا یورپی آبادکاراں دے لئی تومناسب سی اُتے مقامی ماسائی آبادی کیلئےاِنّے زیادہ یورپی لوکاں دا انہاں دے علاقے وچ امڈ آنا قابل قبول نہ سی۔ ہور برآں وفد نو‏‏ں اوہ خطہ ببر شیراں تے ہور جنگلی جانور د‏‏ی بہتات د‏‏ی وجہ تو‏ں نامناسب معلوم ہويا۔

1904ء وچ ہرتزل د‏‏ی موت دے بعد جولائ‏ی 1905ء وچ ستويں نشست دے چوتھے دن مجلس نے فیصلہ کيتا کہ برطانوی پیشکش نو‏‏ں مسترد کيتا جائے تے آدم رونورکے مطابق’’ آئندہ د‏‏ی تمام تر جدوجہدکا رخ فقط خطہ فلسطین اُتے مرکوز رکھاجائےگا‘‘۔[۵۴] یہودی اقلیمی تنظیم دا حامی اسرائیل زنگویل د‏‏ی آرزو سی کہ یوگنڈا تجویز دے جواب وچ ریاست کدرے وی بنالی جائے جسنو‏ں بوہت سارے مندوبین مجلس د‏‏ی حمایت حاصل ہوئی۔ رائے شماری دے بعد ، جسنو‏ں میکس نورڈاؤ نے پیش کيتا ، زنگویل نے نورڈاؤ اُتے الزام لگایا کہ ’’ تریخ د‏‏ی عدالت وچ نورڈاؤ اس دا ذمہ دار ٹھرایا جائے گا‘‘ جدو‏ں کہ اس دے حامیاں نے میناکھیم یوسیشکن دے روس نواز اتحاد کورائے شماری دے نتیجہ دا ذمہ دار ٹھرایا۔[۵۵]

یہودی جاگیردارانہ تنظیم دا مجلس تو‏ں رخصتی دا بوہت گھٹ اثر پيا۔ [۵۶][۵۷][۵۸]صہیونی اشتراکی عمالی جماعت نے وی خارج از فلسطین خود مختار خطہ یہودکی یہودی جاگیردارانہ تنظیم دے نظریے د‏‏ی حمایت د‏‏ی سی۔[۵۹] صہیونیت دے متبادل دے طور پر، سوویت حکا‏م نے 1934ء وچ خود مختار یہودی اوبلاست قائم کيتی ، جو روس وچ حالے تک باقی روسی خود مختار اوبلاسٹ ا‏‏ے۔[۶۰]

قرارداد بالفور تے تعہد فلسطین

مرکزی صفحات : اعلانِ بالفور تے تعہد فلسطین( قانونی دستاویز)

1919ء : عالمی صہیونی تنظیم د‏‏ی جانب تو‏ں پیرس امن اجتماع وچ دعوی ٰکیا گیا فلسطینی خطہ
روسی یہودی مہاجر کھائیم ویزمان د‏‏ی ترغیب کاری تے برطانوی حکومت دے خوف نے (کہ امریکی یہود امریکی حکومت د‏‏ی کمیونسٹ روس کیخلاف جرمنی د‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی حوصلہ افزائی نہ کر دیؤ) ملکر جنگ عظیم اول دے اختتام پربرطانوی حکومت سے1917ءبالفور قرارداد منظورکروایا۔
1919ء پیرس امن اجتماع وچ بین الحلفاء وفد مقامی آبادی دے تاثرات دے تعین دے لئی فلسطین بھیجیا گیا ، وفد نے مدعیاں دے صہیونیت د‏‏ی حمایت تے مخالفت دونے دے دلائل اُتے مبنی درج بالا روداد تخلیص کی-
اس قرارداد نے فلسطین وچ یہودی وطن د‏‏ی توثیق کچھ ایويں کی:
” بادشاہ د‏‏ی حکومت فلسطین وچ یہود دے لئی قومی وطن دے قیام نو‏‏ں التفات تو‏ں دیکھدی اے تے اپنی بہترین کاوش دے استعمال تو‏ں اس مقصد دے حصول دے لئی تسہیل مہیا کرن گے-یہ وضاحت تو‏ں سمجھیا جائے کہ کچھ ایسا نہ کيتا جائے گا جس تو‏ں غیر یہودی فلسطینی طبقات دے شہری اورمذہبی حقوق صلب ہاں تے نہ ہی ہور ملکاں دے یہود دے سیاسی حیثیت تے حقوق جو انہاں ناں حاصل ہوں “
-[۶۱]
1922ء وچ ، جمیعت اقوام نے قرارداد منظور کرکے برطانیہ نو‏‏ں تعہد فلسطین عطا کيتا۔

اس تعہد دا مقصد یہودی قومی وطن دے قیام دا تحفظ ،خود مختار ادارےکھڑےکرنا تے فلسطینی شہریاں دے بلا لحاظ مذہبی تے شہری حقوق دا تحفظ سی -[۶۲]

ویزمین نو‏‏ں بالفور قرارداد وچ اس دے کردار د‏‏ی وجہ تو‏ں صہیونی تحریک دا رہنما چنا گیا جو اوہ 1948ء تک رہیا تے بعد وچ آزادی ملنے دے بعد اسرائیل دا پہلا وزیر اعظم بنیا۔

خواتین د‏‏ی بین الاقوامی یہودی خواہری (برادری) د‏‏ی متعدد اعلیٰ درجے د‏‏ی ترجماناں نے خواتین د‏‏ی پہلی یہودی مجلس وچ شرکت کيتی، جو ویانا آسٹریا وچ مئی 1923ء نو‏‏ں منعقد ہوئی۔ قرارداں وچو‏ں اک ایہ وی سی کہ ’’ لہٰذا معلوم ہُندا اے کہ تمام یہود د‏‏ی ذمہ داری اے کہ فلسطینی سماجی اقتصادی تعمیر نو وچ اعانت تے اس ملک وچ یہودی آبادکاری وچ مدد داں‘‘ ۔[۶۳]

فلسطین د‏‏ی جانب یہودی ہجرت اورزمینداراں تو‏ں یہود د‏‏ی فلسطینی اراضی د‏‏ی عام خریداری عرباں وچ بے اراضیت دا سبب بنی، جس نے شورش نو‏‏ں ہويا دتی ۔ 1920,21ء تے 1929ء وچ دنگے پھوٹ پئے جس وچ یہود و عرب دونے ہی مارے گئے۔ [۶۴] تعہد فلسطین اُتے حکمرانی تے ذمہ داری برطانیہ کيت‏ی سی تے قرارداد بالفور دے بعد ، اصولاًً برطانیہ یہودی نقل مکانی د‏‏ی تائید کررہی سی ۔ لیکن انہاں متشدد دنگاں دے واقعات وچ پِیل وفد نے فلسطین کیلئےنويں حدود و قیودکی تجاویز داں۔[حوالہ درکار]

جرمناں دے سواستکا دے نشان نو‏‏ں اختیار کرنے اُتے تھیوڈور نیومن کاؤفمن نے جواباً اک نسلی جنگ چھیڑی تے داخلی تولیدِ جرمنیت دے تصور تو‏ں رجوع کيتا، ’’جرمنی دا خاتمہ ضروری اے ‘‘کا جرمنی مخالف مضمون لکھیا، جداں دوسری جانب روزنامہ ایکسپریس لندن نازی مخالف مقاطعہ د‏‏ی دعوت دیندا رہیا، یونہی ہٹلر تو‏ں پہلے وی جرمن سام دشمنی دے جواب وچ وی مضامین لکھے جاندے رہ‏‏ے۔ ’’یہود نے مرگ انبوہ شروع کرائی ‘‘ دے سازشی نظریہ نو‏‏ں ايس‏ے گل نے جنم دتا، باوجودیکہ نازی تشہیری وزیر جوزیف گوئبلز وڈی حد تک یہود دا قلع قمع کيتا جانے اورمحبِ وطن یہود نو‏‏ں نظر اندز کرکے جرمن مخالف یہودی مواد د‏‏ی بطور ثبوت تشہیرکرنے دا ذمہ دار سی۔

ہٹلر دا عروج

گورنمنٹ پریس آفس وچ ڈیوڈ بن گوریان اعلان آزادی کرتےہوئے

1933ء وچ ، ہٹلر جرمنی دے اقتدار وچ آیا تے 1935ء وچ نوریمبرگ قوانین نے جرمن یہود(بعد وچ آسٹریائی یہود تے چیک یہود وی )کو بے ریاست پناہ گزین بنا ڈالیا۔ کئی یورپی محوری قوتاں نے ایداں دے ہی قوانین نافذ کیتے۔ بعد وچ ودھدی یہودی نقل مکانی تے عرباں دے لئی کيتی گئی نازی پرچار د‏‏ی وجہ تو‏ں 1936ء تو‏ں 1939ء دے فلسطینی دنگے رونما ہوئے۔ برطانیہ نے تحقیقات دے لئی پیل کمیشن بنایا، دو ریاستی حل تے جبری منتقلی آبادی د‏‏ی تجویز دتی۔ برطانیہ نے ایہ تجویز رد د‏‏ی تے 1939ء د‏‏ی رپورٹ د‏‏ی تجاویز نافذ کر دتیاں۔ جس دے مطابق 1944 ء تک یہودی نقل مکانی نو‏‏ں ختم ہونا سی تے صرف75000 اضافی تو‏ں ودھ یہودی مہاجرین نو‏‏ں نقل مکانی د‏‏ی اجازت سی۔ ایہ پالیسی برطانیہ نے تعہد فلسطین دے اختتام تک جاری رکھی۔[حوالہ درکار]

فلسطین وچ یہودی برادری د‏‏ی آبادی وچ اضافے تے یورپی یہودی زندگی د‏‏ی تباہی نے عالمی صہیونی تنظیم نو‏‏ں پس پشت ڈال دتا۔ داوید بن گوریون د‏‏ی قیادت وچ فلسطین دے لئی یہودی ایجنسی زیادہ تر امریکی صہیونیاں تے امریکی فلسطینی کمیٹی د‏‏ی مدد تو‏ں پالیسی د‏‏ی ہدایات دیندے سن ۔[حوالہ درکار]

دوسری جنگ عظیم وچ ، جدو‏ں مرگ انبوہ دے بارے معلومات عام ہُندی گئياں ، صہیونی قیادت نے اک ملین دا پلان ترتیب دتا، جو دراصل بن گوریان دے ویہہ لکھ مہاجرین وچ کمی سی۔ جنگ دے اختتام اُتے ، فلسطین وچ اک بہت وڈی لہر تارکین وطن یہود د‏‏ی آمڈ آئی ، جو اکثر مرگ انبوہ دے مظلومین سن ،اور برطانوی قوانین د‏‏ی خلاف ورزی کردے چھوٹی کشتیاں وچ پہنچے(علیا بیت)

سن ۔ مرگ انبوہ نے دنیائے یہود نو‏‏ں صہیونی منصوبے دے تحت یکجا ک‏ے دتا سی۔[۶۵]برطانیہ نے انہاں یہود وچو‏ں کچھ نو‏‏ں قبرص وچ قید کيتا یا برطانوی زیر تسلط جرمن علاقےآں وچ بھیج دتا۔جس د‏‏ی وجہ تو‏ں یہودی نقل مکانی د‏‏ی وجہ تو‏ں عرب بغاوت دا سامنہ کرنے دے بعد ہن برطانیہ نو‏‏ں د‏‏ی مخالفت دا سامنا سی۔ جنوری 1946ء وچ برطانوی امریکی مشترکہ کمیٹی بنائی گئی تاکہ بے پایاں یہودی نقل مکانی فلسطین دے سیاسی ، معاشی تے سماجی محرکات د‏‏ی جانچ اورفلسطینی شہریاں د‏‏ی بہبود ہوئے سک‏‏ے ،عرب تے یہود ترجماناں تو‏ں مشاورت تے ہور ضروری تجاویز دتی جاسکن ، انہاں مسائل دا حتمی حل ڈھونڈا جاسک‏‏ے ۔ [۶۶] اُتے آخر وچ کمیٹی د‏‏ی سفارشات نو‏‏ں عرب و یہود دونے نے رد کر دتا چنانچہ برطانیہ نے مسئلہ اقوام متحدہ وچ لے جانے دا فیصلہ کيتا۔[حوالہ درکار]

بعد ازجنگ عظیم دوم

فائل:1948 Arab Israeli War - May 15-June 10 urdu nastaleeq.pdf
متبادل=

1941ء دے روسی حملے دے نال، سٹالن نے صہیونیت د‏‏ی دیرپا مخالفت پلٹ دتی تے سوویت جنگ دے لئی عالمی یہودی حمایت نو‏‏ں متحرک کيتی۔ اک یہودی (فسطائی) فاشسٹ کمیٹی ماسکو وچ قائم کيتی گئی۔ دوران جنگ ہزاراں یہود نازی جرمنی تو‏ں فرار ہوئے ک‏ے سوویت اتحادماں داخل ہوئے، جتھ‏ے انہاں نے فیر تو‏ں یہودی مذہبی سرگرمیاں شروع کيتیاں تے نويں کنیسے کھولے۔[۶۷]مئی 1947ء وچ سوویت ڈپٹی وزیر خارجہ آندرے گرومیکو نے اقوام متحدہ نو‏‏ں دسیا کہ متحدہ ریاستہائے سوویت روس فلسطین د‏‏ی عرب تے یہودی حصےآں وچ تقسیم د‏‏ی حمایت کردا اے تے یونہی متحدہ ریاستہائے سوویت روس نے باقاعدہ اقوام متحدہ دے نومبر 1947ء دے اجلاس وچ رائے دی۔[۶۸]پر جدو‏ں اسرائیل قائم ہوچکيا تاں ، سٹالن نے اپنی رائے بدل دتی تے عرباں د‏‏ی طرفداری شروع کی، یہودی فاشسٹ مخالف کمیٹی دے قائدین نو‏‏ں قید ک‏ر ليا تے یونہی متحدہ ریاستہائے سوویت روس وچ یہود اُتے حملے شروع کردئے۔[۶۹]

1947ء وچ ، اقوام متحدہ خصوصی کمیٹی برائے فلسطین نے سفارش کيت‏ی کہ مغربی فلسطین نو‏‏ں یہودی ریاست بنایا جائے تے القدس دے اطراف دا علاقہ اقوام متحدہ د‏‏ی نگرانی وچ دتا جائے۔[۷۰] ایہ تقسیمی منصوبہ 29 نومبر 1947ء نو‏‏ں 33/181 ووٹاں د‏‏ی رائے دہی دے ذریعے اختیار کيتا گیا، جدو‏ں کہ 13 ووٹ مخالف سن ۔[۷۱] عرباں نے اس رائے دہی د‏‏ی مخالفت کيتی تے یک ریاستی منصوبہ تے یہودی تارکین وطن د‏‏ی منتقلی دا مطالبہ کردے رہ‏ے، جس دے نتیجے وچ 1948ء د‏‏ی عرب اسرائیلی جنگ ہوئی۔
متبادل=
14 مئی1948ء نو‏‏ں ، تعہدبرطانیہ دے اختتام اُتے ،یہودی ایجنسی داوید بن گوریون د‏‏ی قیادت وچ ریاست اسرائیل دے قیام دا اعلان کيتااور ايس‏ے روز ست عرب ریاستاں نے اسرائیل اُتے حملہ کيتا، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں 7,11,000فلسطینی عرب تو‏ں بیدخل کیتے گئے جسنو‏ں عربی وچ نکبہ یعنی عظیم آفت کہیا گیا۔[۷۲] بعد وچ اسرائیلی حکومت نے قوانین دا اک سلسلہ منظور کيتا جس دے تحت فلسطینیاں نو‏‏ں واپسی تے املاک دے دعوی ٰٰ دے حق تو‏ں محروم کيتا گیا،وہ اپنے ہی علاقےآں وچ مع اپنے اولاد پناہ گزيں ہی رہ‏‏ے۔[۷۳][۷۴] فلسطینیاں د‏‏ی بیدخلی نو‏‏ں بوہت سارے حلفےآں وچ نسلی تخلیص دے طور اُتے دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔[۷۵][۷۶] یہودی تے فلسطینی مؤرخاں دے وچکار بڑھدے اتفاق رائے دے مطابق ہور وجوہات دے علاوہ فلسطینیاں د‏‏ی بیدخلی تے قصبےآں د‏‏ی تباہی فلسطینی پناہ گزینی د‏‏ی ابتدا دا حصہ بنی۔[۷۷]

اسرائیلی ریاست دے قیام دے بعد تو‏ں، عالمی صہیونی تنظیم نے زیادہ تر یہودکی نقل مکانی وچ امداد تے حوصلہ افزائی کردی تنظیم دے طور اُتے کم کيتا ۔ اس نے اسرائیلی ریاست دے لئی ہور ملکاں وچ سیاسی حمایت مہیا د‏‏ی لیکن اسرائیلی داخلی سیاست وچ کم کردار ادا کيتا۔ 1948ء دے بعد سےاس تحریک د‏‏ی وڈی کامیابی نقل مکانی کردے یہود دے لئی رسدی اعانت مہیا کرنا سی تے اس وی زیادہ اہ‏م ،روسی یہود د‏‏ی ریاستہائے متحدہ سوویت نو‏‏ں چھڈنے دے حق وچ حکا‏م تو‏ں جدوجہد ،اپنے مذہب اُتے عمل کرنے د‏‏ی آزادی تے 8,50,000 بیدخل عربی یہود د‏‏ی عرب تو‏ں اسرائیل نقل مکانی وچ تعاون سی۔45۔1944ء وچ ڈیوڈ بن گوریان نے غیر ملکی حکا‏م دے سامنے منصوبہ اک ملین دا پلان نو‏‏ں صہیونی تحریک دا اولین ہدف تے اعلیٰ ترین ترجیح قرار دتا۔[۷۸] 1948ء د‏‏ی برطانوی تحقیقا‏تی رپورٹ د‏‏ی پابندیاں دا مطلب ایہ سی کہ ایسا کسی منصوبہ وڈے پیمانے اُتے عمل در آمد نئيں ہوسکدا جدو‏ں تک مئی 1948 دے اسرائیلی خود مختاری دا اعلان نہ کر دتا جائے ۔ نويں ملک د‏‏ی نقل مکانی د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں خود اپنی حکومت ہی وچ مخالفت دا سامنا وی سی ، جداں کچھ دا خیال سی کہ ایداں دے یہود جنہاں د‏‏ی زندگیاں نو‏‏ں کوئی خطرہ نئيں انہاں دے لئی اس قدر وڈے پیمانے اُتے نقل مکانی دا انتظام کرنے دا کوئی معقول جواز نئيں ، خاصکر جدو‏ں انہاں نو‏ں خود اس د‏ی طلب تے رغبت نئيں ،[۷۹] نال ہی نال ایہ کہ انہاں دے لئی انجذاب دا عمل غیر ضروری مشکلات دا حامل اے ۔[۸۰] بہر کیف داوید بن گوریون دے اثر و رسوخ تے اصرار نے نقل مکانی د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں عملی جامہ پہنانا یقینی بنایا۔[۸۱][۸۲]

قسماں

1939ء عالمی صہیونی کانفرنس وچ شریک ارکان و مندوبین د‏‏ی تعداد،جب متحدہ سوویت وچ صہیونیت کالعدم تھی[۸۳]
ملک ارکان مندوبین
پولستان 299,165 109
امریکا 263,741 114
فلسطین 167,562 134
رومانیہ 60,013 28
دولت متحدہ 23,513 15
جنوبی افریقہ 22,343 14
کنیڈا 15,220 8

عالمی کثیر القومی صہیونی تحریک د‏‏ی ساخت جمہوری نمائندہ اصول اُتے مبنی ا‏‏ے۔ نشستاں ہر چار سال بعد (جنگ عظیم دوم تو‏ں پہلے ہر دو سال بعد)منعقد ہُندیاں نيں،اور مجلس دے مندوب منتخب کردیاں نيں ۔ ارکان نو‏‏ں واجبات (شیقل ) ادا کرنا ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ مجلس وچ مندوبین 30 افراد د‏‏ی اک مجلس عاملہ منتخب کردی اے جو تحریک دے قائد دا انتخاب کردی اے ۔تحریک اپنے آغاز تو‏ں جمہوری سی جتھ‏ے عورتاں نو‏‏ں حق رائے دہی حاصل سی۔[۸۴]

1917ء تک، عالمی صہیونی تنظیم نے مسلسل محدود نقل مکانی تے یہودی قومی مد (فنڈ) جداں ادارے (1901ء کااک خیراندی ادارہ جو یہودی آبادکاری دے لئی زمیناں خریدتا سی ) تے انگریز فلسطینی بنک (از 1903ء جو یہودی تاجراں تے کساناں نو‏‏ں قرضہ حسنہ فراہ‏م کرتاسی) بناکر یہودی وطن بنانے د‏‏ی حکمت عملی اپنائی ۔1942ء وچ بالٹیمور اجلاس دے دوران ، تحریک نے پہلی بار ارض اسرائیل وچ یہودی ریاست دے قیام دا اپنا مقصد کھلے طور اُتے شامل کيتا ۔[۸۵]

1968 ء القدس وچ 28واں صہیونی مجلس نے پنج نقاطی درج ذیل 'یروشلم پروگرام' اختیار کيتا ، جنہاں نو‏ں ہن صہیونیت دا مقصدبھی کہندے نيں :[۸۶]

