Zbigniew Antoni Preisner z d. Kowalski[1] (ur. 20 maja 1955 w Bielsku-Białej[2]) – polski kompozytor muzyki filmowej oraz teatralnej, znany m.in. ze współpracy z Krzysztofem Kieślowskim, a także producent muzyczny. Właściciel Preisner Studio. Członek Francuskiej Akademii Sztuki i Techniki Filmowej.
Życiorys
Preisner urodził się 20 maja 1955 w Bielsku-Białej. Mając 10 lat przeniósł się z rodzicami do małej miejscowości Brzana koło Bobowej gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej[3][4]. Uczył się grać na gitarze i fortepianie. W liceum zaczął komponować, nie ukończył jednak żadnej szkoły muzycznej. Samodzielnie uczył się grać – ze słuchu odtwarzał wysłuchane nagrania. W Bobowej ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza a następnie w 1974 r. po zdaniu matury studiował historię oraz filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[4][5][6].
W 1977 rozpoczął współpracę z kabaretem literackim „Piwnica pod Baranami” w Krakowie. Pod wpływem Zygmunta Koniecznego zaczął pisać muzykę do „piosenek artystycznych”. Po sukcesach w Piwnicy rozpoczął współpracę ze Starym Teatrem w Krakowie, a później przyszedł czas pierwszych kompozycji filmowych. W 1982 roku pracował nad Prognozą pogody razem z Antonim Krauzem, dzięki któremu poznał Krzysztofa Kieślowskiego. Film Bez końca zapoczątkował stałą współpracę z Kieślowskim. Razem ze scenarzystą Krzysztofem Piesiewiczem stworzyli telewizyjny cykl Dekalog (1988), Podwójne życie Weroniki (1991) oraz trylogię Trzy kolory (1993–1994). W części IX „Dekalogu”, „Trzech Kolorach – Niebieskim” i „Czerwonym”, oraz w „Podwójnym życiu Weroniki” można usłyszeć Elżbietę Towarnicką, której sopran brzmi na 12 płytach Preisnera. Śmierć Kieślowskiego (1996) uniemożliwiła realizację ich drugiego tryptyku: Niebo, Czyściec, Piekło. Dwukrotnie część swoich kompozycji do filmów Kieślowskiego Preisner podpisał pseudonimem – nazwiskiem fikcyjnego holenderskiego kompozytora Van den Budenmayera.
Z początkiem lat dziewięćdziesiątych XX w. Preisner stał się znany na świecie. W tym okresie napisał muzykę do filmów różnych reżyserów, m.in. do filmu Domena władzy Johna Irvina, do Zabawy w Boga brazylijskiego reżysera Héctora Babenco, do filmów Agnieszki Holland, do Skazy Louisa Malle, do filmu Kiedy mężczyzna kocha kobietę Luisa Mandokiego itd. W sumie skomponował muzykę do ponad 80 filmów.
W 1994 zdobył Césara za muzykę do filmu Trzy kolory. Czerwony, w 1995 za kompozycję do filmu Jeana Beckera Élisa. W 1997 zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na Festiwalu Berlińskim za Wyspę przy ulicy Ptasiej.[potrzebny przypis] Trzykrotnie (1991, 1992, 1993) został uznany za Najwybitniejszego Kompozytora Muzyki Filmowej przez Stowarzyszenie Krytyków Filmowych w Los Angeles. Kilka razy był nominowany do Złotego Globu: w 1992 roku za muzykę do filmu Zabawa w Boga oraz 1994 za Trzy kolory. Niebieski.[potrzebny przypis] 2016 otrzymał nagrodę Cinema Brazil Grande Prize za muzykę do filmu The history of eternity #[7]W 2018 na międzynarodowym festiwalu filmowym w Hajfie odebrał nagrodę za wybitne zasługi dla muzyki filmowej #[8], a w 2022 nagrodę honorową za osiągnięcia życia podczas międzynarodowego festiwalu w Izmirze #[9].
