Władysław Brandt

Władysław Brandt

Data i miejsce urodzenia	1838 Rudaki
Data i miejsce śmierci	1912 Lwów
Zawód, zajęcie	pułkownik, powstaniec styczniowy
Odznaczenia

Władysław Brandt (ur. w 1838 w Rudakach, zm. 7 grudnia 1912 we Lwowie)^[1] – polski pułkownik, powstaniec styczniowy, naczelnik wojenny powiatu łomżyńskiego^[2].

Życiorys

Był synem Kazimierza i Anieli z Iwaszkiewiczów. Po ukończeniu szkół w Mołodecznie został oficerem armii rosyjskiej. W 1863 w stopniu kapitana pełnił służbę w Białymstoku. Po wybuchu powstania styczniowego przeszedł na stronę powstańców. Wstąpił do oddziału gen. Onufrego Duchińskiego (wraz z nim m.in. Antoni Barancewicz, Julian i Bogusław Ejtminowiczowie, Kazimierz Kobyliński^[3]). Działał na terenie Puszczy Knyszyńskiej i w okolicach Grodna. Następnie przeszedł w Augustowskie, gdzie przejął oddział od Aleksandra Andruszkiewicza i powiększył go do ok. 110 piechoty i 18 jazdy. Oddział pozostawał niezależny, ale współpracował blisko z oddziałem Ramotowskiego. Wraz z oddziałem Wiktora Hłaski wziął udział w zwycięskim boju pod Kadyszem (21.05.1863), zaś z partią Pawła Suzina w potyczkach pod Olitą i Staciszkami. Walnie przyczynił się do zwycięstwa w bitwie pod Gruszkami (28.06.1863). Następnie sformował na Kurpiach oddział złożony z włościan (ok. 120 piechoty i 12 jazdy). 19 września zorganizował udany atak na komorę celną w Wincencie. Z powodu jaglicy nie mógł jednak dalej dowodzić i rozpuścił oddział. Po wyzdrowieniu wrócił na Kurpie i zebrał niewielki oddział (ok. 40 ludzi). Na jego czele uczestniczył 28 listopada w potyczce pod Srebrnym Borkiem. Trzy dni później oddział został rozbity przy granicy pruskiej. W drugiej połowie grudnia Brandt przeszedł do Prus.

Do 1880 Brandt mieszkał w Paryżu. Później przeniósł się do Galicji, gdzie pracował jako drogomistrz^[4]. Był autorem wspomnień pt. Mój udział w powstaniu, opublikowanych w pracy W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego, wydanej we Lwowie w 1903.

Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Zmarli powstańcy 1863 roku zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami^[5].

Przypisy

1. Władysław Brandt Kurier Lwowski 1912 nr 566 z 8 grudnia s.3
2. Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 11.
3. Władysław Brandt. kosywojny.pl. [dostęp 2015-05-24].
4. Władysław Brandt Czas 1912 nr 568 z 9 grudnia s.3
5. Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. (M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 32).

Bibliografia

• Justyn Sokulski: Brandt Władysław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 391–392. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
• Antoni Kuczyński, 2007. Syberia. 400 lat polskiej diaspory. Wydawnictwo Kubajak, Krzeszowice. ISBN 978-83-87971-86-1
• Stanisław Chankowski: Powstanie styczniowe w Augustowskiem. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 113, 118, 122-124, 129-131, 143, 202-203, seria: Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego.
• Katalog miejsc pamięci powstania styczniowego w województwie podlaskim. Białystok: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział Białystok, 2013, s. 19. ISBN 978-83-88372-50-6.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 316498861
• GND: 107256503X
• PLWABN: 9811523313905606