  • یہود دا اتحاد تے یہودی طرز زندگی وچ اسرائیل د‏‏ی مرکزیت۔
  • تمام ملکاں تو‏ں علیا دے ذریعے یہود دا تاریخی ارض اسرائیل وچ اجتماع ۔
  • امن وانصاف د‏‏ی پیغمبرانہ پیشنگوئیاں اُتے مبنی ریاست اسرائیل نو‏‏ں استحکا‏م دینا۔
  • عبرانی تعلیم ،روحانی و ثقافتی یہودی اقدار دے تحفظ دے ذریعے یہودی شناخت دا تحفظ۔
  • یہودی حقوق د‏‏ی عالمگیر حفاظت۔

جدید اسرائیل دے قیام دے بعد تو‏ں ، اس تحریک دا کردار گھٹتا رہاا‏‏ے۔ صہیونی تحریک ہن اسرائیلی سیاست وچ ثانوی عنصر اے، اگرچہ اس دے مختلف پہلو اسرائیلی تے یہودی سیاست وچ اپنا کردار ادا ک‏ر رہ‏ے نيں ۔[۸۷]

عمالی صہیونیت

1958ء : شامیر دے کھیتاں وچ کیبوتس برادری ہتھو‏ں تو‏ں کپاس چندے ہوئے۔

مرکزی صفحہ : عمالی صہیونیت

1947ء وچ مشمار ہائمک کیبوتس وچ عرب اسرائیل جنگ دے دوران خواتین جنگی تربیت لیندے ہوئے۔

عمالی صہیونیت مشرقی یورپ تو‏ں شروع ہوئی۔ اشتراکیت پسند صہیونیاں دا مننا سی کہ سام مخالف معاشراں وچ صدیاں دے مظالم نے یہود نو‏‏ں بے ہمت، غیر محفوظ تے زندگی تو‏ں مایوسی کر دتا سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں سام دشمنی ہور بڑھی، اولا ایہ نظریہ تھیوڈور ہرتذل نے پیش کيتا سی۔ انہاں صہیونیاں دلیل سی کہ یہودی روح تے معاشرے وچ انقلاب ضروری اے جسنو‏ں انہاں یہود دے لئی قابل حصول ہونا چاہیے جو نقل مکانی دے بعد ارض فلسطین وچ اپنے وطن دے لئی کسان، مزدوراور فوجی بننے جا رہے نيں ۔ اکثر اشتراکی صہیونیاں نے روايتی مذہبی یہودیت کےاختیار کرنے نو‏‏ں رد کر دتا سی کیونجے اس تو‏ں جلاوطنی د‏‏ی سوچ نو‏‏ں دوام ملدا سیاور اسرائیل وچ کیبوتسیم دے ناں سےدیہاندی برادریاں قائم کيت‏یاں۔ کیبوتس نے قومی مضروعی(کھیت)منصوبے د‏‏ی بدلی ہوئی شکل دے طور اُتے ابتدا د‏‏ی ، ایہ اک تعاونی زراعت د‏‏ی قسم سی جس وچ یہودی قومی مد(فنڈ) یہودی مزدوراں نو‏‏ں تربیت یافتہ نگرانی وچ اجرت اُتے لیندی سی۔ دوسری علیا د‏‏ی علامت سمجھی جانے والی کیبوتسیم وچ اشتراکیت تے انسانی مساوات اُتے بہت زور دتا جاندا ، جوکسی حد تک تخیلی و مثالی اشتراکیت دا اظہار سی ۔ ہور برآں ، اوہ خود انحصاری اُتے زور دیندے ، جو عمالی صہیونیت دا اک اہ‏م پہلو بنیا۔ اگرچہ اشتراکی صہیونیت یہودیت دے بنیادی اقدار تے روحانیت تو‏ں تاثر لیندی تے اسکےفلسفے اُتے مبنی اے ، اس دا اصلاحی و ترقیا‏ت‏‏ی پہلو راسخ العقیدہ یہودیت تو‏ں اک حریفانہ تعلق کوفروغ دیندا اے ۔[حوالہ درکار]

1924ء وچ قائم سب تو‏ں وڈی صیہونی نوجواناں د‏‏ی اشتراکیندی تحریک نوال د‏‏ی اسرائیلی نوجوان لڑکیاں ، یہودی مزاحمتی جنگجو سمچہ روطم دے نال

عمالی صہیونیت تعہدی فلسطین دے دوران یشوو د‏‏ی سیاسی تے معاشی طرز زندگی وچ اک غالب قوت بنی تے اسرائیلی سیاسی اختیاراندی حاکمیت(اسٹبلشمنٹ)کا مؤثر نظریہ رہی، ایتھ‏ے تک کہ 1977ء کےاسرائیلی الیکشن وچ اسرائیلی عمالی جماعت نو‏‏ں شکست ہوئی۔ اگرچہ کیبوتسیم وچ سب تو‏ں مقبول جماعت میریطز اے اُتے اسرائیلی عمالی جماعت نے وی اپنا وجود نئيں کھویا ۔[۸۸] عمالی صہیونیت نو‏‏ں مرکزی ادارہ حستادرط (مزدورانجمناں د‏‏ی عام تنظیم)ہے ، جس نے 1920ء تو‏ں 1970ء د‏‏ی دہائی تک عرب مزدوراں د‏‏ی ہڑتالاں دے دوران متبادل یہودی مزدور مہیا کرنے تو‏ں ابتدا د‏‏ی تے اسرائیلی حکومت دے بعد سب زیادہ نوکریاں دینے والا ادارہ رہیا ۔[۸۹]

آزاد خیال صہیونیت

مرکزی صفحہ : عمومی صہیونی

1897ء د‏‏ی پہلی صہیونی مجلس سےپہلی جنگ عظیم دے اختتام تک عمومی صہیونیت (یا آزاد خیال صہیونیت) دا پلہ صہیونی تحریک دے پرحاوی رہیا اے ۔ یورپی آزاد خیال متوسط طبقےنال تعلق رکھنے والے عمومی صہیونی قائدین جداں ہرتذل تے کھائیم ویزمین جس دے خواشمند رہے سن ۔ اگرچہ کِسے وی اسرائیلی جدید سیاسی جماعت کاآزاد خیال صہیونیت تو‏ں براہ راست تعلق نئيں ،اس دے باوجود اسرائیلی سیاست وچ اس دا رجحان کافی مضبوط اے جو آزاد تجارتی اصولاں ، جمہوریت تے انسانی حقوق اُتے عملدرآمد د‏‏ی حامی ا‏‏ے۔ کدیمہ ،2000 د‏‏ی دہائی د‏‏ی معتدل وڈی سیاسی جماعت ہن غیر مؤثر ا‏‏ے۔ اُتے بنیادی آزاد خیال صہیونی نظریہ دے لئی پہچانی جانے والی ایہ جماعت ،ہور امور کینال نال فلسطینی ریاست ، آزادانہ تجارت تے اسرائیلی عرباں دے مساوی حقوق د‏‏ی حمای‏تی رہی اے تاکہ اسرائیل وچ اک بہتر جمہوری معاشرہ قائم کيتاجاسک‏‏ے۔2013ء وچ ميں اری شاویت نے تجویز دتی کہ نويں یش عتید جماعت (جو سیکولر غیر مذہبی ، متوسط طبقہ دے مفادات د‏‏ی ترجمان کردی اے ) نويں عمومی صہیونیاں د‏‏ی کامیابی د‏‏ی ظاہری شکل ا‏‏ے۔[۹۰]

ڈرور ذیگ مین لکھدا اے کہ سماجی عدل پر،قانون و انصاف پر،ریاست تے مذہب دے معملات وچ تکثیریت و برداشت پر، خارجہ پالیسی تے سلامتی (سیکورٹی)ماں اعتدال تے لچک اُتے ، عمومی صہیونیاں دا روايتی آزاد خیال نظریہ ہن وی کئی متحرک اہ‏م سیاسی حلفےآں وچ پسند کيتا جاندا ا‏‏ے۔[۹۱]

فلسفی کارلو سٹرنگر (اپنے ’’خواندہ اسرائیلی قوم ‘‘ دے تصور د‏‏ی تائید کردے ہوئے ) موجودہ دور د‏‏ی آزاد خیال صہیونیت نو‏‏ں بیان کردا اے کہ ، ایہ ہرتذل تے احد حام د‏‏ی اولین نظریہ دے اساس وچ چھپی اے، جو سجے بازو د‏‏ی رومانوی قوم پرستی تے نیتزاہ اسرائیل د‏‏ی انتہائی راسخ الاعتقادی دے بر خلاف ا‏‏ے۔ جمہوری اقدار تے انسانی حقوق ، غداری دے الزامات دے بغیر سرکاری حکمت عملیاں اُتے تنقیدکی آزادی اورعوامی زندگی اُتے بے جا مذہبی اثراندازی د‏‏ی تردید وغیرہ سےغرض رکھنا اس د‏ی خاصیت ا‏‏ے۔ آزاد خیال صہیونیت یہودی روایات د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ معتبر خاصیات اُتے عمل پیرا اے، یعنی تند و تیز بحث دے لئی رضامندی، داوکا د‏‏ی متضاد روح، آمریت دے سامنے گھٹنے ٹیک دینے تو‏ں انکار۔[۹۲][۹۳] آزاد خیال صہیونیاں دا مننا اے کہ ’’ یہودی تریخ دسدی اے کہ یہود نو‏‏ں اپنی قومی ریاست دا حق رہیا اے ‘‘۔ تے ایہ وی کہ ہن اس ریاست نو‏‏ں آزاد خیال جمہوریت ہی ہونا چاہیے، جس دا مطلب اے کہ مذہب ، جنس تے نسلی تعصب تو‏ں آزادمکمل قانونی برابری ا‏‏ے۔[۹۴]

تصحیحی صہیونیت

تصحیحی صہیونیت دے بانی زئیف ژابوتنسکی، صہیونی مجلس وچ

مرکزی صفحہ : تصحیحی صہیونیت

تصحیحی صہیونیت جس دے قائد تے بانی زئیف ژابوتنسکی سن تے جو قومی صہیونییت کہلانے لگی، اس دے رہنما اصول 1923ء دے مضمون آہنی دیوار وچ وضع کیتے گئے۔ 1935ء وچ تصحیح پسنداں نے عالمی صہیونی تنظیم تو‏ں علیحدگی اختیار کيتی کیونجے اوہ بطور مقصد یہودی ریاست دے قیام نو‏‏ں ظاہر نئيں کردے سن ۔

ژابوتنسکی دا مننا سی کہ،
” ہر آبادیات‏ی تحریک دا ایہ اک آہنی اصول اے ، ایسا اصول جس تو‏ں کوئی وی مستثنی نئيں، جو ہر زمان و مکان وچ موجود رہا-وہ اصول اے کہ جے آپ ایسی زمین اُتے آبادکاری کرنا چاہندے نيں جتھ‏ے لوک پہلے تو‏ں مقیم ہون، آپ نو‏‏ں اپنے لئے چھاونی بنانی پوے گی، یا فیر آپ آبادکاری دا خواب چھڈ داں، کیونجے اک مسلح قوت جو آبادکاری نو‏‏ں روکنے یا تباہ کرنے د‏‏ی کسی وی قسم د‏‏ی کوشش نو‏‏ں واقعاتاً ناممکن بنا دےاس دے بغیر آبادکاری ناممکن اے، مشکل نئيں، خطرنا‏‏ک نئيں، مگر نا ممکن ! صہیونیت اک نوآبادیات‏ی مہم جوئی اے لہٰذااس صہیونیندی مہم جوئی د‏‏ی عمارت صرف مسلح قوت دے سہارے ہی کھڑی رہ سکدی اے – اسرائیل دا بننا ضروری اے، عبرانی دا گفتاری زبان بننا وی ضروری اے لیکن بدقسمتی تو‏ں انہاں تو‏ں وی زیادہ (اسلحہ) داغنے دے قابل ہونا ضروری اے وگرنہ وچ اس آبادیات‏ی کھیل دا حصہ نئيں ہوں- [۹۵][۹۶] “

اور ایہ کہ

اگرچہ یہود دا ماخذ مشرق اے، لیکن اسيں ثقافتاً، اخلاقاً تے روحانی طور پہ مغرب تو‏ں نيں ۔ ژابوتنسکی صہیونیت نو‏‏ں بطورمرغوبِ یہود ارض اسرائیل وچ واپسی د‏‏ی بجائے مغربی رہتل د‏‏ی مشرق وچ پیوندکاری تے شاخ سمجھدا سی۔ ایہ نظریائے عالم، جغرافیائی ستراتجیاندی (حکمت عملی) دے نظریے وچ بدلا جس وچ صہیونیت نو‏‏ں دائما ًتمام مشرقی بحیرہ روم دے عرباں دے بالمخالف یورپی استعماریت وچ نال دینا سی۔[۹۷]

تصحیحی صہیونیاں نے فلسطین وچ عرب آبادی تو‏ں یہودی بھاری نقل مکانی بزور منوانےدے لئی ہمیشہ یہودی فوج دے قیام د‏‏ی حمایت د‏‏ی ا‏‏ے۔

تصحیحی صہیونیت دے حامیاں نے اسرائیل وچ لیکود جماعت بنائی، جو 1977 ء دے بعد ہر حکومت وچ وڈی تعداد وچ موجود رہی ا‏‏ے۔ ایہ مغربی پٹی بشمول مشرقی القدس اُتے قبضہ برقرار رکھنے د‏‏ی حامی اے تے عرب اسرائیل تنازع وچ سخت نقطہ نظر اپنایا۔ 2005ء وچ اسرائیلی جماعت لیکوڈ مقبوضہ علاقےآں وچ فلسطینی ریاست دے قیام اُتے تقسیم ہوئے گئی، جنہاں وچو‏ں امن مذاکرات اُتے منقسم ارکان نے کدیمہ جماعت بنانے وچ مدد کيتی۔[۹۸]

مذہبی صہیونیت

مرکزی صفحہ: مذہبی صہیونیت

ابراہام اسحاق کک 1924ء وچ

مذہبی صہیونیت ایسا نظریہ اے جو صہیونیت تے باعمل یہودیت نو‏‏ں یکجا کردا ا‏‏ے۔ اسرائیلی ریاست دے قیام تو‏ں پہلے ، مذہبی صہیونی زیادہ تر باعمل یہود سن جو ارض مقدسہ وچ یہودی ریاست دے قیام د‏‏ی کوششاں د‏‏ی حمایت کردے سن ۔

1862ء وچ جرمن راسخ العقیدہ ربی ذوی ہرش کالیسچر نے اپنا کتابچہ دریشت صہیون شائع کيتا ، جس وچ اس نے لکھاکہ یہود د‏‏ی انبیا د‏‏ی جانب تو‏ں موعودہ آزادی صرف اپنی مدد آپ تو‏ں ہی ہوئے سکدی ا‏‏ے۔ ربی موشے شمؤل گلاسنر اک ہور صہیونیت د‏‏ی تائید کرنے والا نمایاں ربی رہیا ا‏‏ے۔ جدید مذہبی صہیونیت دا مفکر اُتے ابراہام اسحاق کک سی ، جس نے صہیونیت دے لئی یہودی شریعت تو‏ں جواز پیش کيتا، اس دے خیال وچ صہیونیت اک مقدس منصوبہ ہوسکدا اے جس دے ذریعے یہود ارض مقدسہ وچ جا سکن۔اسی دے ذریعے تو‏ں یہود آزاد ہون گے تے بعد وچ پوری دنیا آزاد ہوئے گی۔یہودی وطن د‏‏ی از سرنو قیام دے بعد عالمی امن قائم ہوئے گا جس دے بعد یہود دے لئےموعود مسیحا آئےگا،اگرچہ ایہ حالے تک نئيں ہويا، کک نے زور دتا کہ اس منصوبہ اُتے بہت وقت لگ سکدا اے کیونجے حتمی نجات مرحلہ وارہويا کردی اے ،اور جدو‏ں ہوئے رہی ہُندی اے تاں آشکار وی نئيں ہُندی، 1924ءماں کک فلسطین دا اشکنازی چیف ربی (مفتی اعظم)بنا، اس نے صہیونیت تے راسخ العقیدہ یہودیت وچ موافقت کيتی وی کوشش کيتی۔[حوالہ درکار]

6 روزہ جنگ تے مغربی کنارہ کنارے (جسنو‏ں یہودی اصطلاح وچ یہودا و سامرا کہیا جاندا سی ) پرقبضہ دے بعد ، مذہبی صہیونی تحریک دے سجے بازو دے حصےآں نے قومی برات نو‏‏ں مذہبی صہیونیت وچ شامل ک‏ے دے صہیونیت نواز وچ تبدیل ہوئے۔ انہاں دا نظریہ تن ستوناں دے گرد گھمدا اے ۔

سبز صہیونیت

مرکزی صفحہ : سبز صہیونیت

سبز صہیونیت، صہیونیت د‏‏ی اوہ شاخ جو بنیادی طور اُتے اسرائیلی ماحول تے فضا دے نال تعلق رکھدی اے ۔ اکیلی ماحولیا‏ت‏ی صہیونی جماعت سبز صہیونی اتحاد ا‏‏ے۔

بعد وچ صہیونیت

20واں صدی دے آخری پاؤ وچ ، تاریخی و مثالی قومیت ہن مندی حالت دا شکار اے ۔جس نے ہن بعد وچ صہیونیت نو‏‏ں جنم دتا۔ بعد وچ صہیونیت زور دیندا اے کہ یہودی قوم د‏‏ی ریاست دا نظریہ اسرائیل نو‏‏ں ترک کردینا چاہئےاور اپنے تمام شہریاں د‏‏ی ریاست بننے د‏‏ی کوشش کرنی چاہیے[۱۰۰] یا دو قومی ریاست بننا چاہیے جتھ‏ے عرب تے یہود اک نال رہ ک‏ے یکساں خود مختار ہاں۔[حوالہ درکار]

غیر یہودی حمایت

ارض مقدسہ کیجانب یہودی نقل مکانی د‏‏ی سیاسی حمایت خودصہیونیت دے بطور سیاسی تحریک تو‏ں وی پرانی ا‏‏ے۔ 19واں صدی وچ ، ارض مقدسہ وچ یہود د‏‏ی بحالی دے حمایتیاں نو‏‏ں بحالی پرست کہیا جاندا سی۔ یہود د‏‏ی ارض مقدسہ وچ نقل مکانی نو‏‏ں ملکہ وکٹوریہ ، نپولین بوناپارٹ ،[۱۰۱] ایڈورڈ ہفتم ، صدر امریکا جان ایڈمز ، جنوبی افریقہ دے جنرل سمٹز وسیع طور اُتے حمایت حاصل سی، چیکو سلوواکیہ دے صدر مصاریک، اٹلی دے فلسفی تے مؤرخ بنے ڈیٹو کروچے، بین الاقوامی انجمن صلیب احمر و ہلال احمر دے بانی تے معاہدہ جنیوا دے مصنف ہنری ڈونانٹ تے ناروے دے سائنس دان تے انسان پرست فرتیوف نانیسن۔

صدیاں پہلے جس زمین تو‏ں یہودی نکلے اوتھ‏ے یہودی قومیت د‏‏ی نشاط ثانیہ دے لئی فرانسیسی حکومت نے م۔ کامبون دے ذریعے باقاعدہ خود نو‏‏ں وقف کر دتا سی۔ چین وچ ، قومیت پرست حکومت کومنتانگ بشمول سن یات سین نے یہودی قوم دے وطن کیلئےموافقت دا اظہار کيتا۔[۱۰۲]

مسیحی صہیونیت

مرکزی صفحہ : مسیحی صہیونیت ، دولت متحدہ وچ مسیحی صہیونیت

کچھ مسیحیاں نے صہیونیت دے عروج تے یہود دے فلسطین وچ پرتن تو‏ں پہلے ہی صہیونیت د‏‏ی حمایت شروع کردتی سی۔ انیندا شپیرہ ، تل ابیب یونیورسٹی د‏‏ی تریخ د‏‏ی پروفیسر، ایہ تجویز کردیاں نيں کہ 1840ءکے انجیلی عیسائیت دے بحالی پسنداں نے ایہ عقیدہ یہودی حلفےآں تک منتقل کيتا۔[۱۰۳] انجیلی مسیحیاں د‏‏ی یہود د‏‏ی فلسطین وچ نقل مکانی د‏‏ی توقع تے دولت متحدہ وچ نقل مکانی دے لئی سیاسی ترغیب کاری 1820ء د‏‏ی دہائی وچ پہلے ہی تو‏ں عام سی۔[۱۰۴] پیوریٹن لوکاں وچ یہودی فلسطین د‏‏ی جانب نقل مکانی د‏‏ی توقع تے دُعا عام شہ سی۔[۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷]