1 października 1998 w Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się prapremiera Requiem dla mojego przyjaciela (ponownie z udziałem Elżbiety Towarnickiej). Początkowo miało stanowić narrację do kolejnego scenariusza Piesiewicza, ale po śmierci Kieślowskiego stało się dziełem poświęconym pamięci zmarłego. Wkrótce potem ukazał się album: pierwsza niefilmowa płyta Preisnera. W 1999 roku Preisner napisał 10 łatwych utworów na fortepian, które następnie ukazały się na płycie w wykonaniu Leszka Możdżera. W tym samym roku powstał album Moje kolędy na koniec wieku, na którym znalazła się między innymi znana Kolęda dla nieobecnych z tekstem Szymona Muchy.
W 2001 roku prowadził program Historia muzyki popularnej w radiu RMF FM.[potrzebny przypis] W 2006 roku wystąpił z orkiestrą wraz z Davidem Gilmourem w koncercie w Gdańsku,[10] w 2016 roku wystąpił wraz z orkiestrą NFM z Davidem Gilmourem we Wrocławiu #[11].
Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[12] i przed wyborami w 2015[13]. Postanowieniem z 24 kwietnia 2012 „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej” został przez prezydenta RP Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[14]. Uroczystość uhonorowania odbyła się 3 maja 2012[15].
Zasiadał w jury sekcji "Cinéfondation" na 59. MFF w Cannes (2006).
Od 31 maja 2023 r. uchwałą Rady Miejskiej w Bobowej otrzymał godność Honorowego Obywatela Gminy Bobowa. Preisner przyjął ten tytuł podczas uroczystej gali 25 czerwca 2023 r[16].
Życie prywatne
Był żonaty z Ewą Preisner, krakowską artystką malarką, od której przyjął nazwisko.
Siostrą Preisnera jest Tamara Kalinowska – artystka „Piwnicy pod Baranami”.
Dyskografia
- Ścieżki dźwiękowe
Rok
|
Tytuł
|
Polski tytuł
|
Uwagi
|
1988
|
Le Complot
|
Zabić księdza
|
Virgin
|
1990
|
Europa, Europa
|
—
|
DRG, ścieżka dźwiękowa wydana w 1993 roku wraz z muzyką do filmu Olivier, Olivier
|
1991
|
Les Dix Commandements. Le Décalogue[17]
|
Dekalog (1989)
|
Amplitude
|
La Double Vie De Véronique (The Double Life of Veronika)[18]
|
Podwójne życie Weroniki
|
Virgin
|
1992
|
At Play in the Fields of the Lord (Original Soundtrack Recording)[19]
|
Zabawa w Boga
|
Fantasy
|
Olivier, Olivier
|
—
|
DRG, ścieżka dźwiękowa wydana w 1993 roku wraz z muzyką do filmu Europa, Europa
|
Damage (Original Motion Picture Soundtrack)[20]
|
Skaza (film)
|
Varèse Sarabande
|
1993
|
The Secret Garden (Original Motion Picture Soundtrack)[21]
|
Tajemniczy ogród
|
Varèse Sarabande
|
Trois Couleurs: Bleu (Bande Originale Du Film)
|
Trzy kolory. Niebieski
|
Virgin, ZPAV: platynowa płyta[22]
|
1994
|
Trois Couleurs: Blanc (Bande Originale Du Film)
|
Trzy kolory. Biały
|
Virgin, ZPAV: złota płyta[23]
|
Trois Couleurs: Rouge (Bande Originale Du Film)
|
Trzy kolory. Czerwony
|
Virgin, ZPAV: złota płyta[24]
|
Quartet in 4 Movements (Original Motion Picture Soundtrack)
|
—
|
Columbia Records, oraz Manolis Lidakis i Elżbieta Towarnicka
|
When A Man Loves A Woman (Music From The Original Motion Picture Soundtrack)[25]
|
Kiedy mężczyzna kocha kobietę
|
Hollywood Records
|
1995
|
Élisa (Bande Originale Du Film De Jean Becker)
|
Eliza
|
Philips
|
1997
|
FairyTale: A True Story (Music From the Motion Picture)
|
Elfy z ogrodu czarów
|
Icon Records
|
Mouvements Du Désir (Bande Originale Du Film)
|
—
|
