Wancerzów (gmina)

Wancerzów

gmina wiejska
1868–1952[1]
Państwo	Polska
Województwo	1868–1915: gub. piotrkowska 1919–1939: kieleckie (II RP) 1945–1950: kieleckie (PRL) 1950–1952: katowickie
Powiat	częstochowski
Data powstania	8 lutego^?/20 lutego 1868
Data likwidacji	1 lipca 1952
Siedziba	Wancerzów
brak współrzędnych

Gmina na tle zmieniającego się podziału administracyjnego powiatu częstochowskiego

Wancerzów (do 1868 Krasice; od 1952 Mstów) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1868–1952 w Kieleckiem i Katowickiem. Siedzibą władz gminy był Wancerzów^[2].

Historia

Gmina Wancerzów powstała 8 lutego^?/20 lutego 1868 z obszaru zniesionej gminy Krasice. Jednostka należała do powiatu częstochowskiego w guberni piotrkowskiej Królestwa Polskiego^[3][4]. 19 maja^?/31 maja 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Mstów^[5].

W okresie międzywojennym gmina Wancerzów należała do powiatu częstochowskiego w woj. kieleckim^[2].

Po wojnie gmina przejściowo zachowała przynależność administracyjną, lecz już 6 lipca 1950 roku została wraz z całym powiatem częstochowskim przyłączona do woj. katowickiego^[6].

1 lipca 1952 gmina Wancerzów została zniesiona^[7]:

• większość jej terytorium została przemianowana na gminę Mstów (Brzyszów, Cegielnia, Gąszczyk, Jaskrów, Kłobukowice, Kuchary, Małusy Małe, Małusy Wielkie, Mstów, Siedlec, Wancerzów i Zawada),
  • do nowej gminy Mstów włączono także gromadę Srocko z gminą Rędziny, natomiost osiedle Ołowianka z gminy Mstów (czyli z dotychczasowej gminy Wancerzów) włączono do gminą Rędziny;
• pięć gromad z gminy Wancerzów włączono do nowo utworzonej gminy Mokrzesz (Jaźwiny, Krasice, Łuszczyn, Mokrzesz i Wola Mokrzeska),
• jedną gromadę włączono do nowo utworzonej gminy Żuraw (Kobyłczyce).

W dniu powołania gmina Mstów była podzielona na 13 gromad: Brzyszów, Cegielnia, Gąszczyk, Jaskrów, Kłobukowice, Kuchary, Małusy, Małusy Wielkie, Mstów, Siedlec I, Srocko, Wancerzów i Zawada^[8] (gromadę Wancerzów zniesiono 20 kwietnia 1953, włączając ją do gromady Mstów^[9]).

Przypisy

1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. kieleckiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
3. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279)
4. Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359)
5. Postanowienie z 23 stycznia (4 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 77)
6. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
7. Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 120
8. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, PRL, GUS, Warszawa, 1952
9. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie, 1953, nr 4, poz. 15