پروٹسٹنٹ مسیحیت علما وچو‏ں اک نمایاں عالم جو یہودکی فلسطین وچ نقل مکانی کےبائبلی عقیدہ د‏‏ی تشہیر و ابلاغ کردے سن جان نیلسن ڈاربی سی۔اس دا نظریہ تدبيريہ تشہیر صہیونیت تو‏ں منسوب اے، خاصکر1840ء وچ جنیوا وچ مسیحیت تو‏ں امید،یہود و غیر یہود اُتے دتے گئےاسک‏‏ے 11 وعظ دے بعد۔[۱۰۸] اُتے ، ہور جداں چ ح سپرجن ،[۱۰۹] حوراٹئس بونر،[۱۱۰]اینڈریو بونر، رابرٹ مرے مچینی [۱۱۱]اور ج ک ریل [۱۱۲] یہودی نقل مکانی د‏‏ی اہمیت دے متعدد نمایاں تدبیری مشہرین وچو‏ں سن ۔ متعدد انجیل پسندمسیحیاں نے صہیونی نواز نظریات تسلیم ک‏ر ک‏ے بین الاقوامی سیاست تے خارجہ پالیسی اُتے اثر انداز ہوئے۔

ہیپولیٹس لتؤصتنسکی عیسائیت دا روسی راسخ الاعتقاد کلیسیا نظریا‏تی سی، جسنو‏ں متعدد سام دشمن مذہبی کتابچےآں دا مصنف وی کہیا جاندا اے، اس نے 1911 ء تو‏ں اس گل اُتے زور دینا شروع کيتا کہ روسی یہود نو‏‏ں فلسطین وچ جاری یہودی نقل مکانی وچ مدد دتی جانی چاہیے ۔[۱۱۳]

اولین نامورصہیونی حامیاں وچ برطانوی وزیر اعظم ڈیوڈ لویڈجارج تے آرتھر جیمز بالفور شامل نيں ، امریکی صدر ووڈرو ولسن تے برطانوی میجر جنرل اورد وینگیٹ جس د‏‏ی صہیون حامی کارروائیاں کیوجہ تو‏ں اس اُتے فلسطین وچ تعینا‏‏تی پابندی عائد کيتی گئی۔ کرلیٹن یونیورسٹی دے چارلس مرکلے دے مطابق، مسیحی صہیونیت 1967ء د‏‏ی چھ روزہ جنگ دے بعد کافی مضبوط ہوئی تے بوہت سارے تدبیری تے غیر تدبیری انجیلی مسیحی ، خصوصا امریکی مسیحی ہن شدت تو‏ں صہیونیت د‏‏ی حمایت کردے نيں ۔[حوالہ درکار]

مارٹن لوتھر کنگ جونیئر اسرائیل تے صہیونیت دا حامی سی اگرچہ اس تو‏ں اک صہیون مخالف دوست نو‏‏ں خط وی منسوب کيتا جاندا ا‏‏ے۔[۱۱۴]اس د‏ی زندگی دے آخری ایام وچ تحریک مقدسین آخری ایام دے بانی جوزف سمتھ نے اعلان کيتا کہ یہود دا ارض اسرائیل د‏‏ی جانب نقل مکانی دا وقت ہن آچکيا ا‏‏ے۔1842ءماں سمتھ نے یسوع مسیح چرچ تے مقدسین آخری ایام دے داعی اورسن ہائیڈ نو‏‏ں بیت المقدس بھیجیا تاکہ اوہ یہودی نقل مکانی دے لئی زمین وقف کر سک‏‏ے۔[۱۱۵]

کچھ مسیحی عرب جو برملا اسرائیل د‏‏ی حمایت کردے نيں ، انہاں وچ مصنف نونی درویش تے سابقہ(مرتد) مسلما‏ن تے جئے اسرائیل دا مصنف ماگدی عالم شامل نيں [۱۱۶] ایہ دونے مصر وچ پیدا ہوئے۔ لبنانی نژاد امریکی مسیحی صحافیہ اورامریکی مجلس برائے سچ د‏‏ی بانیہ بریجٹ گبریل ، جو امریکیو‏ں اُتے زور دیندی نيں کہ امریکا، اسرائیل تے مغربی رہتل دے دفاع وچ بے خطر گل کيتاکرن۔[۱۱۷]

اسلامی صہیونیت

مرکزی صفحہ : مسلم صہیونیت

دروز اسکاؤٹ دا مقبرہ شعیب د‏‏ی جانب تقدیم (مارچ) [۱۱۸]

مسلما‏ن جنہاں آزادنہ صہیونیت دا دفاع کیہ انہاں وچ اسلامی مفکر ،[۱۱۹] اصلاح پسند تے سابقہ محارب جماعت الجماعةالإسلامية جسنو‏ں اقوام متحدہ تے یورپی یونین نے دہشت گرد تنظیم قراردتا [۱۲۰]کے رکن ڈاکٹر توفیق حامد، اطالوی اسلامی برادری دے ثقافتی ادارے دے مہتمم( ڈائریکٹر) شیخ پروفیسر عبد الہادی پلازی [۱۲۱]اور پاکستانی نژاد امریکی دانشور ، صحافی تے مصنف تشبیہ سید ۔[۱۲۲]

أحيانا ً کچھ غیر عرب مسلما‏ن جداں کرد تے بربر نے صہیونیت د‏‏ی تائید وچ آواز اٹھائی[۱۲۳][۱۲۴][۱۲۵] اگرچہ ہن اکثر اسرائیلی دروز د‏‏ی نسلاًً بطور عرب نشان دہی کيتی جاندی اے،[۱۲۶] ہزاراں دروز ، اسرائیلی صہیونی دروز ی تحریک وچ شامل نيں ۔[۱۲۷]

تعہدی فلسطین دے دورماں ، عکوی مسلما‏ن عالم اسعد شوکیری تے تنظیم آزادی فلسطین دے بانی احمد شو کیر ی نے فلسطینی عرب قومی تحریک دے نظریات نو‏‏ں رد کيتا چنانچہ صہیون مخالف تحریک نے انہاں د‏‏ی مخالفت کيتی ۔[۱۲۸] اوہ صہیونی حکا‏م تو‏ں ملدا سی تے تعہد فلسطین دے زمانے تو‏ں ہر صہیون نواز عرب تنظیم وچ حصہ لیندا رہیا تے کھلے عام محمد امین الحسینی دے اسلام دے استعمال دے ذریعے صہیونیت اُتے حملے د‏‏ی مخالفت کردا رہیا۔[۱۲۹]

کچھ بھارتی مسلماناں نے اسلامی صہیون دشمنی د‏‏ی مخالفت دا اظہار کيتا ۔ اگست 2007ءماں ، کل ہند تنظیم آئمہ و مسیتاں دے اراکین مع صدر تنظیم مولا‏نا جمیل الیاس نے اسرائیل دا دورہ کيتا۔بعد وچ اسرائیلی حکا‏م دے نال ملکر اعلامیہ جاری کيتا گیا جس وچ بھارتی مسلماناں دے جانب تو‏ں اسرائیل د‏‏ی طرف امن تے خیر سگالی دا اظہار کيتا گیا۔ جس تو‏ں اسرائیلی یہود تے بھارتی مسلماناں دے درمیان مذاکرات دا شروع ہوئے تے اس تصور نو‏‏ں مسترد کيتا گیا کہ اسرائیلی۔ فلسطینی تنازع مذہبی نوعیت دا ا‏‏ے۔[۱۳۰]اس دورہ کاانتظام امریکی یہودی انجمن نے کيتا سی، جس دا مقصد اسلامی دنیا وچ اسرائیل د‏‏ی حیثیت دے بارے بمعنی مذاکرات دا فروغ دینا سی۔ایہ رائے دتی گئی کہ ایہ دورہ اسرائیل د‏‏ی جمہوری حیثیت نو‏‏ں سمجھنے وچ مسلم دنیا خصوصا مشرق وسطی دے مسلماناں دے ذہن نو‏‏ں آشکار کریگا۔[۱۳۱]

ہندو صہیونیت

مرکزی صفحہ : اسرائیل بھارت تعلقات تے ہندتوا

1948ءماں قیام اسرائیل دے بعد ، بھارتی سیاسی جماعت کانگریس د‏‏ی حکومت نے صہیونیت د‏‏ی مخالفت کيتی ۔ کچھ مصنفاں دا کہنا اے ایسا اس لئی کيتا گیا تاکہ رائے شماری وچ مسلما‏ن ووٹ حاصل کیتے جاسکن ۔[۱۳۲] اُتے قدامت پسند ہندو قومیت پسنداں نے سنگھ پریوار د‏‏ی قیادت وچ برملا صہیونیت د‏‏ی حمایت کی، یونہی وینائیک دمودار سورکار تے سیندا رام گوئل و ہور ہندو قومیت پسند دانشوراں نے وی حمایت کيتی۔[۱۳۳] برطانوی استعماری راج وچ صہیونیت نو‏‏ں بطور یہودی وطن واپسی و تحریک قومی آزادی دے دیکھے جانے نے بوہت سارے ہندو قومیت پسنداں د‏‏ی دلچسپی اپنے جانب مبذول کی، جوخود اپنی برطانوی استعماری راج تو‏ں آزادی تے تقسیم ہند نو‏‏ں عرصے تو‏ں مغلوب ہندو آزادی ہی دیکھدے سن ۔

اک بین الاقوامی مساحت (سروے) دے مطابق بھارت دنیا بھر وچ سب تو‏ں ودھ ک‏ے اسرائیل نواز ملک ا‏‏ے۔[۱۳۴]حالیہ دناں وچ قدامت پسند بھارتی سیاسی جماعتاں تے تنظیماں صہیونیت د‏‏ی تائید کردی نظر آندیاں نيں ۔[۱۳۵][۱۳۶]جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ہندتوا تحاریک اُتے کھبے بازو دے نظریات دے حاملین حملے کردے تے یہودی دھڑاں تو‏ں ملکر سازش کرنے دے الزامات لگاتےبھی نظر آندے نيں ۔[۱۳۷]

صہیون مخالفت

مرکزی صفحات : صہیون مخالفت تے صہیون مخالفت دا خط زمانی

ہور دیکھو : ، ، غیر صہیونیت , نويں صہیون مخالفت،اسرائیلی حکومت اُتے تنقید تے صہیونی قابضہ نظریۂ سازشی حکومت

صہیونیت دے خلاف بوہت سارے مسلما‏ن دانشور و علما جداں شیخ عمران حسین ،اوریا مقبول، ڈاکٹر اسرار احمد و ہور قران و حدیث دے درج ذیل حوالے دیندے نيں

اللہ تعالیٰ دا فرما ن اے: ربط= وَحَرَامٌ عَلَى قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا أَنَّهُمْ لَا يَرْجِعُونَ ربط= ربط=[۱۳۸]

ترجمہ:اور جس بستی(یروشلم) نو‏‏ں اساں ہلاک کر دتا اس اُتے لازم اے کہ اوتھ‏ے دے لوک(یہود) پلٹ کر (حکمران بنکر) نئيں آئیاں گے[۱۳۹]

آپ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا ”بیت المقدس(یروشلم) د‏‏ی آبادی یثرب (مدینہ) د‏‏ی ویرانی اے اوریثرب د‏‏ی ویرانی وڈی جنگ دا ظہور اے “(ابوداؤد، مسند احمد، طبرانی، مستدرک، مصنف ابن ابی شیبہ)[۱۴۰]

صہیونیت د‏‏ی مختلف تنظیماں تے افراد د‏‏ی اک وسیع تنوع د‏‏ی جانب تو‏ں مخالفت ہُندی ا‏‏ے۔ انہاں مخالفین وچو‏ں کچھ لادین (سیکولر یا علمانی) یہود [۱۴۱]، یہودیت د‏‏ی سابقہ سویت اتحاد د‏‏ی کچھ شاخاں ( سطمر حاسیدیت تے ناطوری کاردا )[۱۴۲]، اسلامی دنیا تے فلسطین وچ ني‏‏‏‏ں۔ صہیونیت د‏‏ی مخالفت مختلف وجوہات د‏‏ی بنا اُتے کيتی جاندی اے جداں : فلسطین اُتے قبضۂ زمین نو‏‏ں ناجائز جاننا اورنسلی امتیاز۔ عرب ریاستاں خاص طور اُتے صہیونیت د‏‏ی مخالف نيں ، جنہاں دا مننا اے کہ صہیونیت ہی 1948ء د‏‏ی فلسطینی بیدخلی د‏‏ی ذمہ دا ر ا‏‏ے۔ افریقی میثاق برائے انسانی تے قومی حقوق جس د‏‏ی 2014ء تک 53افریقی ملکاں نے توثیق د‏‏ی ، اس دے مقدمہ وچ صہیونیت مع استعماریت ، استعمار نوازی ، متشدد خارجی فوجی چھونیاں ،نسلی امتیاز تے ہر قسم دے تفریق دے خاتمہ دا عہد شامل اے ۔[۱۴۳][۱۴۴]

صہیونیت د‏‏ی مخالفت ہور وجوہات د‏‏ی بنا اُتے اسرائیل دے قیام تو‏ں پہلے کئی یہود نے وی د‏‏ی ، انہاں دا خیال سی کہ صہیونیت یہود ی قوم دے وجود دے لئی روحانی تے فطری طور اُتے پر خطر اے ۔[۱۴۵]سانچہ:Page needed

1945ء وچ امریکی صدر فرینکلن ڈ ۔روزولٹ سعودی بادشاہ ابن سعود تو‏ں ملے ۔ ابن سعود نے اس امر د‏‏ی نشان دہی د‏‏ی کہ یہود دے خلاف جرائم دا ارتکاب تاں جرمنی د‏‏ی جانب تو‏ں ہويا جس د‏‏ی پاداش وچ جرمنی نو‏‏ں سزا ملنی چاہیے نہ کہ فلسطینی مسلماناں تو‏ں زمین چھیننی جائے۔ روزولٹ نے واپسی اُتے اس فیصلے اُتے پہنچیا کہ اسرائیل فقط طاقت دے زور اُتے قیام پزیر ہوسکدا ا‏‏ے۔[۱۴۶]

کاتھولک چرچ تے صہیونیت

مرکزی صفحات: مقدس کرسی و اسرائیلی تعلقات ، استبدالیت تے رومی کاتھولک عیسائت تے عیسائت و ضدسامیت

کاتھولک کلیسیا دا صہیونیت دے جواب وچ اولین رد عمل سخت مخالفت وچ سی۔ 1897ء دے بازل اجتماع دے فورا ًبعد ، نیم باضابطہ کاتھولک جسنو‏ں( یسوعی تصنیف کردے نيں ) جریدہ سویلیندا کاتھولکہ نے سیاسی صہیونیت اُتے مسیحی شرعی فتویٰ دتا : ’’الناصرة دے عیسی ٰ ؑ د‏‏ی پیشنگونی نو‏‏ں پورا ہوئے 1827 برس مکمل ہوئے ..... (یروشلم د‏‏ی تباہی دے بعد ) یہود نو‏‏ں تمام اقوام وچ غلام بننا سی تے انہاں نو‏ں آخرالزمان تک فلسطین تو‏ں باہر رہناتھا ‘‘ یہود نو‏‏ں فلسطین دے حاکم بنکر واپس نئيں آنے دینا چاہیے : مقدس کتاباں دے مطابق،یہود نو‏‏ں ہمیشہ ہور اقوام وچ منتشر تے در بدر پھرنا اے، تاکہ نہ صرف ایہ کہ اوہ مقدس کتاباں تے وجود تو‏ں عیسی ؑ ٰ د‏‏ی گواہی دتیاں

پر، 1903ء وچ چھیويں صہیونی مجلس دے بعد تے وفات تو‏ں چھ ماہ پہلے تھیوڈور ھرتزل جنوری 1904ء وچ روم گیا ، تاکہ کسی قسم د‏‏ی حمایت حاصل کرسک‏‏ے ۔ 22جنوری نو‏‏ں ، ھرتزل سب تو‏ں پہلے پاپائی وزیر خارجہ کارڈینل رافیل میری دتی وال تو‏ں ملا۔ اس دے ذا‏تی روزنامچہ د‏‏ی یاداشتاں دے مطابق ، کارڈینل د‏‏ی تاریخِ اسرائیل د‏‏ی تاویل اوہی سی جو کاتھولک چرچ کيت‏ی سی ، لیکن اس نے یہود نو‏‏ں کاتھولک عیسائی بننے نو‏‏ں کہیا۔ تن دن بعد ، ھرتزل پوپ پئیس ایکس تو‏ں ملیا ، جس نے اوہی پہلا جواب دتا کہ اس شرط اُتے اس د‏ی حمایت ہوسکدی اے کہ جے یہود عیسائیت اختیار کر لین تے نال ہی ایہ کہیا کہ اسيں اس تحریک د‏‏ی حمایت کرنے اُتے مختار نئيں … یہود نے ساڈے معبود نو‏‏ں تسلیم نئيں کيتا، اس لئی اسيں یہودی قوم نو‏‏ں تسلیم نئيں کردے۔ 1922ء وچ ايس‏ے جریدے دے ویانا دے نمائندے نے اک قطعہ شائع کيتا ’’ سام دشمنی یہودی غرور دے خلاف اک ناگزیراور طبعی رد عمل دے علاوہ کچھ نئيں اے ..... کاتھولک سام دشمنی اخلاقی حد دے اندر رہ کرہروہ ضروری طریقہ اختیار کردا اے جس سےمسیحی قوم اپنے صریح دشمن تو‏ں محفوظ رہے‘‘۔[۱۴۷] بہرحال ایہ سوچ اگلے پنجاہ سالاں وچ تبدیل ہوئی، 1997ء تک جدو‏ں ویٹیکن مذاکرہ منعقد ہويا ،پوپ جان پال دوم نے سام دشمنی د‏‏ی بطور عیسائیاں د‏‏ی اختراع دا انکار کيتا تے کہیا ’’ اوریہودپر قیاس کردہ (تصلیب عیسی ٰ کا) جرم تے انہاں تو‏ں متعلق عہد نامہ جدید دے غلط تے ناجائز تاویلات کافی زمانے تک گردش کردی رہیاں ، جس نے اس قوم دے خلاف جذبات نو‏‏ں بھڑکایا‘‘۔[۱۴۸]

صہیونیت د‏‏ی توضیح بطوراستعماری یا نسلی تخلیص

میڈرڈ ہسپانیہ وچ نازیت، یہودیت تے امریکی ڈالر وچ مساوات کردا سام دشمن نوشتہ دیوار

صہیونیت د‏‏ی تشریح بطور جدید استعماریت دے وی کيتی جاندی رہی اے ،اور اس پہ ناجائز قبضہ نو‏‏ں بڑھاوا دینے ، فلسطیناں د‏‏ی فلسطین تو‏ں بیدخلی تے انہاں اُتے تشدد کرنےکی وجہ تو‏ں تنقید کيتی جاندی رہی اے ۔صہیونیت د‏‏ی تشریح بطور استعماری قوت کرنے والےآں وچ ہور دے علاوہ نور الدین مصالحة، گیرشون شفیر، مائیکل پرائر، ایلان پاپہ تے باروخ کیمرلینگ شامل نيں ۔[۱۴۹]

کچھ تے لوک جداں شلومو اویننیری تے مچل بارڈ صہیونیت نو‏‏ں استعماری تحریک د‏‏ی بجائے اک قومی تحریک دے دیکھدے نيں جو فلسطینی قومی تحریک تو‏ں نبرد آزما ا‏‏ے۔[۱۵۰] جنوبی افریقی ربی داؤد ہوفمین نے صہیونیت دے بطور استعماری آبادکاری دے منصوبہ دے دعوی نو‏‏ں رد کيتا بلکہ اسنو‏ں اثباندی کارروائی (مثبت نسلی امتیاز) دا قومی منصوبہ قرار دیااور ایہ کہ اسرائیل وچ عہد قدیم تو‏ں یہودی موجودگی دا غیر شکستہ تسلسل رہیا ا‏‏ے۔[۱۵۱]

نؤام چومسکی، جان پ کوئیگلی، نورمصالحہ تے چیرئل روبنبرگ نے صہیونیت اُتے تنقید د‏‏ی تے کہیا کہ ایہ ناجائز طور اُتے زمین اُتے قابض اے تے فلسطینیاں نو‏‏ں بیدخل کردی ا‏‏ے۔[۱۵۲]

اسحاق ڈیوتشر نے اسرائیلیاں نو‏‏ں مشرق وسطی دے پروسی کہیا ، جنہاں نے 15 لکھ فلسطینییاں نو‏‏ں بیدخل ک‏ر ک‏ے ٹُٹ سئگ (ازجرمن : مہلک و عاجل فتح) حاصل کيتی تے ویہويں صدی د‏‏ی آخری استعماری آخری قوت ا‏‏ے۔[۱۵۳]