Sergent Major Company
|
2000
|
The Last September (Original Film Soundtrack)
|
Ostatni wrzesień (1999)
|
Silva Screen
|
Aberdeen (Original Film Soundtrack)[26]
|
—
|
Silva Screen
|
Weiser (Original Film Soundtrack)
|
—
|
Silva Screen/Koch Poland
|
2002
|
Between strangers
|
|
Justin Time Records
|
2003
|
Effroyables jardins
|
|
Warner Music France
|
2004
|
It's all about love
|
|
First Name Soundtracks
|
2005
|
The Beautiful Country (Original Soundtrack)
|
Kraina szczęścia (2004)
|
Mellowdrama Records
|
2008
|
Anonyma – Eine Frau in Berlin (Original Soundtrack)
|
Kobieta w Berlinie
|
Königskinder Schallplatten GmbH
|
2013
|
Aglaja (Original Soundtrack)
|
—
|
Quartet Records
|
2013
|
Secret/Menachem and Fred
|
|
Quartet Records
|
2016
|
Queen of Spain
|
Królowa Hiszpanii
|
Quartet Records/ Atresmedia Música
|
2018
|
Valley of Shadows
|
|
Caldera Records
|
2019
|
The History of Eternity
|
|
Caldera Records
|
2019
|
Lost and Love
|
|
Caldera Records
|
2020
|
Angelica
|
|
Caldera Records
|
2020
|
Mother didn't know
|
|
wydanie cyfrowe
|
2021
|
La double vie de Véronique (Remastered) LP
|
|
Preisner Productions
|
2021
|
Forgotten we'll be
|
Zostaniemy zapomniani
|
Caldera Records
|
2021
|
Man of God
|
|
Caldera Records
|
- Inne
Rok
|
Tytuł
|
Uwagi
|
1995
|
Preisner’s Music
|
Virgin, ZPAV: 2x platynowa płyta[22]
|
1998
|
Requiem dla mojego przyjaciela
|
Chester Music Ltd./Erato, POL #36[27], ZPAV: platynowa płyta[28]
|
1999
|
10 łatwych utworów na fortepian
|
Pomaton EMI, oraz Leszek Możdżer, ZPAV: złota płyta[29]
|
1999
|
Moje Kolędy na Koniec Wieku
|
Plus GSM/Gazeta Wyborcza
|
2001
|
Głosy
|
Plus GSM/Gazeta Wyborcza
|
2003
|
Kieślowski
|
MK2 Music
|
2006
|
David Gilmour – On an Island
|
EMI/Columbia Records
|
2007
|
Silence, Night & Dreams[30]
|
Warner Classics, oraz Teresa Salgueiro, POL #12[31], ZPAV: złota płyta[32]
|
2008
|
David Gilmour – Live in Gdańsk
|
EMI/Columbia Records
|
2010
|
Preisner’s Voices[33]
|
Sony Music, POL #23[34], ZPAV: 3x platynowa płyta[35]
|
2011
|
Tides From Nebula – Earthshine
|
Mystic Production
|
2012
|
Skrzek, SBB, Preisner
|
Sony Music Entertainment, oraz Józef Skrzek i SBB
|
2013
|
Diaries of Hope
|
Mystic Production, oraz Lisa Gerrard i Archie Buchanan, POL #24[36]
|
2015
|
David Gilmour - Rattle that lock
|
Columbia
|
2015
|
W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy
|
Preisner Productions / Universal Music Polska[37], ZPAV: platynowa płyta[38]
|
2017
|
2016 Dokąd?
|
Universal Music Polska
|
2019
|
Twilight
|
Dominik Wania- solo piano; Universal Music Polska/Supertrain Records
|
2019
|
Melodies of my youth
|
Zbigniew Preisner, Lisa Gerrard, Dominik Wania, Universal Music Polska/Supertrain Records
|
2020
|
The best of Zbigniew Preisner
|
wydanie cyfrowe
|
2020
|
Psalm
|
wydanie cyfrowe
|
2021
|
Psalm Forever Remembered
|
Radosław Pujanek- skrzypce solo; wydanie cyfrowe
|
2022
|
It's Not Too Late
|
Zbigniew Preisner & Lisa Gerrard; Preisner Productions
|
2022
|
Stare i nowe kolędy, Live Wrocław 2020
|
Zbigniew Preisner i Przyjaciele; Preisner Productions
|
2023
|
It's Not Too Late (LP edition)
|
Zbigniew Preisner & Lisa Gerrard; Preisner Productions
|
Przypisy
- ↑ Zbigniew Preisner. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
- ↑ Zbigniew Preisner. Filmweb. [dostęp 2018-10-20]. (pol.).
