Do autapomorfii wyróżniających ten gatunek należy róg nosowy rosnący stosunkowo blisko oczu, prawie w całości za nozdrzami; dwa krótkie, spłaszczone, tępo zakończone rogi nadoczodołowe, skierowane dorsolateralnie (w kierunku górno–bocznym); niskie wyrostki na środkowej części zewnętrznej krawędzi kryzy o wydłużonej podstawie (u niektórych przekraczającej 10 cm długości) oraz rostralnie (tj. dogłowowo) wgięta środkowa część poprzecznej kostnej przegrody kości ciemieniowej (ang.transverse bar of parietal)[1].
Odkrycie
HolotypemU. gettyi jest niekompletna czaszka odkryta w osadach formacji Kaiparowits na południu amerykańskiego stanu Utah, oznaczona UMNH VP 16784. Autorzy jego opisu zidentyfikowali też szereg dodatkowych kości czaszek i szkieletów pozaczaszkowych z formacji Kaiparowits reprezentujących ten gatunek; w sumie znane jest ok. 96% czaszki i 70% szkieletu pozaczaszkowego.
Współcześnie z U. gettyi na terenach dzisiejszego południowego Utah żył też inny przedstawiciel rodziny Ceratopsidae opisany przez Sampsona i współpracowników, Kosmoceratops richardsoni. Jednak według przeprowadzonej przez autorów opisu obu gatunków analizy kladystycznej Utahceratops i Kosmoceratops nie były dla siebie nawzajem najbliższymi krewnymi. Według tej analizy oba te rodzaje były przedstawicielami podrodziny Chasmosaurinae (Ceratopsinae), jednak Utahceratops był taksonem siostrzanym rodzaju Pentaceratops, razem z którym tworzył klad siostrzany do kladu obejmującego wszystkich pozostałych przedstawicieli Chasmosaurinae (w tym Kosmoceratops) poza bazalnymi rodzajami Agujaceratops, Mojoceratops i Chasmosaurus. U. gettyi i K. richardsoni należą do nielicznych znanych przypadków współistnienia dwóch gatunków z podrodziny Chasmosaurinae w tym samym czasie i zasiedlania przez nie tych samych ekosystemów; czegoś takiego jak dotąd w ogóle nie zaobserwowano u przedstawicieli drugiej podrodziny Ceratopsidae, Centrosaurinae[1].
Szkielet wystawiony w Muzeum Historii Naturalnej w Salt Lake City w Utah
Odkrycie Utahceratops i Kosmoceratops w połączeniu z rezultatami analizy kladystycznej Sampsona i współpracowników dostarcza dowodów na prowincjonalizm geograficzny faun dinozaurów żyjących w kampanie na terenie Laramidii (odpowiadającej dzisiejszemu zachodowi Ameryki Północnej, w kampanie oddzielonemu od części wschodniej – Appalachii – przez Morze Środkowego Zachodu). Z wyjątkiem najbardziej bazalnych taksonów – gatunków Chasmosaurus russelli i C. belli oraz rodzaju Mojoceratops – znanych wyłącznie z północy Laramidii (odkryto je w kanadyjskiej prowincji Alberta), wszyscy bazalni przedstawiciele Chasmosaurinae (Agujaceratops, Utahceratops, Pentaceratops, Coahuilaceratops) żyli w południowej części Laramidii (dzisiejszy południowy zachód Ameryki Północnej), natomiast nie są znani z jej części północnej. Autorzy interpretują to jako dowód na pojawienie się ok. 77 mln lat temu bariery uniemożliwiającej ceratopsom przemieszczanie się między północną, a południową częścią Laramidii, czego rezultatem zarówno na północy, jak i na południu Laramidii było wyodrębnienie się endemicznych gatunków z podrodziny Chasmosaurinae. Bariera istniała co najmniej 1,5 miliona lat i dopiero jej zniknięcie umożliwiło ceratopsom z południa skolonizowanie północy. Autorzy rozważali możliwość wystąpienia w kampanie fizycznej bariery, takiej jak nieznane pasmo górskie czy morze epikontynentalne między północą a południem Laramidii; jednak ich zdaniem obecnie nie ma dowodów na istnienie takiej bariery. Według nich najbardziej prawdopodobną przyczyną prowincjonalizmu geograficznego ceratopsów były zmiany klimatyczne prowadzące do wystąpienia w kampanie strefowości środowiska na różnych szerokościach geograficznych na Laramidii. Autorzy podkreślili konieczność badań nad innych grupami dinozaurów zasiedlającymi Laramidię w kampanie (jak centrozaury, hadrozaury czy tyranozaury) w celu stwierdzenia, czy i u nich występował prowincjonalizm geograficzny[1].
Nazwa rodzajowa Utahceratops pochodzi od nazwy stanu, w którym odkryto jego skamieniałości, oraz od greckiego słowa ceratops („rogate oblicze”). Epitet gatunkowy gettyi honoruje odkrywcę holotypu gatunku, Mike’a Getty’ego[1].
Przypisy
↑ abcdScott D. Sampson, Mark A. Loewen, Andrew A. Farke, Eric M. Roberts, Catherine A. Forster, Joshua A. Smith, Alan L. Titus. New horned dinosaurs from Utah provide evidence for intracontinental dinosaur endemism. „PLoS ONE”. 5(9): e12292, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0012292. (ang.).