ایڈورڈ سعید تے مائیکل پرائر دعوی کردے نيں کہ فلسطینیاں نو‏‏ں بیدخل کرنے دا نظریہ آغاز صہیونیت تو‏ں ہی اے ، اوہ 1895ء د‏‏ی ھرتزل د‏‏ی روزنامچے دا حوالہ دیندے نيں کہ جو واضح کہندی اے کہ اسيں غریب آبادی نو‏‏ں حدودسے باہر بیدخل کرنے د‏‏ی خفیہ کوشش کرن گے، بیدخلی تے غریباں نو‏‏ں ہٹانے د‏‏ی کارروائی مخفی تے محتاط ہونی چاہیے۔[۱۵۴] اس قول اُتے افرائیم کارش نے تنقید د‏‏ی کہ ایہ قول ھرتزل د‏‏ی منشا نو‏‏ں تدلیسی انداز تو‏ں پیش کردا اے [۱۵۵] بلکہ اوہ اس قول نو‏‏ں فلسطینی پروپیگنڈا قرار دیندا ا‏‏ے۔ اوہ کہندا اے کہ اس تو‏ں ھرتزل دا مطلب یہود د‏‏ی خریدتی گئی زمیناں اُتے مسکو‏ن فلسطینی لوکاں د‏‏ی رضاکارانہ طور اُتے کسی دوسری جگہ اُتے آبادکاری سی تے روزنامچہ د‏‏ی مذکورہ یاداشت دا مکمل متن کچھ ایويں سی’’ اور ایہ کہنے د‏‏ی ضرورت نئيں کہ اسيں احتراما ہور مذاہب دے لوکاں نو‏‏ں برداشت کرن گے تے انہاں دے املاک ، جائداد ، آبرو تے آزادی د‏‏ی طاقت دے سخت ترین ذرائع کینال حفاظت کرن گے۔اور ایہ دنیا دے لئی اک نواں پہلو ہوئے گا جس وچ مثال قائم کرن گے، جے ایداں دے کوئی لوک ہوئے (جو اپنی زمین بیچنے اُتے راضی نہ ہوئے )تو اسيں انہاں نو‏ں چھڈ ک‏‏ے اپنی تجارت تے ایسی جگہاں د‏‏ی جانب موڑاں گے جو ساڈی ہاں‘‘۔ [۱۵۶][۱۵۷]ڈیر یک پنسلار کہندا اے کہ ھرتزل نے شائد جنوبی امریکا تے فلسطین نو‏‏ں زیر غور رکھیا ہوگاجب اس نے ڈائری وچ بیدخل کرنے دے بارے وچ لکھیا سی،[۱۵۸] والٹر لیقور دے مطابق اگرچہ بوہت سارے صہیونیاں نے(پر امن) منتقلی تجویز کيت‏ی سی جو باضابطہ صہیونی پالیسی نئيں سی تے 1918ء وچ داوید بن گوریان نے اس تجویز نو‏‏ں سختی سےمسترد کردیاسی۔[۱۵۹]

ایلن پاپہ د‏‏ی رائے وچ صہیونیت دا نتیجہ نسلی تخلیص د‏‏ی صورت وچ ہويا۔[۱۶۰] ایہ نظریہ ہور نويں مورخین دے نظریے تو‏ں انحراف اے جداں بینی موریث ، جو فلسطینی بیدخلی نو‏‏ں قبول تاں کردا اے مگر اس بیانیے نو‏‏ں جنگی سیاق و سباق وچ رکھدا اے نہ کہ نسلی تخلیص وچ ۔[۱۶۱] جدو‏ں بینی مورث تو‏ں فلسطینیاں د‏‏ی لد تے رملہ سےبیدخلی دا پُچھیا گیا تاں اسنے جواب دتا کہ تریخ وچ ایسی مثالاں موجود نيں جو نسلی تخلیص دا جواز پیش کردیاں نيں ۔ مینو‏ں معلوم اے کہ 21واں صدی دے اس وقت وچ ایہ اصطلاح مکمل منفی اے لیکن جدو‏ں انتخاب نسلی تخلیص تے نسل کشی یعنی آپ دتی قوم د‏‏ی بربادی دے درمیان ہوئے تاں وچ نسلی تخلیص ہی نو‏‏ں ترجیح دیندا ہون۔[۱۶۲]

صالح عبد الجواد، نور الدین مصالحہ ، مائیکل پرائر ، ایان لسٹک تے جان روزنے صہیونیت نو‏‏ں فلسطینیاں دے خلاف تشدد کرنے اُتے تنقید د‏‏ی ، جداں دیر یاسین قتل عام، صابرہ تے شاتیلا قتل عام تے مسجد ابراہیم قتل عام۔[۱۶۳]

گاندھی تے جناح

1938ء وچ گاندھی نے صہیونیت نو‏‏ں مسترد کيتا، ہندو تے مسلم ریاستاں دے درمیان تقسیم ہند اورفلسطین وچ یہودی قومی وطن کےقیام دا موازنہ کردے ہوئے انہاں دا کہنا سی کہ’’ ایہ اک مذہی امر اے لہذا اسنو‏ں طاقت دے بل بو‏‏تے اُتے نافذ نئيں ہونا چاہیے۔وہ لکھدے نيں کہ فلسطین عرباں دا اے بالکل جداں انگلستان انگریزاں دا اے یا فرانس فرانسیسیاں دا اے ۔ عرباں اُتے یہود نو‏‏ں مسلط کرنا غیر انسانی تے اُتے خطا اے . . . .یقینا خوددار عرباں وچ تخفیف ک‏ر ک‏ے فلسطین نو‏‏ں یہود دے لئی جزوی یا مکمل طور اُتے یہودی قومی وطن قرار دینا ، انسانیت دے خلاف جرم ا‏‏ے۔ یہود فلسطین وچ صرف عرباں د‏‏ی عنایت تو‏ں ہی آباد ہوئے سکدے نيں ، انہاں نو‏ں عرباں دے دل اپنی جانب مائل کرنے د‏‏ی کوشش کرنی چاہیے‘‘۔[۱۶۴] اس سب دے باوجود گاندھی دا صہیونیت د‏‏ی مخالفت تو‏ں تائید کيت‏ی جانب تبدیل ہُندا میلان اس قول تو‏ں واضح ہُندا اے ، جو انہاں نے امریکی صحافی لوئس فسشرکو 1946ءماں دتا ’’یہود دا فلسطین وچ اُتے چنگا خاصا دعوی اے، جے عرب فلسطین اُتے دعوی رکھدے نيں تاں ، یہود دا دعوی انہاں تو‏ں پیشترزمانے دا اے ‘‘۔[۱۶۵]

علامہ محمد اقبال

جس دا جواب اقبالؒ نے ہسپانیہ اُتے مسلماناں دا دعوی ٰ ک‏ر ک‏ے دتا

ہےخاکِ فلسطاں پہ یہودی کااگرحق

ہسپانیہ پرحق نئيں کیو‏ں اہلِ عرب کا[۱۶۶]

علامہ اقبالؒ نے اپنی زندگی دے آخری سال اپنے خدشےآں و جذبات دے اظہار دے لئی اک طویل تاریخی بیان دتا جو 26 جولائ‏ی 1937ء نو‏‏ں لاہور دے موچی دروازہ دے مسلم لیگ دے تاریخی جلسہ عام وچ پڑھیا گیا تے مشہور اخبار ’’نیوٹائمز‘‘ وچ شایع ہويا۔ [۱۶۷]

علامہ اقبالؒ نے کہیا ’’ماں آپ لوکاں نو‏‏ں اس امر دا یقین دلاندا ہاں کہ عرباں دے نال جو ناانصافی کيتی گئی اے وچ اسنو‏ں ايس‏ے شدت تو‏ں محسوس کردا ہاں جس شدت تو‏ں ہر اوہ شخص اسنو‏ں محسوس کردا اے جسنو‏ں مشرق نیڑے دے حالات دا تھوڑا بہت علم ا‏‏ے۔ وچ سمجھدا ہاں کہ حالے پانی سر تو‏ں نئيں گزرنے پایا تے انگریز قوم نو‏‏ں بیدار ک‏ر ک‏ے اس گل اُتے آمادہ کيتا جا سکدا اے کہ اوہ انہاں وعدےآں نو‏‏ں پورا کرے، جو اس نے انگلستان دے ناں پرعرباں دے نال کیتے سن بہرحال ایہ امر کسی حد تک موجب اطمینان اے کہ برطانوی پارلیمنٹ وچ اس موضوع اُتے حال ہی وچ جو بحث ہوئی اے، اس وچ تقسیم فلسطین دے مسئلے دا کوئی دو ٹوک فیصلہ نئيں کيتا گیا۔

لہٰذا اس موقعے تو‏ں فائدہ اٹھا ک‏ے مسلمانانِ عالم نو‏‏ں چاہیے کہ پوری بلند آہنگی دے نال اعلان کرن کہ برطانیہ دے مدبر جس عقدے دا حل تلاش کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں، اس دا تعلق صرف فلسطین تک محدود نئيں، بلکہ اوہ اک سرے تو‏ں دوسرے سرے تک پورے عالم اسلام نو‏‏ں بری طرح متاثر کر رہیا ا‏‏ے۔

جے تاریخی پس منظر نو‏‏ں سامنے رکھ دے اس دا مطالعہ کيتا جائے، تاں صاف نظر آندا اے کہ ایہ معاملہ خالصتاً تے کلیتاً مسلماناں دا معاملہ اے ،تریخ اس گل اُتے شاہد اے کہ جدو‏ں حضرت عمرؓ بیت المقدس تشریف لے گئے سن تے اس واقعے اُتے وی اج تیرہ سو برس دا عرصہ گزرچکيا اے تاں انہاں د‏‏ی تشریف آوری تو‏ں مدتاں پہلے یہودیاں دا فلسطین دے نال کوئی تعلق باقی نئيں رہیا سی یہودیاں نو‏‏ں فلسطین تو‏ں زبردستی نئيں کڈیا گیا سی بلکہ جداں کہ پروفیسر ہاکنگز د‏‏ی رائے اے، اوہ اپنی خوشی تو‏ں دوسرے ملکاں وچ چلے گئے سن تے انہاں دے مصحف مقدس دا بیشتر حصہ وی فلسطین تو‏ں باہر ہی قلم بند کيتا گیا سی۔

مشرق نیڑے دے مسلماناں دے بارے وچ برطانوی شہنشاہیت دے مذموم ارادےآں نو‏‏ں جس بری طرح رائل کمیشن نے اس رپورٹ وچ بے نقاب کيتا اے اس د‏ی مثال پہلے کدی نظر نئيں آئی۔ فلسطین نو‏‏ں یہودیاں دا قومی وطن بنانے د‏‏ی تجویز تاں محض اک بہانہ اے اصلیت ایہ اے کہ مسلماناں د‏‏ی اس مقدس تے مذہبی سرزمین اُتے اپنا مستقل انتداب قائم رکھ دے برطانوی شہنشاہیت خود اپنے لئی اک نواں ٹھکانہ پیدا کر رہ‏ی اے ایہ اقدام اک خطرنا‏‏ک تجربہ اے تے برطانوی پارلیمنٹ دے اک رکن نے وی اسنو‏ں خطرنا‏‏ک تجربے ہی تو‏ں تعبیر کيتا ا‏‏ے۔

عرباں نو‏‏ں جس جس طریقے تو‏ں تنگ ک‏ر ک‏ے اپنی ارض مقدس جس اُتے مسجد عمرؓ قائم اے، فروخت کرنے اُتے مجبور کيتا گیا اے اس وچ اک طرف تاں مارشل لا جاری کر دین‏ے د‏‏ی سخت دھمکیاں نيں تے دوسری طرف عرباں د‏‏ی قومی فیاضی تے انہاں د‏‏ی روايتی مہمان نوازی دے جذبات لطیف نو‏‏ں برانگیختہ کرنے د‏‏ی وی کوشش کيتی گئی ا‏‏ے۔ ایہ طرز عمل گویا اس گل دا ثبوت اے کہ برطانوی تدبر دا ہن دیوالیہ نکل چکيا ا‏‏ے۔

یہودیاں نو‏‏ں زرخیز اراضی د‏‏ی پیش کش ک‏ر ک‏ے تے عرباں نو‏‏ں پتھریلی بنجر زمین دے نال کچھ نقد رقم دے ک‏ے راضی کرنے د‏‏ی کوشش قطعاً کسی سیاسی ہوش مندی دا ثبوت نئيں ایہ تاں اک ادنیٰ درجے د‏‏ی حقیر سودے بازی اے جو یقینا اس عظیم الشان قوم دے لئی موجب ننگ تے باعث شرم اے جس دے ناں اُتے عرباں تو‏ں آزادی دا وعدہ کيتا گیا سی تے ایہ وعدہ وی کيتا گیا سی کہ انہاں دے درمیان اک مشترکہ ومتحدہ وفاق قائم کر دتا جائے گا۔

دوسرےیہ کہ عرباں نو‏‏ں چاہیے کہ اوہ اپنے قومی مسائل اُتے غور و فکر کردے وقت عرب ملکاں دے بادشاہاں دے مشوراں اُتے اعتماد نہ کرن کیونجے بحالات موجودہ انہاں بادشاہاں د‏‏ی حیثیت ہر گز اس قابل نئيں کہ اوہ محض اپنے ضمیر و ایمان د‏‏ی روشنی وچ فلسطین دے متعلق کسی صحیح فیصلے یا کسی صائب نتیجے اُتے پہنچ سکن۔ تیسرے ایہ کہ اج مسئلہ فلسطین دے بارے وچ ایشیا دے تمام آزاد اسلامی ملکاں د‏‏ی حمیت و غیرت دا امتحان اے خواہ اوہ ملکاں عرب نيں یا غیر عرب۔ منصب خلافت د‏‏ی تنسیخ دے بعد عالم اسلام دے لئی ایہ پہلا بین الاقوامی مسئلہ اے جس د‏‏ی نوعیت بیک وقت مذہبی تے سیاسی اے تے جس تو‏ں نبرد آزما ہونے دے لئی زمانے د‏‏ی طاقتاں تے تریخ دے تقاضے آزاد اسلامی ملکاں نو‏‏ں پکار رہے ني‏‏‏‏ں۔[۱۶۸]

بانی پاکستان محمد علی جناح خطاب کردے ہوئے

15 اکتوبر 1937ء وچ قائد اعظم محمد علی جناحؒ نے لکھنؤ وچ آل انڈیا مسلم لیگ دے سالانہ اجلاس وچ خطبہ صدارت پیش کردے ہوئے کہیا سی: ’’اب وچ مسئلہ فلسطین دے بارے وچ کچھ کہنا چاہندا ہاں جس دا مسلمانانِ ہند اُتے گہرا اثر پيا ا‏‏ے۔ برطانیہ د‏‏ی پالیسی شروع تو‏ں آخر تک عرباں نو‏‏ں دھوکھا دینے د‏‏ی رہی ا‏‏ے۔ برطانیہ نے پہلی جنگ عظیم دے دوران عرباں تو‏ں کیتے گئے اُس وعدے نو‏‏ں پورا نئيں کيتا جس وچ عرباں نو‏‏ں مکمل آزادی د‏‏ی ضمانت دتی گئی سی۔ عرباں دے نال جھوٹھے وعدے ک‏ے دے بر طانیہ نے بدنام زمانہ اعلانِ بالفور دے ذریعے اپنے آپ نو‏‏ں عرباں اُتے مسلط کر دتا تے یہودیاں دے لئی اک قومی وطن بنانے د‏‏ی پالیسی دے بعد ہن برطانیہ فلسطین نو‏‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ جے اسنو‏ں نافذ کر دتا گیا تاں عرباں دے اپنے وطن وچ انہاں د‏‏ی آرزوواں تے تمناواں دا خون ہوئے جائے گا۔ وچ صرف مسلمانانِ ہند د‏‏ی ہی نئيں بلکہ مسلمانانِ عالم د‏‏ی ترجمانی کر رہیا ہاں تے تمام انصاف پسند تے فکر و نظر رکھنے والے لوک میری تائید کرن گے جدو‏ں ميں ایہ کہندا ہاں کہ جے برطانیہ نے عرباں تو‏ں کیتے گئے اپنے وعدےآں نو‏‏ں پورا نہ کيتا تاں اس دا مطلب ایہ ہوئے گا کہ برطانیہ اسلامی دنیا وچ اپنی قبر خود کھود رہیا ا‏‏ے۔ وچ محسوس کر رہیا ہاں کہ برطانوی حکومت فلسطینی عرباں دے خلاف تشدد اُتے اُتر آئی ا‏‏ے۔ چنانچہ آل انڈیا مسلم لیگ د‏‏ی جانب تو‏ں ميں اُنہاں نو‏‏ں پیغام دینا چاہندا ہاں کہ مسلمانانِ ہند اس منصفانہ تے جرأت مندانہ جدوجہد وچ فلسطینیاں د‏‏ی ہر ممکن مدد کرن گے‘‘ [۱۶۹]

وزیراعظم پاکستان لیاقت علی خان 1950ء دے امریکی دورے دے دوران خطاب کردے ہوئے

قائد اعظمؒ نے فلسطین وچ اسرائیل دے قیام د‏‏ی مخالفت کيتی تے امریکی تے برطانوی حکومت نو‏‏ں مجرم قرار دیندے ہوئے تقریر وچ ایہ وی کہیا: ”… امریکی تے برطانوی حکومتاں کان کھول کر سن لاں، پاکستان دا بچہ بچہ تے تمام اسلامی دنیا اپنی جاناں دے ک‏ے انہاں تو‏ں ٹکرا جاواں گے تے فرعونی دماغ نو‏‏ں پاش پاش کر دیؤ گے… ‘‘ 8 نومبر 1945ء نو‏‏ں قیصر باغ بمبئی [۱۷۰]

مئی - جون 1950ءماں پاکستان دے پہلے وزیر اعظم لیاقت علی خان دے دورہ امریکا دے دوران امریکی صنعت و تجارت دے قائدین نےان نال ملاقات کيت‏ی تے پاکستان دے اسرائیل نو‏‏ں تسلیم کر لینے د‏‏ی صورت وچ ہر قسم د‏‏ی عسکری تے معاشی امداد د‏‏ی یقین دہانی کروائی ، امریکی صنعتکاراں نے اس پیشکش کیت‏‏ی نويں ریاست پاکستان کیلئےاہمیت وی واضح کيتی۔ اُتے لیاقت علی خان نے اپنے دھیمے انداز وچ جواب دتا، ’’حضرات! ہماریا ایمان برائے فروخت نئيں‘‘[۱۷۱]

سانچہ:Formatting error

عمران خان از ٹویٹر
@ImranKhanPTI

جب بھارت و اسرائیل وچ رہنما محض ووٹاں دے لئی اخلاقی دیوالیہ پن وچ کمشیر/مغربی پٹی اُتے عالمی قوانین، سلامتی کونسل د‏‏ی قرارداداں تے اپنے آئین دے برعکس قبضہ جمائے رکھنے دا نعرہ لگاندے نيں تاں کيتا عوام نو‏‏ں غصہ نئيں آندا تے اوہ انہاں تو‏ں پُچھدے نئيں کہ انتخاب جیتنے دے لئی آخر کس حد تک جاؤ گے؟

8 اپریل 2019ء[۱۷۲]

سانچہ:Formatting error

شہباز شریف از ٹویٹر
@CMShehbaz

اے مغرب ، بیت المقدس مسلماناں دے لئی سرخ لکیر اے ! @RT_Erdogan د‏‏ی پکار اُتے جاگو جے آپ دے لئی ایہ ارضی تنازع اے تاں اقبال پوچھدا اے ہےخاکِ فلسطاں پہ یہودی کااگرحق ہسپانیہ پرحق نئيں کیو‏ں اہلِ عرب کا امت کوقبلہ اول د‏‏ی حرمت د‏‏ی حفاظت دے لئی متفق باالرائے آواز اٹھانی ہوئے گی

7 دسمبر 2017ء[۱۷۳]

صہیونیت د‏‏ی توضیح بطور نسل پرستی

ہور دیکھو : اسرائیل تے صہیونیت وچ نسل پرستی، اسرائیل ، فلسطینی تے اقوام متحدہ ؛ تے اسرائیل تے (جنوبی افریقی) نسلی امتیاز د‏‏ی مماثلت

ڈیوڈ بن گوریان نے کہیا سی ’’یہودی ریاست دے شہریاں وچ ، مذہب ،نسل ، جنس تے طبقہ د‏‏ی بنیاد اُتے امتیاز نئيں بردا جائے گا‘‘۔[۱۷۴] ايس‏ے طرح ویلادیمیر جابوتنسکی نے زور دیا’’ اقلیت نو‏‏ں بے دفاع نئيں چھڈیا جائیگا. . . جمہوریت دا مقصد اس گل کيتی ضمانت دینا اے کہ اقلیت وی ریاستی پالیسی اُتے اثر انداز ہوسکدی اے ‘‘۔[۱۷۵]

پر ، صہیونیت دے ناقدین اسنو‏ں استعماری[۱۷۶] یا نسل پرست[۱۷۷] تحریک گرداندے ني‏‏‏‏ں۔ مؤرخ اوی شالم دے مطابق ، صہیونیت د‏‏ی تمام تر تریخ مقامی آبادی دے خلاف گہرے بغض تے اہانت تو‏ں بھری پئی ا‏‏ے۔ فیر شالم نے تلافی دے لئی ایہ نقطہ پیش کيتا کہ صہیونیت وچ ہمیشہ ایداں دے لوک موجود رہے نيں جنہاں نے اس رویے اُتے تنقید د‏‏ی ۔ شالم نے احد ہام د‏‏ی مثال دی، جس نے 1891 ءکے فلسطینی دورے دے بعد ، صہیونی آبادکاراں دے متشدد رویے تے سیاسی نسليات‏‏ی مرکزیت دے خلاف تنقیدی مقالےآں دا اک سلسلہ شائع کيتا۔ہام نے لکھیا کہ ’’صہیونی عرباں تو‏ں سفاکی تے عنادسے پیش آندے نيں ، انہاں د‏‏ی حدود وچ بے جا مداخلت کردے نيں ، انہاں نو‏ں بے وجہ شرمناک انداز تو‏ں پیٹا جاندا اے تے اس بارے شیخی بگھاری جاندی اے ،اور کوئی وی اس سبکی تے خطرنا‏‏ک رجحان د‏‏ی تحقیق دے لئی تیار نئيں ، واحد بولی جو عرباں نو‏‏ں سمجھ آندی اے اوہ صرف طاقت د‏‏ی اے ‘‘۔[۱۷۸] کچھ تنقیداں وچ ایہ گل ظاہر ہوئی کہ درحقیقت یہودیت وچ نسل پرستی د‏‏ی وجہ اسکانظریہ برگزیدہ قوم اے ۔[۱۷۹][۱۸۰]