- ↑ Zbigniew Preisner przyjął tytuł Honorowego Obywatela Miasta i Gminy Bobowa. Uroczysta gala odbyła się w sali widowiskowej Koronka [online], Gorlice Nasze Miasto, 26 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
- ↑ a b "Preisner, czyli... z Bobowej w świat i z powrotem". [dostęp 2023-06-29].
- ↑ YvettaY. Walecka YvettaY., Starostwo Powiatowe w Gorlicach [online], Starostwo Powiatowe w Gorlicach [dostęp 2023-06-29] (pol.).
- ↑ PISF - Zbigniew Preisner kończy 60 lat [online] [dostęp 2023-06-29] (pol.).
- ↑ Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie [online], fmf.fm [dostęp 2023-11-13] .
- ↑ From Poland to Haifa, Preisner performs his music [online], The Jerusalem Post | JPost.com, 29 września 2018 [dostęp 2023-11-13] (ang.).
- ↑ İzmir to host Int’l Film and Music Festival [online], Hürriyet Daily News, 7 czerwca 2022 [dostęp 2023-11-13] (ang.).
- ↑ DariuszD. Szreter DariuszD., David Gilmour zagrał w Stoczni Gdańskiej [online], Nasze Miasto (naszemiasto.pl), 27 sierpnia 2006 [dostęp 2024-02-01] .
- ↑ David Gilmour zagrał we Wrocławiu! [online], www.tuwroclaw.com [dostęp 2023-11-13] (pol.).
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-04] .
- ↑ Nowy, czyli stary komitet poparcia prezydenta. dziennikpolski24.pl, 7 marca 2015. [dostęp 2015-03-10].
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 773
- ↑ Odznaczenia z okazji Święta 3 Maja. [w:] 2012-05-03 [on-line]. Prezydent.pl. [dostęp 2012-05-04].
- ↑ CK.bk, Uroczystość nadania tytułu Honorowego Obywatela Gminy Bobowa wybitnemu artyście Zbigniewowi Preisnerowi [online], 27 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
- ↑ Zbigniew Preisner – The Decalogue. discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Preisner – La Double Vie De Véronique – The Double Life Of Veronika. discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Preisner – At Play In The Fields Of The Lord Original Soundtrack. discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Preisner – Damage (Original Motion Picture Soundtrack). discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Preisner – The Secret Garden (Original Motion Picture Soundtrack). discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ a b Platynowe płyty CD przyznane w 1996 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ Złote płyty CD przyznane w 1997 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ Złote płyty CD przyznane w 1996 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ Zbigniew Preisner – Music From The Original Motion Picture Soundtrack „When A Man Loves A Woman”. discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Preisner – Aberdeen. discogs.com. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 11.04.2011 – 17.04.2011. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-11-15]. (pol.).
- ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 1998 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ Złote płyty CD przyznane w 2000 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ Płyta Silence, Night & Dreams – Zbigniew Preisner. muzyka.onet.pl. [dostęp 2013-11-15]. (pol.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 08.10.2007 – 14.10.2007. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-11-15]. (pol.).
- ↑ Złote płyty CD przyznane w 2008 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ Płyta Preisner’s Voices – Zbigniew Preisner. muzyka.onet.pl. [dostęp 2013-11-15]. (pol.).
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 27.12.2010 – 02.01.2011. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-11-15]. (pol.).
- ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 2011 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
- ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 14.10.2013 – 20.10.2013. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-11-15]. (pol.).
- ↑ Zbigniew Preisner – „W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy” [online], Discogs [dostęp 2021-01-20] (ang.).
- ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 2016 roku [online], ZPAV [dostęp 2021-01-20] .
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne: