Zwiadowcy 45 samodzielnej brygady specnazu WDW (2011)
W chwili upadku ZSRR (1991) radzieckie WDW liczyły siedem dywizji (7, 76, 98, 103, 104 i 106 gwardii oraz 242 szkolna) oraz jedenaście samodzielnych brygad (11, 13, 21, 23, 36, 37, 38, 40, 56, i 83 powietrznodesantowe oraz 35 desantowo-szturmowa) rozlokowanych na terenie całego ZSRR. Było to blisko 77 000 żołnierzy – dwukrotnie więcej niż wszystkie pozostałe jednostki powietrznodesantowe na świecie razem wzięte[1]. Po rozpadzie ZSRR i porażce stworzenia wspólnych sił zbrojnych w ramach WNP (1993), siły WDW uległy poważnemu uszczupleniu. Część jednostek znalazła się w ramach nowo powstałych sił zbrojnych Ukrainy, Białorusi, Uzbekistanu i Kazachstanu.
Wprowadzony w 2008 „Plan przebudowy Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej do 2016 roku” oraz „Kierunków dalszego rozwoju do 2020 roku”, zakładał rozformowanie 26 jednostek organizacyjnych, utrzymanie trzech z czterech dywizji oraz 31 Brygady Desantowo-Szturmowej. W 2009 wprowadzono korektę do planu i zdecydowano się na utrzymanie 106 Dywizji Powietrznodesantowej[2]. Planowano też rozwinięcie dywizyjnych dywizjonów artylerii przeciwlotniczej w pułki rakiet przeciwlotniczych i formowanie dodatkowych związków taktycznych podporządkowanych dowódcom dwóch okręgów wojskowych[3]. Rosyjskie wojska powietrznodesantowe w 2010 pozostawały jedną z najbardziej doświadczonych formacji bojowych na świecie. Były również najliczniejsze spośród tego rodzaju wojsk – składały się na nie dwie dywizje powietrznodesantowe, dwie dywizje desantowo-szturmowe oraz pięć samodzielnych brygad i jeden samodzielny pułk. Według różnych szacunków było to około 36 000-45 000 ludzi[4][5].
W 2013 weszła w życie „Koncepcja rozwoju Wojsk Powietrznodesantowych do 2025 roku”. Przewidywała ona, że od 2017 WPD staną się mobilnym odwodem Naczelnego Dowódcy i będą stanowić trzon sił szybkiego reagowania. W tym samym roku w skład WPD włączono brygady desantowo-szturmowe: 56 BDSz z Kamyszyna, 83 BDSz z Ussuryń i 11 BDSZ z Ułan-Ude[3]. W 2015 rozpoczęto reorganizację dywizji desantowo-szturmowych. Zostały one powiększone o dodatkowy trzeci pułk. Na wyposażenie wprowadzono też pojazdy kołowe Tajfun i Tigr oraz gąsienicowe BMD-4M i BTR-MDM Rakuszka. Do formacji trafiły również bezpilotowe systemy powietrzne typu Grusza i Orlan oraz zautomatyzowane systemy łączności i nowe zestawy przeciwlotnicze. Rok później planowano włączenie do dywizji i brygad sześciu kompanii czołgów, pododdziałów BSP oraz dwóch kompani walki radioelektronicznej[3].
Działania bojowe wojsk powietrznodesantowych
Żołnierze rosyjskich WDW i U.S. Army w Bośni w ramach sił IFOR w 1996 rokuRosyjscy spadochroniarze w Czeczenii w 2000 roku
Rosyjscy spadochroniarze uczestniczyli również w obydwu wojnach w Czeczenii. Brali udział w I i II szturmie Groznego – w 1994 i 1999 roku. Ich późniejszy dowódca – gen. Władimir Szamanow, właśnie podczas drugiego konfliktu czeczeńskiego zyskał złą sławę przestępcy wojennego[7]. Najsłynniejszym epizodem walk rosyjskich spadochroniarzy w Czeczenii jest bój o wzgórze 776 stoczony przez 6 kompanię 104 pułku 76 Gwardyjskiej Dywizji. W dniach od 29 lutego do 3 marca 2000 kompania broniąc wejścia do Wąwozu Arguńskiego przed bojownikami Basajewa i Chattaba (ich liczebność Rosjanie oceniają na 2500 ludzi) straciła w ciągu trzydniowych walk 84 ze 104 żołnierzy (80%).