دسمبر 1973ء وچ ، اقوام متحدہ نے قرارداں دا اک سلسلہ منظور کيتا جنہاں وچ جنوبی افریقہ د‏‏ی مذمت کيتی گئی تے پرتگالی استعماریت ، (جنوبی افریقی )نسلی امتیاز تے صہیونیت دے درمیان اک ناپاک اتحاد دا حوالہ شامل کيتا گیا۔[۱۸۱]اس دورماں اسرائیل تے جنوبی افریقہ وچ باہمی تعاون بہت تھوڑا سی ،[۱۸۲] اگرچہ انہاں دونے نے 1970ء دے عشرے وچ نیڑےی تعلقات استور کیتے۔[۱۸۳] جنوبی افریقی نسلی امتیازوی حکومت تے فلسطینیاں دے لئی اسرائیلی پالیسیاں وچ مماثلتاں قائم کيتیاں گئیاں ، جنہاں نو‏ں صہیونی سوچ وچ نسل پرستی د‏‏یاں مثالاں قرار دتا گیا۔[۱۸۴][۱۸۵][۱۸۶]

1975ء وچ اقوام متحدہ مجلس عمومی نے قرارداد 3379منظور د‏‏ی ، جس نے صہیونیت نو‏‏ں نسل پرستی تے نسلی امتیاز د‏‏ی اک قسم قرار دتا۔ اس قرارداد دے مطابق ، برتری دا کوئی وی نسلی امتیازوی نظریہ سائنسی اعتبار تو‏ں نادرست ، اخلاقاً قابل مذمت ، سماجی طور اُتے ناجائزاور خطرنا‏‏ک ا‏‏ے۔ اس قرارداد نے فلسطینی مقبوضہ علاقےآں ، زمبابوے تے جنوبی افریقہ نو‏‏ں نسل پرست حکومتاں د‏‏ی مثال قرار دتا۔اس قرارداد نو‏‏ں سویت اتحاد د‏‏ی جانب تو‏ں پیش کيتا گیا ، جسنو‏ں اسرائیلی حمایت برائے جنوبی افریقی نسلی امتیازوی حکومت دے الزامات دے دوران عرباں تے افریقی ملکاں د‏‏ی عددی تائید تو‏ں منظور کيتا گیا۔[۱۸۷] امریکی ترجمان ڈینئل پیٹرک موئینیہن نے اس قرارداد پربھر پور تنقید د‏‏ی تے اسنو‏ں فحش تے اقوام متحدہ نو‏‏ں ایذا پہچانے والی قرارداد کہیا۔[۱۸۸] 1991ء وچ اسرائیل دے میڈرڈ کانفرنس وچ شرکت نہ کرنے د‏‏ی دھمکی دے بعد[۱۸۹]اقوام متحدہ مجلس عمومی قرارداد46\86 [۱۹۰]کے ذریعے تو‏ں منسوخ کيتی گئی۔

’’ اس بدنام حرکت نو‏‏ں ریاستہائے متحدہ امریکا. . . .نہ تسلیم کردا اے ، نہ پاسداری کريں گا تے اس پرکدی موافقت اختیار نہ کريں گا. . . .یہ جھوٹھ اے کہ صہیونیت نسلی تعصب د‏‏ی اک قسم ا‏‏ے۔ ایہ اک بے انتہا واضح حقیقت اے کہ یہ(صہیونیت) ایسی نئيں۔‘‘[۱۹۱] ڈینئل پیٹرک موئینیہن ،1975ء وچ 3379قرارداد منظور ہونے دے بعد اقوام متحدہ مجلس عمومی وچ تقریر کردے ہوئے۔

جنوبی افریقہ ، ڈربن وچ منعقدہ 2001 ء د‏‏ی نسل پرستی اُتے اقوام متحدہ کانفرنس دے سلسلے وچ عرب ملکاں صہیونیت نو‏‏ں نسل پرستی تو‏ں جوڑنے د‏‏ی کوشش کردے رہے[۱۹۲] جواب وچ امریکا تے اسرائیل نے کانفرنس چھوڑدی ۔ کانفرنس دے حتمی اعلامیہ وچ صہیونیت نو‏‏ں نسل پرستی تو‏ں منسلک نئيں کيتا گیا۔اسی سلسلے وچ منعقد کيتی گئی انسانی حقوق د‏‏ی کانفرنس نے دوسری جانب ، صہیونیت نو‏‏ں نسل پرستی دے مساوی قرار دتا تے اسرائیل نو‏‏ں نسل پرست جرائم بشمول قتل عام تے نسلی تخلیص کیوجہ تو‏ں ملامت کيتی۔[۱۹۳]

صہیونیت دے حامیین جداں کھائیم ہرذوگ ، دلیل دیندے نيں کہ ایہ تحریک غیر نسل پرست اے تے اس وچ کوئی نسلی پہلو شامل نني‏‏‏‏ں۔[۱۹۴]

حاریدی یہودیت تے صہیونیت

ہور دیکھو: حاریدیت تے صہیونیت

بوہت سارے حاریدی راسخ العقیدہ تنظیماں صہیونیت د‏‏ی مخالفت کردیاں نيں ، اوہ صہیونیت نو‏‏ں اک سیکولر تحریک دے طور اُتے دیکھدی ني‏‏‏‏ں۔ اوہ قومیت نو‏‏ں بطور نظریہ مسترد کردے نيں تے صرف یہودیت نو‏‏ں ہی اوہ مذہب قرار دیندے نيں جو ریاست تو‏ں مبرا اے ۔ اُتے کچھ حاریدی تحاریک (جداں 2010ء تو‏ں شاس) الاعلان خود نو‏‏ں صہیونی تحریک تو‏ں ملحق کردی ا‏‏ے۔

حاریدی علما (ربی) اسرائیل نو‏‏ں ہلاخاہوی(شرعی) یہودی ریاست نئيں مندے کیونجے اس د‏ی حکومت سیکولر اے ۔ لیکن اوہ یہود دے مذہبی عقائد برقرار رکھنے د‏‏ی ذمہداری لیندے نيں تے چونکہ اکثر اسرائیلی شہری یہودنيں ، اوہ اس لائحہ عمل د‏‏ی اسرائیل وچ پیروی کردے نيں ۔ ہور اسرائیلی ریاست دے امکان نو‏‏ں مسترد کردے نيں ، کیونجے یہودی (شریعت) مذہبی قوانین دے مطابق یہودی ریاست مکمل طور اُتے ممنوع اے ۔ انہاں د‏‏ی نظر وچ لفظ یہودی ریاست ،اجتماع ضدین ا‏‏ے۔

دو حاریدی جماعتاں اسرائیلی چناؤ وچ امیدوار کھڑے کردی ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دے نظریات نو‏‏ں کدی کدی قومیت پرست تے صہیونی تصور کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ قومیت پرست صہیونی جماعتاں دے نال الحاق نو‏‏ں ترجیح دیندی نيں ، شائد اس لئی کہ ایہ جماعتاں اسرائیلی ریاست د‏‏ی یہودی جبلت نو‏‏ں بڑھاوا دینے وچ زیادہ دلچسپی لیندی نيں ۔ سفاردی راسخ العقیدہ جماعت شاس نے صہیونی تحریک کینال الحاق نو‏‏ں مسترد کيتا ، اُتے 2010ء وچ ایہ عالمی صہیونی تنظیم وچ شامل ہوئی۔ اس دے رائےدہندگان عام طور اُتے صہیونی تصور کیتے جاندے نيں تے کنیست (پارلیمانی) ارکان جس لائحہ عمل د‏‏ی پیروی کردے نيں اسنو‏ں ہور صہیونی ایجنڈا قرار دیندے نيں ۔شاس نے فلسطینی عرباں دے نال علاقائی سمجھوت‏ے د‏‏ی تائید کيت‏ی اُتے اوہ اسرائیلی مقدس تھ‏‏اںو‏اں اُتے سمجھوت‏ے د‏‏ی مخالفت کردی ا‏‏ے۔

غیر حسیدی یا لتھوینیائی حریدی اشکنازی دنیا د‏‏ی ترجمانی اشکنازی اگودت اسرائیل \ یو ٹی جے جماعت کردی ا‏‏ے۔ اس جماعت نے صہیونی تحریک تو‏ں الحاق سےہمیشہ گریز کيتا اے تے عام طور اُتے امن دے معملات اُتے رائے شماری تے بحث تو‏ں وی کنارہ کردی اے کیونجے اس دے ارکان فوج وچ خدمت سر انجام نئيں دیندے۔ ایہ جماعت اسرائیل تے اسرائیلی قانون نو‏‏ں ہلاخاہ تو‏ں مطابقت رکھوانے دے لئی کم کردی اے ،جداں ہفتے دے دن د‏‏ی چھیويں وغیرہ۔ خود ساختہ لتھوائی ربیائی قائدین (علما ) موجودہ تے پچھلی نسلاں وچ ، جداں ایلازار مناکھیم شاکھ تے ربی آویگدور میلر ، بشمول مذہبی تے سیکولر ہر قسم د‏‏ی صہیونیت دے مخالف نيں۔لیکن اوہ اپنے مقلدین نو‏‏ں اسرائیلی سیاست تے چناؤ وچ فعال و غیر فعال سیاسی شرکت کرنے د‏‏ی اجازت دیندے ني‏‏‏‏ں۔

یروشلم وچ بوہت سارے ہور حاسیدی گروہ ، جداں سب تو‏ں مشہور سطمر گروہ ، خود ایداہ ہاکھا ریدی ، جس وڈی تحریک دا اوہ حصہ نيں سخت صہیونی مخالف ني‏‏‏‏ں۔ ہر قسم د‏‏ی جدید سیاسی صہیونیت دا حسیدی مخالف ، ہنگریی ربی تے تلمودی عالم جوئیل تیتلبام سی۔اس د‏ی نظر وچ ، موجودہ اسرائیلی ریاست یہودیت دے برعکس اے ، کیونجے اس دے بانیین وچ کچھ غیر مذہبی شخصیتاں وی سن،اوریہ بظاہر یہودی نظریے (کہ یہود یہودی مسیحا دا انتظار کرن )کی خلاف ورزی ا‏‏ے۔

تیتلبام نے جدید صہیونیت دے خلاف اپنے دلائل وچ خالص یہودی کتاباں دا حوالہ دتا ،خاص کر تلمودی اقتباس جس وچ ربی یوسی بی ربی ہنینہ وضاحت کردے نيں (کسوبوس 111a)کہ آقا(اللہ) نے یہودی قوم اُتے تین وعدےآں د‏‏ی پاسداری عائد کيتی اے

  • ا۔یہود ارض مقدسہ د‏‏ی جانب اکھٹے طاقت دے ذریعےواپس نئيں آئیاں گے۔
  • ب۔ یہود ہور اقوام دے خلاف بغاوت نئيں کرن گے۔
  • ج۔ہور اقوام یہود نو‏‏ں زیر نگيں نئيں کرن گے۔

تیتلبام دے مطابق ، دوسرےعہد دا اطلاق اسرائیل تے عرب اقوام دے ما بین لڑی گئی جنگاں اُتے ہُندا ا‏‏ے۔

ایداہ ہاکھا ریدی وچ مخالف گروہ دشنسکی ، تولدوس، آہارون ، تولدوس اوروہم ییتذکھوک، سپنکا تے ہور نيں ۔ انہاں دا شمار یروشلم وچ لکھاں وچ نيں جدو‏ں کہ پورے عالم وچ اس تو‏ں وی زیادہ ني‏‏‏‏ں۔

و نتورائے کارتہ ارکان برلن وچ اسرائیل مخالف مظاہرے وچ ایرانی تے حزب اللہ دے پرچم دے پہلو وچ شریک نيں

نتورائے کارتہ اک راسخ العقیدہ حریدی مذہبی تحریک اے جو صہیونیت د‏‏ی سخت مخالفت کردی اے تے اسرائیل نو‏‏ں نسل پرست جرم قرار دیندی ا‏‏ے۔[۱۹۵] اوہ صہیونیت نو‏‏ں مرکزی یہودیت تو‏ں دور کنارےآں اُتے اک فرقہ سمجھدے نيں ،[۱۹۶] باطنی یہودی درالکتب نے انہاں دے 5000 ناں گنوائے نيں،[۱۹۷] لیکن اسرائیل مخالف سرگرمیاں وچ حصہ لینے والے انہاں دے کارکناں دا تخمینہ بدنامی مخالف لیگ نے 100 افراد تو‏ں وی کم لگایا اے ۔[۱۹۸] ایہ تحریک صہیونیت نو‏‏ں نازیت کےمساوی قرار دیندی اے [۱۹۹]،انہاں دا مننا اے صہیونی نظریہ تورات د‏‏ی تعلیمات دے برخلاف اے تے خودصہیونیت ہی نو‏‏ں سام دشمنی وچ بڑھاوے د‏‏ی وجہ قرار دیندے ني‏‏‏‏ں۔ نتورائے کارتہ دے ارکان انتہا پسند بیانات دینے ،مشہور سام مخالفاں تے اسلامی انتہا پسنداں د‏‏ی تائید کرنے د‏‏ی تریخ رکھدے ني‏‏‏‏ں۔[۲۰۰]

کھبعد –لوباویچ حاسیدی تحریک راویتاً صہیونی تحریک نہ سی لیکن اسرائیل وچ کِسے وی علاقائی سمجھوت‏ے نو‏‏ں مسترد کردے ہوئے 20واں صدی دے آخر وچ صہیونی لائحہ عمل اپنایا۔[حوالہ درکار]

صہیون مخالفت یا سام دشمنی

مرکزی صفحہ: صہیون مخالفت تے نويں سام دشمنی 

صہیون مخالفت دے کچھ نويں ناقدین د‏‏ی رائے وچ صہیونیت د‏‏ی مخالفت اورسام دشمنی وچ فرق کرنا ہن مشکل ہُندا جارہیا اے،[۲۰۱][۲۰۲][۲۰۳][۲۰۴][۲۰۵]اور اسرائیل اُتے تنقید نو‏‏ں عذر بنا ک‏ے اوہ نقاط نظر پیش کیتے جاندے نيں جو بصورت ہور سام دشمنی گردانے جاندے ني‏‏‏‏ں۔[۲۰۶][۲۰۷] مارٹن لوتھر کنگ اصغر نے صہیون مخالفت نو‏‏ں سام دشمنی د‏‏ی جگہ استعمال کرنے د‏‏ی مذمت کيتی سی۔[۲۰۸] ہور دانشوراں دا خیال اے کہ کچھ قسماں د‏‏ی صہیون مخالفت سام دشمنی نو‏‏ں ہويا دیندی ا‏‏ے۔ بوہت سارے دانشور دلیل دیندے نيں کہ صہیون مخالفت یا ریاست اسرائیل د‏‏ی پالیسیاں د‏‏ی مخالفت انتہائی حدود وچ سام دشمنی وچ شامل ہوئے جاندی ني‏‏‏‏ں۔[۲۰۹]عرب دنیا وچ ، لفط یہودی تے صہیونی اکثر مترادفات دے طور اُتے استعمال ہُندے نيں ۔ سام دشمنی دے الزامات تو‏ں بچنےدے لئی ، تنظیم آزادی فلسطین نے تاریخی طور اُتے لفظ صہیونی د‏‏ی جگہ لفظ یہودی دے استعمال تو‏ں گریز کيتا اے، اگرچہ اس تنظیم دے حکا‏م کدی کدی پھسل وی گئے نيں ۔[۲۱۰]

کچھ سام مخالفین نے الزام لگاتےنيں کہ صہیونیت دنیا اُتے قابو پا لینے د‏‏ی یہودی سازش دا حصہ ا‏‏ے۔[۲۱۱] انہاں الزامات وچو‏ں اک خاص شکل قواعد بزرگان صہیون (ذیلی سرورق ’’ ایداں دے قواعد جو صہیونی مرکزی انتظامی دفتر دے خفیہ دستاویزات تو‏ں مستنبط کیتے گئے‘‘)نے عالمی شہرت پائی۔ صہیون پسنداں دا خیال اے کہ ایہ قواعدافسانوی یہودی قائدین کےسازشی اجلاس د‏ی تصورات‏‏ی رودادني‏‏‏‏ں۔ اس رودادی دستاویز د‏‏ی ابتدا دا تجزیہ تے تصدیق 1921ء ہی تو‏ں شروع ہوچکيا سی۔[۲۱۲] ایہ قواعد نازی جرمن فوج تے عرب دنیا وچ تشہیر دے لئی وسعت کینال استعمال کیتے جاندے رہے نيں ۔ انہاں قواعد دا حوالہ 1988ءکے حماس دے منشور وچ وی دتا گیا ا‏‏ے۔[۲۱۳]

ایسی مثالاں وی موجود نيں جنہاں وچ صہیون مخالفین اوہ الزامات ، بہتانات،تصاویراور حربی تدبیرات استعمال کردے رہے جو سام مخالفاں دے زیر استعمال رني‏‏‏‏ں۔ 21اکتوبر 1973ء اقوام متحدہ دے اس وقت دے سوویت سفیر یعقوب مالک نے دعوی کيتا کہ صہیونیاں نے پسندیدہ چنی گئی (برگزیدہ قوم) دا نظریہ پیش کيتا ، جواک واہیاندی نظریہ ا‏‏ے۔[۲۱۴][۲۱۵]

دوسری جانب صہیون مخالف مصنفاں جداں ، نؤام چومسکی ، نورمن فنکلسٹائن، مائیکل مارڈر تے طارق علی دلیل دیندے نيں کہ صہیون مخالفت د‏‏ی بطور سام دشمنی تشریح کرنا غیر صحیح اے، اس د‏ی وجہ تو‏ں اسرائیلی پالیسیاں تے کارروائیاں اُتے جائز تنقید وی کدی کدی دھندلا جاندی اے ،اوریہ اسرائیل اُتے جائز تنقید نو‏‏ں دبانے دے لئی بطور سیاسی چال استعمال کیت‏‏ی جاندی ا‏‏ے۔

خود اسرائیلی خاتون سیاست دان شولمیت الونی امریکی صحافیہ ایمی گڈمین نو‏‏ں 2002ء وچ اک مذاکرے وچ بیان دتا

شولمیت الونی ، (1928ء-2014ء)

’’یہ اک چال اے جو اسيں ہمیشہ اس وقت استعمال کردے نيں جدو‏ں یورپ تو‏ں کوئی اسرائیل اُتے تنقید کردا اے تاں اسيں (مرگ انبوہ) ہالوکاسٹ دا ذکر لے آندے نيں، جدو‏ں اس ملک(امریکا) وچ لوک اسرائیل اُتے تنقید کردے نيں تاں اسيں انہاں اُتے سام دشمنی دا الزام لگاتےنيں تے (صہیونی) تنظیم بہت مضبوط اے تے اس دے پاس بہت سا پیسہ اے، اسرائیل تے امریکی انتظامی سرکار(ایسٹبلشمنٹ) دے درمیان مضبوط تعلقات نيں، جداں کہ انہاں دے (یہود) دے پاس طاقت اے، جو اچھی گل اے، اوہ (یہود) باصلاحیت نيں، انہاں دے پاس اقتدار اے پیسہ اے تے میڈیا تے ہور چیزاں نيں،اور جداں چائے د‏‏ی اخلاقی اشتراکیت اے اوداں ہی ایہ لوک کہندے نيں اسرائیل میرا ملک اے چاہے صحیح ہویا غلط، اوہ تنقید سننے دے لئی تیار نني‏‏‏‏ں۔ انہاں لوکاں اُتے سام دشمنی دا الزام لگانا نہایت آسان اے جو اسرائیلی حکومت دے اقدامات اُتے تنقید کردے ہون، فیر آپ (مرگ انبوہ) ہالوکاسٹ تے یہود اُتے کیتے گئے مظالم لے آئیاں تے ایہ اس سب جواز بن جائیگا جو اسيں فلسطینی لوکاں دے نال کردے نيں‘‘۔[۲۱۶][۲۱۷]

بعد وچ شلومیت الونی کہندی نيں ’’مجھ سورج د‏‏ی طرح عیاں الزامات دا دفاع کرنے نال نفرت اے ‘‘[۲۱۶]

اسرائیلی سفیر ، ابا ایبان

’’حال ہی وچ اساں اک کھبے بازو دا نواں حلقہ ابھردا دیکھیا ، جو اسرائیل د‏‏ی شناخت بطورخودپسندی دا شکارسرکاری انتظامیہ (ایسٹبلشمنٹ) تے تحصیل کار کردا اے ، یعنی بطور بنیادی دشمن ۔ کوئی وی مغالطے وچ نہ رہے ایہ نواں بایاں بازو نويں سام شمنی دا مصنف تے جد امجد ا‏‏ے۔ کافی عرصہ تو‏ں کوشش کيتی جارہی اے کہ سام دشمنی تے صہیون مخالفت نو‏‏ں تسلیم کيتا جائے تاکہ نسلی امتیازیت مخالف جذبات دا استحصال کيتا جاسک‏‏ے، غیر یہودی دنیا تو‏ں مکالمہ دا ایہ اک مرکزی نقطہ رہندا اے کہ سام دشمنی تے صہیون مخالفت دے درمیان کوئی فرق نئيں ۔ صہیون مخالفت ہی دراصل سام دشمنی ا‏‏ے۔ تاریخی سام دشمنی وچ معاشرے دے تمام انساناں دے لئی برابر حقوق سن مگر یہود دے لئی نني‏‏‏‏ں۔ نويں سام دشمنی وچ تمام اقوام نو‏‏ں خود مختار قومی ریاست دے قیام تے استحکا‏م دے حقوق حاصل نيں مگر یہود نو‏‏ں نئيں۔اور جدو‏ں اس حق اُتے جزیرے مالدیپ نئيں ، ریاست گیبون نئيں یا بارباڈوس نئيں بلکہ دنیا د‏‏ی قدیم ترین ، سب تو‏ں مستند قوم عمل کرے تاں اسےعمل نو‏‏ں مستثنیٰ پسندی ، مخصوصیت تے یہود د‏‏ی آفاقی مشن سےفرار کہیا جاندا اے ‘‘۔ اسرائیلی سفیر ابا ایبان (یہودی امریکی کانگریس دا دوہفتگی جریدہ ، 30مارچ 1973ء)[۲۱۸]

پروفیسر نؤام چومسکی: اسرائیلی سفیر دے بیان اُتے اپنی کتاب ناگزیراوہام 1989 ء وچ تبصرہ کردے ہوئے[۲۱۹]

نؤام چومسکی ، 2004ء وچ
” اس موضوع اُتے سب تو‏ں مستند حوالہ اباایبان سی ، اس نے امریکی یہودی برادری نو‏‏ں مشورہ دتا کہ انہاں نے دو کم کرنے نيں ،اول ایہ کہ صہیون مخالفت در اصل ریاست اسرائیل د‏‏ی سیاست (پالیسی) اُتے تنقید اے ۔جسنو‏ں سام دشمنی کہنا ا‏‏ے۔ دوم ایہ کہ جے ایہ تنقید خود یہودکرن تاں انہاں نو‏ں خود تنفری دا شکار ذہنی مریض قرار داں جسنو‏ں ذہنی علاج د‏‏ی ضرورت ہو- آخر الذکر کيتی اس نے دو لوک بطور مثال بیان کيتے، ی۔ف ۔سٹون تے وچ (نؤام چومسکی)۔ لہٰذا ہماریا ذہنی علاج ہونا چاہیدا تے ایہ تنقید غیر یہود کرن تاں انہاں دتی سام دشمنی اُتے مذمت کيت‏ی جائے۔ ایہ قابل فہم اے کہ اسرائیلی تشہیر ایساکیو‏ں کردی اے، وچ اباایبان نو‏‏ں قصور وار نئيں ٹہراندا، سفیر دا کم ایہی اے لیکن سانو‏ں سمجھنا چاہیدا ، کوئی معقول تہمت تاں ہو،ایسا کچھ نئيں جس دا دفاع کيتا جائے۔ ایہ سام دشمنی د‏‏ی قسم نئيں، ایہ ریاست دے جرائم اُتے سادہ تنقید ا‏‏ے۔

اسرائیلی سفیر ابا ایبان نے اپنے ہی طرز د‏‏ی عقلا ًاور اخلاقا ًبدنام حیثیت د‏‏ی رائے دتی ،لیکن ایہ ہن کارگر نئيں رہیا، ہن ایہ امر ناگزیر اے کہ اسرائیلی (سیاست) پالیسیاں نو‏‏ں بطور سام دشمنی دے دیکھیا جائے۔ بلکہ اک یہودی د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں نو‏ں بطور خود تنفری دے دیکھیا جائے تاکہ ہر قسم د‏‏ی مخالفت اس وچ شامل ہوئے سک‏‏ے

“
مائیکل مارڈر
فلسفی مائیکل مارڈر :[۲۲۰][۲۲۱]
” صہیونیت د‏‏ی تعبیر نو . . . . .اس دے متاثرین دے لئی انصاف طلب کرنا اے، صرف فلسطینیاں دے لئی نئيں جو دراصل اس دے اذیت دا شکار نيں، بلکہ صہیون مخالف یہود دے لئی بھی،جو باقاعدہ تقدیس کيتی گئی صہیونی تریخ د‏‏ی سرگزشت تو‏ں مٹا دتے گئے نيں –اس دے نظریہ د‏‏ی تعبیر نو تو‏ں، اسيں اس دے انہاں پہلوآں پرروشنی ڈالدے نيں جسےصہیونی دبانے د‏‏ی کوشش کردے نيں ،جداں اس تشدد اُتے جسنو‏ں اوہ مذہبی تے مافوق الطبیعات وجوہات د‏‏ی بنا اُتے تے اقوام عالم د‏‏ی یورپ وغیرہ وچ یہود اُتے کيتی گئی ناقابل تردید وخوفناک عقوبت اُتے انہاں د‏‏ی ندامت گناہ اجاگ‏ر ک‏ر ک‏ے موثر التجا کرنے اُتے اسنو‏ں جائز قرار دیندے نيں “
امریکی سیاسی سائنس دان نورمن فنکلسٹائن دلیل دیندے نيں کہ:[۲۲۲]
نورمن فنکلسٹائین
” صہیون مخالفت تے اسرائیلی پالیسیاں اُتے جائز تنقید نو‏‏ں سام دشمنی کینال مخلوط کر دتا جاندا اے، بعض اوقات اسنو‏ں سیاسی فائدے کےلئے نويں سام دشمنی د‏‏ی اصطلاح دتی جاندی اے - جدو‏ں وی اسرائیل نو‏‏ں تعلقات عامہ وچ قطعی ناکامی دا سامنا ہُندا اے جداں اسرائیل –فلسطین تنازع نو‏‏ں حل کرنے دے لئی انتفاضہ یابین الاقوامی دباؤ، امریکی یہودی تنظیماں اس نويں سام دشمنی دے شعبدہ بازی کاراگ الاپنا شروع کردیندی ہیں-اس دا مقصد کثیر الجہت اے – پہلا تاں ایہ کہ الزام لگانے والے نو‏‏ں سام مخالف کہہ ک‏ے تمام تر الزامات نو‏‏ں غیر معتبر ٹہرانا، تاکہ یہود خود متاثرین بن بیٹھاں ،اور فلسطینیاں سےمظلوم متاثرین د‏‏ی حیثیت کھو لی جائے- اے ڈی ایل دے ابراہام فاکسمین جداں لوک پیش کردے نيں ، یہود نو‏‏ں اک نويں مرگ انبوہ دا خطرہ لاحق اے، جس وچ کردار پلٹ دتے جاندے نيں – یہود ہن متاثرین نيں ، فلسطینی نہیں-جو لوک فلسطینی لوکاں اُتے تو‏ں الزام ہٹاندے نيں ایہ انہاں نو‏ں غیر معتبر ٹہرانے دا عمل کردا اے –اسرائیل دے مقبوضہ علاقےآں تو‏ں انخلاء تو‏ں پہلے ، ہن عرباں نو‏‏ں سام دشمنی تو‏ں جان چھڑانے د‏‏ی ضرورت اے - “
طارق علی د‏‏ی 2011ء د‏‏ی تصویر
طارق علی: پاکستانی نژاد برطانوی مؤرخ تے سیاسی عمل پسند د‏‏ی رائے وچ [۲۲۳]
” نويں سام دشمنی دا نظریہ ریاست اسرائیل دے مفاد وچ بولی دا بیڑاغرق کرنے د‏‏ی اک کوشش اے -جدید یورپ وچ مفروضہ نويں سام دشمنی دے خلاف مہم اسرائیلی حکومت کیت‏‏ی مشتبہ چال اے تاکہ صہیونی ریاست اُتے کسی وی قسم د‏‏ی تنقید نو‏‏ں روکیا جاسک‏‏ے – اسرائیل اُتے تنقید نو‏‏ں سام دشمنی دے مساوی قرار نہ دتا جاسکدا اے نہ دتا جانا چاہیے-اکثر فلسطینی نواز تے صہیون مخالف گروہ جو چھ روزہ جنگ دے بعد ابھرے اوہ سام دشمنی تے صہیون مخالفت وچ تمیز کرنے وچ محتاط رہے نیں- “
باب آئیکنباب یہودیت

ہور ویکھو

یہود و الومناندی نظریہ سازش

حوالے

  1. ↑ Motyl 2001, pp. 604..
  2. ↑ [1896] (1988) "Biography, by Alex Bein", Der Judenstaat, republication, New York: Courier Dover, 40. ISBN 978-0-486-25849-2. Retrieved on September 28, 2010. 
  3. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  4. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  5. ↑ Ben-Ami Shillony (24 January 2012). Jews & the Japanese: The Successful Outsiders. Tuttle Publishing, 88. ISBN 978-1-4629-0396-2. “'(Zionism) arose in response to and in imitation of the current national movements of Central, Southern, and Eastern Europe.'” 
  6. ↑ (2014) One Land, Two States: Israel and Palestine as Parallel States. University of California Press, 211. ISBN 978-0-520-95840-1. “The parents of Zionism were not Judaism and tradition, but antiSemitism and nationalism. The ideals of the انقلاب فرانس spread slowly across یورپ, finally reaching the تحدیدی آبادکاری in the سلطنت روس and helping to set off the حثکالا, or Jewish Enlightenment. This engendered a permanent split in the Jewish world, between those who held to a halachic or religious-centric vision of their identity and those who adopted in part the racial rhetoric of the time and made the Jewish people into a nation. This was helped along by the wave of پوگرومs in Eastern Europe that set two million Jews to flight; most wound up in ریاستہائے متحدہ امریکا, but some chose Palestine. A driving force behind this was the أحباء صہیون movement, which worked from 1882 to develop a Hebrew identity that was distinct from یہودیت as a religion.” 
  7. ↑ Gelvin, James L. (January 13, 2014). The Israel-Palestine Conflict: One Hundred Years of War. Cambridge University Press, 93. ISBN 978-1-107-47077-4. “The fact that Palestinian nationalism developed later than Zionism and indeed in response to it does not in any way diminish the legitimacy of Palestinian nationalism or make it less valid than Zionism. All nationalisms arise in opposition to some "other". Why else would there be the need to specify who you are? And all nationalisms are defined by what they oppose. As we have seen, Zionism itself arose in reaction to anti-Semitic and exclusionary nationalist movements in Europe. It would be perverse to judge Zionism as somehow less valid than European anti-Semitism or those nationalisms. Furthermore, Zionism itself was also defined by its opposition to the indigenous Palestinian inhabitants of the region. Both the "conquest of land" and the "conquest of labor" slogans that became central to the dominant strain of Zionism in the Yishuv originated as a result of the Zionist confrontation with the Palestinian "other".” 
  8. ↑ Cohen, Robin (1995). The Cambridge Survey of World Migration. Cambridge University Press, 504. 
  9. ↑ Gelvin, James (2007). The Israel–Palestine Conflict: One Hundred Years of War, 2nd, Cambridge University Press, 51. ISBN 0-521-88835-2. 
  10. ↑ Ilan Pappe, The Ethnic Cleansing of Palestine, 2006, p.10–11
  11. ↑ Motyl 2001.
  12. ↑ Ahad Ha'am, The Jewish State and Jewish Problem, trans. from the Hebrew by Leon Simon c 1912, Jewish Publication Society of America, Essential Texts of Zionism
  13. ↑ Nur Masalha (September 15, 2007). The Bible and Zionism: Invented Traditions, Archaeology and Post-Colonialism in Palestine- Israel[۱]. Zed Books. p. 314. ISBN 978-1-84277-761-9.
  14. ↑ Ned Curthoys; Debjani Ganguly (2007). Edward Said: The Legacy of a Public Intellectual[۲]. Academic Monographs. p. 315. ISBN 978-0-522-85357-5. Retrieved May 12, 2013.
  15. ↑ Nādira Shalhūb Kīfūrkiyān (May 7, 2009). Militarization and Violence Against Women in Conflict Zones in the Middle East: A Palestinian Case-Study[۳]. Cambridge University Press. p. 9. ISBN 978-0-521-88222-4. Retrieved May 12,2013.
  16. ↑ Paul Scham; Walid Salem; Benjamin Pogrund (October 15, 2005). Shared Histories: A Palestinian-Israeli Dialogue[۴]. Left Coast Press. pp. 87–. ISBN 978-1-59874-013-4. Retrieved May 12, 2013.
  17. ↑ De Lange, Nicholas (2000). Introduction to Judaism. Cambridge University Press, p. 30. ISBN 0-521-46624-5. 
  18. ↑ Gideon Shimoni, The Zionist Ideology (1995)
  19. ↑ Aviel Roshwald, "Jewish Identity and the Paradox of Nationalism", in Michael Berkowitz, (ed.). Nationalism, Zionism and Ethnic Mobilization of the Jews in 1900 and Beyond, p. 15.
  20. ↑ Wylen, Stephen M. Settings of Silver: An Introduction to Judaism, Second Edition, Paulist Press, 2000, p. 392.
  21. ↑ Walter Laqueur, The History of Zionism (2003) p 40
  22. ↑ A.R. Taylor, "Vision and intent in Zionist Thought", in The Transformation of Palestine, ed. by I. Abu-Lughod, 1971, ISBN [[Special:BookSources/0-8101-0345-1, p. 10
  23. ↑ Tesler, Mark. Jewish History and the Emergence of Modern Political Zionism. Bloomington, IN: Indiana University Printing Press, 1994.
  24. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  25. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  26. ↑ The Jewish State, by Theodore Herzl, (Courier Corporation, 27 Apr 2012), page 157
  27. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Herzl_Judenstaat لئی۔
  28. ↑ Herzl, Theodor (1896). "Palästina oder Argentinien?", Der Judenstaat (in German). sammlungen.ub.uni-frankfurt.de, 29 (31). 
  29. ↑ Tessler, Mark A. (1994). A History of the Israeli–Palestinian Conflict. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20873-6. “The suggestion that Uganda might be suitable for Jewish colonization was first put forward by Joseph Chamberlain, the British colonial secretary, who said that he had thought about Herzl during a recent visit to the interior of British East Africa. Herzl, who at that time had been discussing with the British a scheme for Jewish settlement in Sinai, responded positively to Chamberlain's proposal, in part because of a desire to deepen Zionist-British cooperaion and, more generally to show that his diplomatic efforts were capable of bearing fruit.” 
  30. ↑ E. Schweid, "Rejection of the Diaspora in Zionist Thought", in Essential Papers on Zionism, ed. By Reinharz & Shapira, 1996, ISBN [[Special:BookSources/0-8147-7449-0, p.133
  31. ↑ Harris, J. (1998) The Israeli Declaration of Independence Archived June 7, 2011, at the وے بیک مشین The Journal of the Society for Textual Reasoning, Vol. 7
  32. ↑ unispal (September 3, 1947). "UNSCOP Report to the General Assembly, Volume 1, Chapter II, Par. A., 12 (doc.nr. A/364)". United Nations Special Committee on Palestine. Archived from the original on January 16, 2013. Retrieved May 2, 2012.
  33. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  34. ↑ (2010-04-29) Lifting the Veil: The True Faces of Muhammad & Islam. ISBN 978-1-4515-3842-7. “the Quran affirms the Biblical narrative that assigned the Promised Land to the Twelve tribes of Israel on BOTH sides of the دریائے اردن” 
  35. ↑ This is Jerusalem, Menashe Harel, Canaan Publishing, Jerusalem, 1977, pp. 194-195
  36. ↑ Baer, Marc David (2011) Honored by the Glory of Islam: Conversion and Conquest in Ottoman Europe. New York: Oxford University Press. p.137. سانچہ:Isbn
  37. ↑ Graff, Tobias P.(2017) The Sultan's Renegades: Christian-European Converts to Islam and the Making of the Ottoman Elite. Oxford: Oxford University Press. pp.118-163 سانچہ:Isbn
  38. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے baer2 لئی۔
  39. ↑ "Joseph Nasi", Jewish Virtual Library
  40. ↑ Jewish Encyclopedia, Shabbethai Zebi, http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=531&letter=S
  41. ↑ "Church History", LDS Official website
  42. ↑ C.D. Smith, 2001, Palestine and the Arab-Israeli Conflict, 4th ed., ISBN [[Special:BookSources/0-312-20828-6, p. 1–12, 33–38
  43. ↑ Jewish Encyclopedia, "Zionism," http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=132&letter=Z
  44. ↑ [۵], Jewish Mag
  45. ↑ Jewish Virtual Library, "Warder Cresson," https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/Cresson.html
  46. ↑ Jerry Klinger. Major Noah: American Patriot, American Zionist. Jewish American Society for Historic Preservation. 
  47. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  48. ↑ Zionism & The British In Palestine Archived November 27, 2007, at the وے بیک مشین, by Sethi, Arjun (University of Maryland) January 2007, accessed May 20, 2007.
  49. ↑ Adam Rovner (December 12, 2014). In the Shadow of Zion: Promised Lands Before Israel. NYU Press, 45. ISBN 978-1-4798-1748-1. “European Jews swayed and prayed for Zion for nearly two millennia, and by the end of the nineteenth century their descendants had transformed liturgical longing into a political movement to create a Jewish national entity somewhere in the world. Zionism'sprophet, Theodor Herzl, considered Argentina, Cyprus, Mesopotamia, Mozambique, and the Sinai Peninsula as potential Jewish homelands. It took nearly a decade for Zionism to exdusively concentrate its spiritual yearning on the spatial coordinates of Ottoman Palestine.” 
  50. ↑ (December 2005) New Jews: The End of the Jewish Diaspora. NYU Press, 10. ISBN 978-0-8147-4017-0. Retrieved on January 22, 2016. 
  51. ↑ (December 2005) New Jews: The End of the Jewish Diaspora. NYU Press, 10. ISBN 978-0-8147-4017-0. Retrieved on January 22, 2016. 
  52. ↑ Lilly Weissbrod (May 22, 2014). Israeli Identity: In Search of a Successor to the Pioneer, Tsabar and Settler. Routledge, 13. ISBN 978-1-135-29386-4. Retrieved on January 22, 2016. 
  53. ↑ (2005) A Concise History of the Jewish People. Rowman & Littlefield, 240–242. ISBN 978-0-7425-4366-9. 
  54. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے PasachoffLittman20052 لئی۔
  55. ↑ Adam Rovner (December 12, 2014). In the Shadow of Zion: Promised Lands Before Israel. NYU Press, 81. ISBN 978-1-4798-1748-1. “On the afternoon of the fourth day of the Congress a weary Nordau brought three resolutions before the delegates: (1) that the Zionist Organization direct all future settlement efforts solely to Palestine; (2) that the Zionist Organization thank the British government for its other of an autonomous territory in East Africa; and (3) that only those Jews who declare their allegiance to the Basel Program may become members of the Zionist Organization." Zangwill objected… When Nordau insisted on the Congress’s right to pass the resolutions regardless, Zangwill was outraged. “You will be charged before the bar of history,” he challenged Nordau… From approximately 1:30 p.m. on Sunday, July 30, 1905, a Zionist would henceforth he defined as someone who adhered to the Basel Program and the only “authentic interpretation” of that program restricted settlement activity exclusively to Palestine. Zangwill and his supporters could not accept Nordau’s “authentic interpretation" which they believed would lead to an abandonment of the Jewish masses and of Herzl’s vision. One territorialist claimed that Ussishkin’s voting bloc had in fact “buried political Zionism”.” 
  56. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے PasachoffLittman20053 لئی۔
  57. ↑ Lawrence J. Epstein (January 14, 2016). The Dream of Zion: The Story of the First Zionist Congress. Rowman & Littlefield Publishers, 97. ISBN 978-1-4422-5467-1. 
  58. ↑ (1995) The Jew in the Modern World: A Documentary History. Oxford University Press, 552. ISBN 978-0-19-507453-6. Retrieved on January 22, 2016. 
  59. ↑ Ėstraĭkh, G. In Harness: Yiddish Writers' Romance with Communism. Judaic traditions in literature, music, and art. سیراکیوز، نیو یارک: Syracuse University Press, 2005. p. 30
  60. ↑ Masha Gessen (August 23, 2016). Where the Jews Aren't: The Sad and Absurd Story of Birobidzhan, Russia's Jewish Autonomous Region. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-8052-4341-3. 
  61. ↑ Yapp, M.E. (September 1, 1987). The Making of the Modern Near East 1792–1923. Harlow, England: Longman, 290. ISBN 978-0-582-49380-3. 
  62. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  63. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  64. ↑ "Arab discontent". BBC. http://news.bbc.co.uk/1/shared/spl/hi/middle_east/03/v3_ip_timeline/html/1929_36.stm. Retrieved on
    ۱۷ اپریل ۲۰۱۲. 
  65. ↑ Johnson, Paul (May 1998). "The Miracle". Commentary 105: 21–28. 
  66. ↑ Anglo-American Committee of Inquiry – Preface. Yale Law School.
  67. ↑ Hiroaki Kuromiya (2013). Stalin. Routledge, 193. ISBN 978-1-317-86780-7. 
  68. ↑ P. Mendes (2014). Jews and the Left: The Rise and Fall of a Political Alliance. Springer, 107. ISBN 978-1-137-00830-5. 
  69. ↑ Gabriel Gorodetsky, "The Soviet Union's role in the creation of the state of Israel." Journal of Israeli History 22.1 (2003): 4-20.
  70. ↑ United Nations Special Committee on Palestine; report to the General Assembly, A/364, September 3, 1947
  71. ↑ Three minutes, 2000 years یوٹیوب اتے, Video from the Jewish Agency for Israel
  72. ↑ General Progress Report and Supplementary Report of the United Nations Conciliation Commission for Palestine, Covering the period from December 11, 1949 to October 23, 1950 Archived May 20, 2014, at the وے بیک مشین, (doc.nr. A/1367/Rev.1); October 23, 1950
  73. ↑ Kodmani-Darwish, p. 126; Féron, Féron, p. 94.
  74. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  75. ↑ Ian Black (November 26, 2010). "Memories and maps keep alive Palestinian hopes of return". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/world/2010/nov/26/palestinian-refugees-middle-east-conflict. 
  76. ↑ Shavit, Ari. Survival of the Fittest? An Interview with Benny Morris Archived 2021-09-05 at the وے بیک مشین. Logos. Winter 2004
  77. ↑ The expulsion of the Palestinians re-examined (Le Monde Diplomatique, English version, December 1997)Were they expelled? by Pappé, Ilan (Zochrot) Archived August 19, 2014, at the وے بیک مشین"the important point is a growing consensus among Israeli and Palestinian historians about the Israeli expulsion of the Palestinians in 1948 (expulsion and the destruction of villages and towns)" (…) "The gist of the common ground is a consensus between the 'new historians' in Israel and many Palestinian historians that Israel bore the main responsibility for the making of the problem."
  78. ↑ Hacohen 1991, p. 262 #2:"In meetings with foreign officials at the end of 1944 and during 1945, Ben-Gurion cited the plan to enable one million refugees to enter Palestine immediately as the primary goal and top priority of the Zionist movement.
  79. ↑ Hakohen 2003, p. 46: "After independence, the government presented the Knesset with a plan to double the Jewish population within four years. This meant bringing in 600,000 immigrants in a four-year period. or 150,000 per year. Absorbing 150,000 newcomers annually under the trying conditions facing the new state was a heavy burden indeed. Opponents in the Jewish Agency and the government of mass immigration argued that there was no justification for organizing large-scale emigration among Jews whose lives were not in danger, particularly when the desire and motivation were not their own."
  80. ↑ Hakohen 2003, p. 246–247: "Both the immigrants' dependence and the circumstances of their arrival shaped the attitude of the host society. The great wave of immigration in 1948 did not occur spontaneously: it was the result of a clear-cut foreign policy decision that taxed the country financially and necessitated a major organizational effort. Many absorption activists, Jewish Agency executives, and government officials opposed unlimited, nonselective immigration; they favored a gradual process geared to the country's absorptive capacity. Throughout this period, two charges resurfaced at every public debate: one, that the absorption process caused undue hardship; two, that Israel's immigration policy was misguided."
  81. ↑ Hakohen 2003, p. 47: "But as head of the government, entrusted with choosing the cabinet and steering its activities, Ben-Gurion had tremendous power over the country's social development. His prestige soared to new heights after the founding of the state and the impressive victory of the IDF in the War of Independence. As prime minister and minister of defense in Israel's first administration, as well as the uncontested leader of the country's largest political party, his opinions carried enormous weight. Thus, despite resistance from some of his cabinet members, he remained unflagging in his enthusiasm for unrestricted mass immigration and resolved to put this policy into effect."
  82. ↑ Hakohen 2003, p. 247: "On several occasions, resolutions were passed to limit immigration from European and Arab countries alike. However, these limits were never put into practice, mainly due to the opposition of Ben-Gurion. As a driving force in the emergency of the state, Ben-Gurion—both prime minister and minister of defense—carried enormous weight with his veto. His insistence on the right of every Jew to immigrate proved victorious. He would not allow himself to be swayed by financial or other considerations. It was he who orchestrated the large-scale action that enabled the Jews to leave Eastern Europe and Islamic countries, and it was he who effectively forged Israel's foreign policy. Through a series of clandestine activities carried out overseas by the Foreign Office, the Jewish Agency, the Mossad le-Aliyah, and the Joint Distribution Committee, the road was paved for mass immigration."
  83. ↑ Source: A Survey of Palestine, prepared in 1946 for the Anglo-American Committee of Inquiry, Volume II page 907 HMSO 1946.
  84. ↑ Sharfman, Dafnah (1993). Living Without a Constitution: Civil Rights in Israel. ISBN 978-0-7656-1941-9. 
  85. ↑ American Jewish Year Book Vol. 45 (1943–1944) Pro-Palestine and Zionist Activities, pp 206-214 Archived 2019-08-03 at the وے بیک مشین
  86. ↑ Hagshama.org Archived December 6, 2008, at the وے بیک مشین
  87. ↑ "Zionist Philosophies"۔ Israel Ministry of Foreign Affairs 
  88. ↑ Gilbert, Israel: A History (London 1997), pp.594–607
  89. ↑ Guy Mundlak (2007). Fading Corporatism: Israel's Labor Law and Industrial Relations in Transition. Cornell University Press, 44. ISBN 978-0-8014-4600-9. 
  90. ↑ Ari Shavit, The dramatic headline of this election: Israel is not right wing Haaretz (January 24, 2013)
  91. ↑ Dror Zeigerman (2013). A Liberal Upheaval: From the General Zionists to the Liberal Party (pre-book dissertation). Friedrich Naumann Foundation for Liberty.  Archived April 2, 2015, at the وے بیک مشین
  92. ↑ Carlo Strenger, Liberal Zionism Haaretz (May 26, 2010)
  93. ↑ Carlo Strenger, Knowledge-Nation Israel: A New Unifying Vision, Azure Winter 2010, No. 39, pp. 35-57
  94. ↑ Carlo Strenger, Israel today: a society without a center Haaretz (March 7, 2015)
  95. ↑ Lenni Brenner, The Iron Wall: Zionist Revisionism from Jabotinsky to Shamir, Zed Books 1984, pp.74–75.
  96. ↑ Benjamin Beit-Hallahmi, Original Sins: Reflections on the History of Zionism and Israel, Olive Branch Press, 1993 p.103.
  97. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  98. ↑ John Vause; Guy Raz; Shira Medding (November 22, 2005). "Sharon shakes up Israeli politics". CNN. http://www.cnn.com/2005/WORLD/meast/11/21/israel.politics/. Retrieved on
    ۳۱ اگست ۲۰۱۷. 
  99. ↑ Adriana Kemp, Israelis in Conflict: Hegemonies, Identities and Challenges, Sussex Academic Press, 2004, pp.314–315.
  100. ↑ Can Israel Survive Post-Zionism? by Meyrav Wurmser. Middle East Quarterly, March 1999
  101. ↑ Barkat, Amiram (April 26, 2004). "Herzl Hinted at Napoleon's Zionist Past'". Haaretz. http://www.haaretz.com/print-edition/news/herzl-hinted-at-napoleon-s-zionist-past-1.120723. Retrieved on
    ۱۲ مارچ ۲۰۱۸. 
  102. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  103. ↑ Shapira, Anita (2014). Israel a history. London: Weidenfeld and Nicolson, 15. ISBN 978-0-297-87158-3. 
  104. ↑ Lewis, Donald (January 2, 2014). The Origins of Christian Zionism: Lord Shaftesbury And Evangelical Support For A Jewish Homeland. Cambridge: Cambridge University Press, 380. ISBN 978-1-107-63196-0. 
  105. ↑ Murray, Iain (October 2014). the Puritan Hope. Edinburgh: Banner of Truth, 326. ISBN 978-1-84871-478-6. 
  106. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  107. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  108. ↑ Sizer, Stephen (Dec 2005). Christian Zionism: Road-map to Armageddon?. Nottingham: IVP, 298. ISBN 978-0-8308-5368-7. 
  109. ↑ Sermon preached in June 1864 to the British Society for the Propagation of the Gospel among the Jews
  110. ↑ 'The Jew', July 1870, The Quarterly Journal of Prophecy
  111. ↑ Sermon preached November 17, 1839, after returning from a “Mission of Inquiry into the State of the Jewish People”
  112. ↑ Sermon preached June 1864 to London Society for promoting Christianity among the Jews
  113. ↑ "Ritual murder libel encouraged by Russian court". New York Times. August 27, 1911. https://newspaperarchive.com/us/new-york/new-york/new-york-times/1911/08-27/page-42. ""Russia would make any sacrifice to help the Jews settle in Palestine and form an autonomous state of their own"" 
  114. ↑ Sundquist, Eric J. (2005). Strangers in the land: Blacks, Jews, post-Holocaust America. Cambridge, MA: Harvard University Press, p. 110.
  115. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  116. ↑ (2007) Viva Israele: Dall'ideologia della morte alla civiltà della vita : La mia storia. ISBN 978-88-04-56777-6. 
  117. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  118. ↑ Eli Ashkenazi (November 3, 2005). (in he). ہاریتز. http://www.haaretz.co.il/misc/1.1054873. Retrieved on
    ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۴. 
  119. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  120. ↑ "The Council of the European Union, Council Decision of 21 December 2005 on specific restrictive measures directed against certain persons and entities with a view to combating terrorism" (PDF)۔ December 3, 2009 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  121. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  122. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  123. ↑ "Islam, Islam, Laïcité, and Amazigh Activism in France and North Africa" (2004 paper), Paul A. Silverstein, Department of Anthropology, Reed College
  124. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  125. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  126. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  127. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Eli Ashkenazi3 لئی۔
  128. ↑ Encyclopedia of the Modern Middle East, Volume 4, Reeva S. Simon, Philip Mattar, Richard W. Bulliet. Macmillan Reference USA, 1996. p. 1661
  129. ↑ Army of Shadows: Palestinian Collaboration with Zionism, 1917–1948. By Hillel Cohen. University of California Press, 2009. p. 84
  130. ↑ American Jewish group takes Indian Muslims to Israel | Indian Muslims Archived April 30, 2009, at the وے بیک مشین
  131. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  132. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  133. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  134. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  135. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Hindu pro-Zionism2 لئی۔
  136. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  137. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  138. ↑ "الانبیاء-٩٥" 
  139. ↑ (القدس تے اختتام وقت(قران و حدیث د‏‏ی روشنی وچ, 2007ء, ڈی-10 کریم پلازہ گلشن اقبال 14 کراچی: حاجی حنیف پرنٹر لاہور, 35. Retrieved on 15 April 2019. 
  140. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  141. ↑ *Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
    • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
    • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
    • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
    • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  142. ↑ (روسی) [http://encycl.yandex.ru/art.xml?art=bse/00071/37300.htm&encpage=bse&mrkp=http://hghltd.yandex.com/yandbtm?url=http://encycl.yandex.ru/texts/bse/00071/37300.htm&text=�������&reqtext=�������::781659&&isu=2 Сионизм]سانچہ:Dead link, Большая советская энциклопедия (Zionism. عظیم سوویت انسائیکلوپیڈیا, 3rd Edition. 1969–1978)
  143. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  144. ↑ Ratification Table: African Charter on Human and Peoples' Rights Archived 2018-01-19 at the وے بیک مشین, African Commission on Human and Peoples' Rights, 2014
  145. ↑ "Holocaust Victims Accuse" by Reb. Moshe Shonfeld; Bnei Yeshivos NY, NY; (1977)
  146. ↑ Monty Noam Penkower (1994). The Holocaust and Israel Reborn: From Catastrophe to Sovereignty. University of Illinois Press, 225. 
  147. ↑ Kertzer, David (2001). Civiltà cattolica, 1922, IV, pp.369-71, cited in Unholy War. London: Pan Books, 273. ISBN 978-0-330-39049-1. 
  148. ↑ Rev. Thomas F. Stransky, Paulist. "A Catholic Views — Zionism and the State of Israel" Archived May 21, 2016, at the وے بیک مشین. The Holy land.
  149. ↑ * Shafir, Gershon, Being Israeli: The Dynamics of Multiple Citizenship, Cambridge University Press, 2002, pp 37–38
    • Bareli, Avi, "Forgetting Europe: Perspectives on the Debate about Zionism and Colonialism", in Israeli Historical Revisionism: From Left to Right, Psychology Press, 2003, pp 99–116
    • Pappé Ilan, A History of Modern Palestine: One Land, Two Peoples, Cambridge University Press, 2006, pp 72–121
    • Prior, Michael, The Bible and colonialism: a moral critique, Continuum International Publishing Group, 1997, pp 106–215
    • Shafir, Gershon, "Zionism and Colonialism", in The Israel / Palestinian Question, by Ilan Pappe, Psychology Press, 1999, pp 72–85
    • Lustick, Ian, For the Land and the Lord …
    • Zuriek, Elia, The Palestinians in Israel: A Study in Internal Colonialism, Routledge & K. Paul, 1979
    • Penslar, Derek J., "Zionism, Colonialism and Postcolonialism", in Israeli Historical Revisionism: From Left to Right, Psychology Press, 2003, pp 85–98
    • Pappe, Ilan, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oneworld, 2007
    • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
    • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
    • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  150. ↑ * Post-Zionism doesn't exist. Shlomo Avineri.
  151. ↑ Hoffman, David. "Zionism is not a 'settler-colonial undertaking'." The Mail & Guardian, South Africa. June 28, 2005
  152. ↑ * Salaita, Steven George (2006). The Holy Land in Transit: Colonialism and the Quest for Canaan. Syracuse University Press, 54. ISBN 978-0-8156-3109-5. 
    • Hirst, David (2003). The Gun and the Olive Branch: The Roots of Violence in the Middle East. Nation Books, 418–419. ISBN 978-1-56025-483-6. 
    • Chomsky, Noam (1996). World Orders, Old and New. Columbia University Press, 264. ISBN 978-0-231-10157-8. 
    • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
    • Masalha, Nur (2000). Imperial Israel and the Palestinians: The Politics of Expansion. Pluto Press, 93. ISBN 978-0-7453-1615-4. 
    • "Essay by James M. Martin from "Atheist Nexus"" 
    • Quigley, John B. (1990). Palestine and Israel: A Challenge to Justice. Duke University Press, 176–177. ISBN 978-0-8223-1023-5. 
    • Chomsky, Noam (1999). Fateful Triangle: the United States, Israel, and the Palestinians (2nd Ed, revised). South End Press, 153–154. ISBN 978-0-89608-601-2. 
    • Saleh Abdel Jawad (2007) "Zionist Massacres: the Creation of the Palestinian Refugee Problem in the 1948 War" in Israel and the Palestinian Refugees, Eyal Benvenistî, Chaim Gans, Sari Hanafi (Eds.), Springer, p. 78.
    • Yishai, Yael (1987). Land or Peace: Whither Israel?. Hoover Press, 112–125. ISBN 978-0-8179-8521-9. 
    • Rubenberg, Cheryl (2003). The Palestinians: In Search of a Just Peace. Lynne Rienner Publishers, 162. ISBN 978-1-58826-225-7. 
    • Geaves, Ron (2004). Islam and the West Post 9/11. Ashgate Publishing, Ltd., 31. ISBN 978-0-7546-5005-8. 
    • Kassim, Anis F. (2000). The Palestine Yearbook of International Law, 1998–1999, Volume 10. Martinus Nijhoff Publishers, 9. ISBN 978-90-411-1304-7. 
    • Raphael Israeli, Palestinians Between Israel and Jordan, Prager, 1991, pages 158–159, 171, 182.
  153. ↑ طارق علی, The Clash of Fundamentalisms: Crusades, Jihad and Modernity, Verso, 2003, p 124
  154. ↑ * ایڈورڈ سعید, The Edward Said Reader, Random House, Inc., 2000, pp 128–129
    • Prior, Michael P. Zionism and the State of Israel: A Moral Inquiry, Psychology Press, 1999, pp 191–192
    • Penslar, Derek, Israel in History: The Jewish State in Comparative Perspective, Taylor & Francis, 2007, p 56.
  155. ↑ Karsh, Efraim (Spring 2005). "Benny Morris's Reign of Error, Revisited The Post-Zionist Critique". Middle East Forum. http://www.meforum.org/711/benny-morriss-reign-of-error-revisited#_ftnref16. Retrieved on
    ۱۳ اگست ۲۰۱۴. 
  156. ↑ Patai, Raphael (editor) (1960). The Complete Diaries of Theodor Herzl, translation, June 1895 entry. Herzl Press and Thomas Yoseloff, 88. 
  157. ↑ (2006) The Jewish Divide Over Israel. Transaction, 251–2. 
  158. ↑ * Penslar, Derek, Israel in History: The Jewish State in Comparative Perspective, Taylor & Francis, 2007, p 56.
  159. ↑ Laquer, Walter (1972). A History of Zionism. Random House, 231–232. 
  160. ↑ Pappe, Ilan, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oneworld, 2007
  161. ↑ Rane, Halim. Islam and Contemporary Civilisation. Academic Monographs, 2010. ISBN [[Special:BookSources/978-0-522-85728-3. p. 198
  162. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  163. ↑ * Khallidi, Walid, "Plan Dalet: The Zionist Master Plan for the Conquest of Palestine", in Middle East Forum, no. 22, Nov 1961, p 27.
    • Weisburd, David, Jewish Settler Violence, Penn State Press, 1985, pp 20–52
    • Lustick, Ian, "Israel's Dangerous Fundamentalists", Foreign Policy, 68 (Fall 1987), pp 118–139
    • Tessler, Mark, "Religion and Politics in the Jewish State of Israel", in Religious Resurgence and Politics in the Contemporary World, (Emile Sahliyeh, Ed)., SUNY Press, 1990, pp 263–296.
    • Horowitz, Elliott S. (2006). Reckless rites: Purim and the legacy of Jewish violence. Princeton University Press, 6–11. ISBN 978-0-691-12491-9. 
    • Rayner, John D. (1997). An Understanding of Judaism, 57. ISBN 978-1-57181-971-0. 
    • Saleh Abdel Jawad (2007) "Zionist Massacres: the Creation of the Palestinian Refugee Problem in the 1948 War" in Israel and the Palestinian refugees, Eyal Benvenistî, Chaim Gans, Sari Hanafi (Eds.), Springer, p. 78:
    ".. the Zionist movement, which claims to be secular, found it necessary to embrace the idea of 'the promised land' of Old Testament prophecy, to justify the confiscation of land and the expulsion of the Palestinians. For example, the speeches and letter of Chaim Weizman, the secular Zionist leader, are filled with references to the biblical origins of the Jewish claim to Palestine, which he often mixes liberally with more pragmatic and nationalistic claims. By the use of this premise, embraced in 1937, Zionists alleged that the Palestinians were usurpers in the Promised Land, and therefore their expulsion and death was justified. The Jewish-American writer Dan Kurzman, in his book Genesis 1948 … describes the view of one of the Deir Yassin's killers: 'The Sternists followed the instructions of the Bible more rigidly than others. They honored the passage (Exodus 22:2): 'If a thief be found …' This meant, of course, that killing a thief was not really murder. And were not the enemies of Zionism thieves, who wanted to steal from the Jews what God had granted them?'"
    • Ehrlich, Carl. S., (1999) "Joshua, Judaism, and Genocide", in Jewish Studies at the Turn of the Twentieth Century, Judit Targarona Borrás, Ángel Sáenz-Badillos (Eds). 1999, Brill. p 117–124.
    • Hirst, David, The Gun and the Olive Branch: The Roots of Violence in the Middle East. 1984, p 139.
    • Lorch, Netanel, The Edge of the Sword: Israel's War of Independence, 1947–1949, Putnam, 1961, p 87
    • Pappe, Ilan, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oneworld, 2007, p 88
  164. ↑ William R. Slomanson. 'Fundamental Perspectives on International Law. p. 50
  165. ↑ Bishku, Michael B. (February 12, 2011). "India's Israel Policy (review)". The Middle East Journal 65 (1): 169–170. https://muse.jhu.edu/article/416684. Retrieved on
    ۱۲ مارچ ۲۰۱۸. 
  166. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  167. ↑ صدیقی حشمت اللہ (8 اگست 2014ء)۔ "اسرائیل دے قیام اُتے علامہ اقبالؔ دا تاریخی بیان…"۔ ایکسپریس اخبار کالم 
  168. ↑ (8 April 2019) SPEECHES, WRITINGS AND STATEMENTS OF IQBAL, 6thEdition 2015, BPH Printers, Lahore: IQBAL ACADEMY PAKISTAN, 293. ISBN 969-416-010-3.  Archived 8 April 2019 at the وے بیک مشین
  169. ↑ عبد الباقی رانا (4/8/2019)۔ "http://jehanpakistan.pk"۔ http://jehanpakistan.pk۔ کاپی رائٹ © 2017 Jehan وچ پاکستان۔ ۱۴ اپریل ۲۰۱۹ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 4/8/2019  روابط خارجية في |website=, |title= (معاونت)
  170. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  171. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  172. ↑ عمران خان [@] (8 اپریل 2019ء)۔ "جب بھارت و اسرائیل وچ رہنما محض ووٹاں دے لئی اخلاقی دیوالیہ پن وچ کمشیر/مغربی پٹی اُتے عالمی قوانین، سلامتی کونسل د‏‏ی قرارداداں تے اپنے آئین دے برعکس قبضہ جمائے رکھنے دا نعرہ لگاندے نيں تاں کيتا عوام نو‏‏ں غصہ نئيں آندا تے اوہ انہاں تو‏ں پُچھدے نئيں کہ انتخاب جیتنے دے لئی آخر کس حد تک جاؤ گے؟" (ٹویٹ) – ٹویٹر سے 
  173. ↑ شہباز شریف [@] (7 دسمبر 2017ء)۔ "اے مغرب ، بیت المقدس مسلماناں دے لئی سرخ لکیر اے ! @RT_Erdogan د‏‏ی پکار اُتے جاگو جے آپ دے لئی ایہ ارضی تنازع اے تاں اقبال پوچھدا اے ہےخاکِ فلسطاں پہ یہودی کااگرحق ہسپانیہ پرحق نئيں کیو‏ں اہلِ عرب کا امت کوقبلہ اول د‏‏ی حرمت د‏‏ی حفاظت دے لئی متفق باالرائے آواز اٹھانی ہوئے گی" (ٹویٹ) – ٹویٹر سے 
  174. ↑ Karsh, Efraim (1997). Fabricating Israeli History. Frank Cass, 55. 
  175. ↑ Sarig, Mordechai (1999). The Social and Political Philosophy of Ze'ev Jabotinsky. Valletine Mitchell, 50. 
  176. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے CHARCOL2 لئی۔
  177. ↑ * Zionism, imperialism, and race, Abdul Wahhab Kayyali, ʻAbd al-Wahhāb Kayyālī (Eds), Croom Helm, 1979
    • Gerson, Allan, "The United Nations and Racism: the Case of Zionism and Racism", in Israel Yearbook on Human Rights 1987, Volume 17; Volume 1987, Yoram Dinstein, Mala Tabory (Eds), Martinus Nijhoff Publishers, 1988, p 68
    • Hadawi, Sami, Bitter harvest: a modern history of Palestine, Interlink Books, 1991, p 183
    • Beker, Avi, Chosen: the history of an idea, the anatomy of an obsession, Macmillan, 2008, p 131, 139, 151
    • Dinstein, Yoram, Israel Yearbook on Human Rights 1987, Volume 17; Volume 1987, p 31, 136ge
    • Harkabi, Yehoshafat, Arab attitudes to Israel, pp 247–8
  178. ↑ shlaim, Avi (June 9, 1994). "It can be done". London Review of Books 16 (11): 26–27. http://www.lrb.co.uk/v16/n11/avi-shlaim/it-can-be-done. Retrieved on
    ۱۶ اکتوبر ۲۰۱۲. 
  179. ↑ * Korey, William, Russian antisemitism, Pamyat, and the demonology of Zionism, Psychology Press, 1995, pp 33–34
    • Beker, Avi, Chosen: the history of an idea, the anatomy of an obsession, Macmillan, 2008, pp 139
    • Shimoni, Gideon, Community and conscience: the Jews in apartheid South Africa, UPNE, 2003, p 167
  180. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
    ".. This identity is often explicitly worded by its spokespersons. Thus, Yakov Malik, the Soviet ambassador to the UN, declared in 1973: “The Zionists have come forward with the theory of the Chosen People, an absurd ideology.” (As it is well known, the biblical concept of “Chosen People” is part of Judaism; Zionism has nothing to do with it). "
  181. ↑ Resolution 3151 G (XXVIII) of December 14, 1973 by the UN General Assembly
  182. ↑ Israel and Black Africa: A Rapprochement? Ethan A. Nadelmann. Journal of Modern African Studies, Vol. 19, No. 2 (Jun. 1981), pp. 183–219
  183. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  184. ↑ "UN envoy hits Israel 'apartheid'". February 23, 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6390755.stm. Retrieved on
    ۱۲ مارچ ۲۰۱۸. 
  185. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  186. ↑ Zionism as a Racist Ideology, by Kathleen and Bill Christinson (Counterpunch, November 8 / 9, 2003) Archived June 16, 2010, at the وے بیک مشین
  187. ↑ UN General Assembly Resolution 3379, Racial Discrimination (Council on Foreign Relations, November 10, 1975) Archived January 30, 2012, at the وے بیک مشین
  188. ↑ Troy, Gil (2012). Moynihan's Moment: America's Fight Against Zionism as Racism. Oxford: Oxford University Press, 368. ISBN 978-0-19-636033-1. 
  189. ↑ Frum, David (2000). How We Got Here: The '70s. New York, New York: Basic Books. p. 320. ISBN [[Special:BookSources/0-465-04195-7.
  190. ↑ 260 General Assembly Resolution 46-86- Revocation of Resolution 3379- December 16, 1991 — and statement by President Herzog Dec 16, 1991, VOLUME 11–12: 1988–1992 Archived June 3, 2011, at the وے بیک مشین
  191. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے moyn2 لئی۔
  192. ↑ "Anger over Zionism debate". September 4, 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/1484002.stm. Retrieved on
    ۱۲ مارچ ۲۰۱۸. 
  193. ↑ "US abandons racism summit". September 3, 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1523600.stm. Retrieved on
    ۱۲ مارچ ۲۰۱۸. 
  194. ↑ Israeli Ambassador Chaim Herzog's Response To Zionism Is Racism Resolution. November 10, 1975. "You dare talk of racism when I can point with pride to the Arab ministers who have served in my government; to the Arab deputy speaker of my Parliament; to Arab officers and men serving of their own volition in our border and police defense forces, frequently commanding Jewish troops; to the hundreds of thousands of Arabs from all over the Middle East crowding the cities of Israel every year; to the thousands of Arabs from all over the Middle East coming for medical treatment to Israel; to the peaceful coexistence which has developed; to the fact that Arabic is an official language in Israel on a par with Hebrew; to the fact that it is as natural for an Arab to serve in public office in Israel as it is incongruous to think of a Jew serving in any public office in an Arab country, indeed being admitted to many of them. Is that racism? It is not! That, Mr. President, is Zionism."
  195. ↑ "We oppose the Zionists and their 'state' Archived May 15, 2011, at the وے بیک مشین vigorously and we continue our prayers for the dismantlement of the Zionist 'state' and peace to the world." Rabbi E Weissfish, Neturei Karta, Representatives of Orthodox Jewry, US, London, Palestine and worldwide.
  196. ↑ Neturei Karta: What is it? Archived October 29, 2012, at the وے بیک مشین
  197. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  198. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Neturei Karta: What is it2 لئی۔
  199. ↑ "The Great Gulf Between Zionism and Judaism" Archived 2010-11-28 at the وے بیک مشین, Paper delivered by G. J. Neuberger, a member of Neturei Karta, at the Tripoli Conference on Zionism and Racism.
  200. ↑ "Zionism promotes antisemitism" Archived November 24, 2010, at the وے بیک مشین, Jews against Zionism
  201. ↑ Laquer, Walter (2003). A History of Zionism. Random House, XXiii. 
  202. ↑ Ottolenghi, Emanuele (November 29, 2003). "Anti-Zionism is anti-semitism". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/world/2003/nov/29/comment. Retrieved on
    ۲۹ نومبر ۲۰۰۳. 
  203. ↑ "Anti-Zionism and Anti-Semitism". Jerusalem Center for Public Affairs. Fall 2004. https://web.archive.org/web/20121115102337/http://jcpa.org/phas/phas-wistrich-f04.htm. Retrieved on
    ۱۷ نومبر ۲۰۱۲. 
  204. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Stauber لئی۔
  205. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  206. ↑ Temko, Ned (October 17, 2006). "Critics of Israel 'fuelling hatred of British Jews'". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/uk/2006/sep/03/religion.immigrationpolicy. 
  207. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  208. ↑ Dr. King (January 20, 2003). "Anti-Zionism Is Anti-Semitism". FrontPage Magazine. http://archive.frontpagemag.com/readArticle.aspx?ARTID=20210. Retrieved on
    ۱۲ جولائی ۲۰۱۴.  Archived June 16, 2014, at Archive.is
  209. ↑ Anti-semitism in Germany: the post-Nazi epoch since 1945 By Werner Bergmann, Rainer Erb, page 182, "Continuity and Change: Extreme Right Perceptions of Zionism" by Roni Stauber in Anti-semitism worldwide 1999/2000 Tel Aviv University
  210. ↑ (2000) Native vs. Settler. Greenwood Press, 48. ISBN 978-0-313-31357-8. “To most Arabs the terms Jew or Jewish and Zionist are interchangeable. After the introduction of European anti-Semitism into the Arab world in the thirties and forties through the Axis powers, Arab propaganda has displayed many classic Nazi anti-Semitic claims about the Jews. For public relations purposes the PLO has never wanted to be accused of being anti-Semitic but rather only of being anti-Zionist. Occasionally its leaders slip, as Arafat did when he referred to the "Jewish invasion" in his speech.” 
  211. ↑ Norman Cohn, Warrant for Genocide, Serif 2001 chapter 3
  212. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  213. ↑ Hamas charter, article 32: "The Zionist plan is limitless. After Palestine, the Zionists aspire to expand from the Nile to the Euphrates. When they will have digested the region they overtook, they will aspire to further expansion, and so on. Their plan is embodied in the "Protocols of the Elders of Zion" ..."
  214. ↑ Prager, D; Telushkin, J. Why the Jews?: The Reason for Antisemitism. New York: Simon & Schuster, 1983. page 169-175.
  215. ↑ Korey, W., "Updating the Protocols," Midstream, May 1970, p. 17.
  216. ↑ ۲۱۶.۰ ۲۱۶.۱ "democracynow.org"۔ democracynow.org 
  217. ↑ "Youtube"۔ youtube 
  218. ↑ Congress Bi-weekly, American Jewish Congress, Vol. 40, Issues 2-14, 1973, p. xxv
  219. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  220. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  221. ↑ (November 21, 2013) Deconstructing Zionism: A Critique of Political Metaphysics. Bloomsbury Academic. ISBN 978-1-4411-0594-3. 
  222. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  223. ↑ Ali, Tariq. "Notes on Anti-Semitism, Zionism and Palestine" Archived December 7, 2010, at the وے بیک مشین, Counterpunch, March 4, 2004, first published in il manifesto, February 26, 2004.