W nocy z 8 na 9 sierpnia 2008 roku, 76 Dywizja Desantowo-Szturmowa działająca w składzie 58 Armii wylądowała w Cchinwali jako wsparcie rosyjskich sił pokojowych w Osetii Płd. Rosyjskie Ministerstwo Obrony poinformowało również o planach wysłania w rejon konfliktu 98 Dywizji Powietrznodesantowej i 45 samodzielnego pułku rozpoznawczego. Wsparcie w postaci oddziałów 7 Dywizji Desantowo-Szturmowej (trzy bataliony i jeden pułk) otrzymała również pomiędzy 8 a 10 sierpnia Abchazja. Oddziały te zostały przerzucone do na teren republiki przy pomocy okrętów desantowych Floty Czarnomorskiej. 11 sierpnia spadochroniarze ci weszli z terytorium Abchzaji (nie byli częścią sił pokojowych) na teren Gruzji i bez walki zajęli bazę wojskową w Senaki. Od 13 sierpnia oddziały 76 Dywizji rozpoczęły okupację gruzińskiego miasta Gori. 14 sierpnia gen. Wiaczesław Borisow, z-ca dowódcy WDW ds. szkolenia, zapowiedział, że oddziały 76 Dywizji rozpoczęły wycofywanie się z Gorii[8][9]
Wbrew oficjalnym rosyjskim deklaracjom, rosyjskie WDW – obok specnazu GRU i wojsk lądowych Południowego Okręgu Wojskowego – tworzą trzon wojsk rosyjskich zaangażowanych w trwającym od wiosny 2014 roku konflikcie w Donbasie. Według danych strony ukraińskiej, wśród szacowanych na 8,5–10 tys. żołnierzy regularnej armii rosyjskiej walczących po stronie separatystów, znajdują się lub znajdowali spadochroniarze z 76 Dywizji Desantowo-Szturmowej, 98 Dywizji Powietrznodesantowej, 7 Dywizji Desantowo-Szturmowej, 106 Dywizji Desantowo-Szturmowej i 45 Samodzielnej Brygady Specnazu Wojsk Powietrznodesantowych[10]. Rosyjscy spadochroniarze znajdowali się pośród żołnierzy separatystów schwytanych przez Ukraińców. Najczęściej byli oni zwracani Rosji na zasadzie wymiany jeńców[11]. Co najmniej od listopada 2015 roku rosyjscy spadochroniarze stacjonują na Krymie, zaanektowanym przez Rosję wiosną 2014[12]. We wrześniu 2015 roku śledczy OSINT ujawnili dowody na udział spadochroniarzy rosyjskich ze 104 pułku 76 Dywizji Spadochronowej w zajęciu platform „Czernomornaftgazu” w grudniu 2014[13]. W kwietniu 2015 roku rzecznik rosyjskich WDW poinformował o rozpoczęciu przez żołnierzy 76 Dywizji Desantowo-Szturmowej i 98 dywizji powietrznodesantowej ćwiczeń w rejonie Murmańska, mających na celu przygotowanie ich żołnierzy do działań za kołem podbiegunowym. Przez komentatorów zostało to odebrane jako kolejny sygnał świadczący o trwającym od 2012 roku dążeniu Rosji do zwiększania swojej militarnej obecności za północnym kręgiem polarnym[14]. Wiosną 2017 rosyjskie media, powołując się na zagraniczne źródła (Al Masdar News, DEBKAfile) doniosły o udziale rosyjskich spadochroniarzy w konflikcie syryjskim[15][16]. W Syrii mieli by również walczyć w charakterze najemników byli żołnierze radzieckich wojsk powietrznodesantowych[17].
Pokaz sprawności rosyjskich spadochroniarzyRosyjski spadochroniarz z osprzętem i w umundurowaniu polowym (2011)
Struktura
Dowództwo Wojsk Powietrznodesantowych
(Moskwa, ul. Matrosskaja tiszyna nr 10)
↑Воздушно-десантные войска. [w:] интернет-портал Минобороны России [on-line]. Министерство обороны Российской Федерации (Минобороны России). [dostęp 2021-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-26)]. (ros.).
Bibliografia
Marek Depczyński: Rosyjskie siły zbrojne: od Milutina do Putina. Warszawa: Bellona SA, 2015. ISBN 978-83-11-13505-5.
Robert Janik: Zmiany organizacyjno-funkcjonalne w Silach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. W: Szymon Markiewicz (red.): Rosyjska wizja prowadzenia operacji militarnych. Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej, 2018. ISBN 978-83-7523-671-2.
.jpg)
.svg){kind=small}