سائیٹ غلطی: <ref> ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "notes" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="notes"/> ٹیگ نا لبھیا۔

Read other articles:

Dungeon Explorer: Warriors of Ancient Arts

2007 video gameDungeon Explorer:Warriors of Ancient ArtsPAL region Nintendo DS version cover artDeveloper(s)AmblePublisher(s)JP/NA: Hudson SoftEU: Rising Star GamesPlatform(s)Nintendo DS, PlayStation PortableReleaseJP: 15 November 2007[2]NA: 12 February 2008[1]EU: 4 April 2008Genre(s)Action role-playingMode(s)Single player, multiplayer Dungeon Explorer: Meiyaku no Tobira (ダンジョンエクスプローラー 盟約の扉) and Dungeon Explorer: Jashin no Ryouiki (ダンジョ

 

 

The Adversary (Ihsahn album)

For the Thy Art Is Murder album, see The Adversary (Thy Art Is Murder album). 2006 studio album by IhsahnThe AdversaryStudio album by IhsahnReleased10 April 2006Recorded2005-06GenreProgressive metal, black metalLength50:04LabelMnemosyne / CandlelightProducerIhsahnIhsahn chronology The Adversary(2006) angL(2008) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAbout.com[1]Allmusic[2]Metal Storm6/10[3] The Adversary is the debut studio album by Norwegian black metal ...

 

 

Nurhaida

NurhaidaBerkas:Ir. nurhaida.jpgLahir27 Juni 1959 (umur 64)Padang Panjang, Sumatera BaratKebangsaanIndonesiaAlmamater- Institut Teknologi Tekstil, Bandung- Indiana University, Bloomington, Indiana, Amerika SerikatPekerjaanEkonomDikenal atasKetua Bapepam-LK Ir., Nurhaida, MBA (lahir 27 Juni 1959) adalah seorang ekonom Indonesia. Ia merupakan ahli pasar modal dan pasar uang yang menjabat Ketua Badan Pengawas Pasar Modal dan Lembaga Keuangan (Bapepam-LK) sejak Februari 2011 menggantikan Fuad...

Seraph of the End

Owari no SeraphSampul manga volume pertama終わりのセラフ(Owari no Serafu)GenreAksi, Fantasi, Drama MangaPengarangTakaya KagamiIlustratorYamato YamamotoPenerbitShueishaPenerbit bahasa InggrisNA Viz MediaMajalahJump SQMajalah bahasa InggrisNA Weekly Shonen JumpDemografiShōnenTerbit3 September 2012 – sekarangVolume31 Novel ringanSeraph of the End: Guren Ichinose: Catastrophe at SixteenPengarangTakaya KagamiIlustratorYamato YamamotoPenerbitKodanshaPenerbit bahasa InggrisNA VerticalTerbi...

 

 

Vom Himmel hoch, da komm ich her

Vom Himmel hoch, da komm ich herHymn by Martin Luther1567 publicationEnglishFrom Heaven Above to Earth I ComeCatalogueZahn 345–346Genre Hymn Christmas carol Written1534 (1534)Textby Martin LutherLanguageGermanMeter8.8.8.8Melody of a secular song (1535) probably by Martin Luther (1539) Published1535 (1535) Vom Himmel hoch, da komm ich her (From Heaven Above to Earth I Come) is a hymn text relating to the Nativity of Jesus, written by Martin Luther in 1534. The hymn is most oft...

 

 

2600: The Hacker Quarterly

2600: The Hacker Quarterly Beschreibung US-amerikanische Computerzeitschrift Erstausgabe 1984 Erscheinungsweise vierteljährlich Weblink www.2600.com ISSN (Print) 0749-3851 Lastkraftwagen mit Logo und Schriftzug des 2600 Magazine, 2011 Das 2600: The Hacker Quarterly ist eine vierteljährlich erscheinende US-amerikanische Zeitschrift und zählt zu den bedeutendsten Magazinen der Hacking- und Phreakingszene. Sie wurde 1984 von Eric Corley, auch bekannt als Emmanuel Goldstein, ins Leben gerufen ...

Het leven van een loser

Het leven van een loser kan verwijzen naar: Het leven van een loser (boekenreeks) Het leven van een loser (boek), het eerste boek uit de reeks Het leven van een loser, vette pech, het tweede boek uit de reeks Een van de films gebaseerd op de boekenreeks: Diary of a Wimpy Kid (filmserie) Diary of a Wimpy Kid Diary of a Wimpy Kid: Dog Days Diary of a Wimpy Kid: Rodrick Rules Bekijk alle artikelen waarvan de titel begint met Het leven van een loser of met Het leven van een loser i...

 

 

Der gute Hirte (2006)

Film Titel Der gute Hirte Originaltitel The Good Shepherd Produktionsland USA Originalsprache Englisch Erscheinungsjahr 2006 Länge 167 Minuten Altersfreigabe FSK 12[1] JMK 12[2] Stab Regie Robert De Niro Drehbuch Eric Roth Produktion Robert De Niro,James G. Robinson,Jane Rosenthal Musik Bruce Fowler,Marcelo Zarvos Kamera Robert Richardson Schnitt Tariq Anwar Besetzung Matt Damon: Edward Wilson Robert De Niro: General Sullivan Angelina Jolie: Margaret „Clover“ Russell...

 

 

Henry B. Eyring

American religious leader Henry B. Eyring Second Counselor in the First PresidencyJanuary 14, 2018 (2018-01-14)Called byRussell M. NelsonPredecessorDieter F. Uchtdorf First Counselor in the First PresidencyFebruary 3, 2008 (2008-02-03) – January 2, 2018 (2018-01-02)Called byThomas S. MonsonPredecessorThomas S. MonsonSuccessorDallin H. OaksEnd reasonDissolution of First Presidency on death of Thomas S. Monson Second Counselor in the ...

Success Express

American-bred Thoroughbred racehorse This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (April 2015) Success ExpressSireHold Your PeaceGrandsireSpeak JohnDamAu PrintempsDamsireDancing ChampSexStallionFoaled1985CountryUnited StatesColourBayBreederTri Star StableOwnerEugene V. KleinTrainerD. Wayne LukasRecord17: 4-2-4Earnings$835,359Major winsBreeders' ...

 

 

Tear gas

Non-lethal chemical weapon For other uses, see Tear gas (disambiguation). Tear gas in use in France 2007 Exploded tear gas canister in the air in Greece Tear gas, also known as a lachrymator agent or lachrymator (from Latin lacrima 'tear'), sometimes colloquially known as mace after the early commercial self-defense spray, is a chemical weapon that stimulates the nerves of the lacrimal gland in the eye to produce tears. In addition, it can cause severe eye and respiratory pain, ...

 

 

Byzantine chain

Design for chains used in jewelry This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Byzantine chain – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2021) (Learn how and when to remove this template message) Close up on the chain maille bracelet Byzantine weave chain mail bracelet in silver-plated copper...

1922 Massachusetts gubernatorial election

Election 1922 Massachusetts gubernatorial election ← 1920 November 7, 1922 (1922-11-07) 1924 →   Nominee Channing H. Cox John F. Fitzgerald Party Republican Democratic Popular vote 464,873 404,192 Percentage 52.24% 45.42% County resultsCox:      50–60%      60–70%      70–80%      80–90%Fitzgerald:      60–70% Gov...

 

 

Kim Chang-soo

Este nombre sigue la onomástica coreana; el apellido es Kim. Kim Chang-soo 김창수 Medallista olímpico Datos personalesNombre completo Kim Chang-sooNacimiento Busan, Corea del Sur12 de septiembre de 1985 (38 años)Nacionalidad(es) SurcoreanaAltura 1.78 metrosCarrera deportivaDeporte FútbolClub profesionalDebut deportivo 2004(Ulsan Hyundai Horang-i)Club Cheonan City F. C.Liga K League 2Posición DefensaSelección nacionalSelección KOR Corea del SurPart. 25   ...

 

 

Jung Yoon-hye

Jung Yoon Hye정윤혜YoonhyeLahir정윤혜 (Jeong Yun-hye) Hanja: 鄭允慧14 April 1990Korea SelatanPendidikanUniversitas Putri Dongduk Jung Yoon Hye adalah seorang penyanyi Korea dan anggota dari grup musik Rainbow. Sebelum debut, ia magang selama tiga tahun.[1] Serba-serbi Ia menurunkan 20 kg untuk menjadi penyanyi.[2] Referensi ^ 레인보우 휴머니즘 지향하는 일곱 빛깔 그룹 (Templat:Prismalink). Nocutnews.co.kr. November 23, 2009. (Korean) ^ 레인보...

Lambang Kesultanan Utsmaniyah

Lambang negara Kesultanan UtsmaniyahDetailPemangkuSultan Abdul Hamid IIDigunakan sejak1882Tanda kehormatanLima medali Penghargaan UtsmaniyahElemen lainCornupia, jangkar dan skala.PenggunaanDinasti Utsmaniyah Setiap sultan Utsmaniyah mempunyai monogram sendiri-sendiri yang dipanggil tughra yang berfungsi sebagai lambang negara. Lambang negara modern diinspirasi oleh lambang negara milik negara Eropa seperti Lambang Britania Raya yang diciptakan pada abad ke-19. Bentuk terakhir lambang Kesultan...

 

 

Nevadas en Argentina del 17 de julio de 2010

Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada.Este aviso fue puesto el 24 de abril de 2021. Este artículo o sección necesita ser wikificado, por favor, edítalo para que cumpla con las convenciones de estilo.Este aviso fue puesto el 24 de abril de 2021. Techos nevados en el barrio de Nueva Pompeya, Mar del Plata, antes del amanecer, 15 de julio de 2010Las Nevadas entre los días 17 y 19 de julio de 2010, fueron una serie simultánea de caída de...

 

 

Lakki, Leros

Human settlement in GreeceLakki, Leroshuman settlementLakki, LerosCoordinates: 37°07′54″N 26°51′07″E / 37.1317°N 26.8519°E / 37.1317; 26.8519 CountryGreecePopulation (2011) • Total2,058 Lakki (Greek: Λακκί), population 1990, also known by its former name Portolago (Πόρτο Λάγο), is a community on the Greek island of Leros, in the Dodecanese, at the head of Lakki Bay. The area was built up as the main base of the Italian Royal N...

Eastern Orthodoxy in Croatia

Aspect of religious life in Croatia Gomirje Monastery Eastern Orthodoxy in Croatia refers to adherents, religious communities, institutions and organizations of Eastern Orthodox Christianity in Croatia. It is the second-largest religious denomination in Croatia, behind the Roman Catholic Church. Over 128 000 people, forming 3.32% of the total Croatian population, are Eastern Orthodox Christians (2021). Eastern Orthodoxy in Croatia is represented foremost by the Serbian Orthodox Church, which ...

 

 

Afonso-Jordão de Toulouse

Afonso-Jordão de Toulouse Afonso-Jordão de ToulouseAfonso-Jordão, representado em uma letra capitular no primeiro cartulário da Cidade de Toulouse de 1205 Nascimento 1103Cidadela de Raymond de Saint-Gilles Morte 1148 (44–45 anos)Cesareia Marítima Cidadania França Progenitores Raimundo IV de ToulouseElvira Afonso de Castela Cônjuge Faydide d'Uzès Filho(a)(s) Raimundo V de Toulouse, Alphonse de Toulouse, Faidiva de Tolosa, Laurence de Toulouse Irmão(ã)(s) Bertrando de Toulouse O...

 

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!