Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Dereniówka
W mieście rozwinął się przemysł mleczarski, obuwniczy i cegielniany[1].
Historia
Trembowla to jedna z najstarszych osad ziemi halickiej. W 1097 miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w kronikach. W XI wieku była stolicą księstwa Rościsławowiców. Jej rola spadła w 1142, gdy siedziba księcia została przeniesiona do Halicza. W 1340 (według Mychajła Hruszewskiego w 1349[4]) przeszła w posiadanie króla Kazimierza Wielkiego, który zbudował tu zamek, o czym wspominają kroniki Janka z Czarnkowa i Jana Długosza.
Trembowla pełniła również rolę siedziby dla miejscowego królewskiego urzędnika – starosty.
Panowanie Jagiellonów
W 1389 Władysław Jagiełło wydał w Sieradzu dokument (znany z kopii z 1766), w którym nadał Trembowli prawo magdeburskie, z tym zastrzeżeniem, że w sprawach cywilnych, których wójt i rajcy rozstrzygnąć, by nie zdołali, odnosić się mają do magistratu lwowskiego, celem ostatecznego rozpoznania i uzyskania wyroku. Nadanie to potwierdzali i rozszerzali następni królowie. Król Kazimierz Jagiellończyk, wracając z Kamieńca Podolskiego, zatrzymał się tu 14 września 1448.
W XIV w. istniał w Trembowli drewniany kościół rzymskokatolicki, wzniesiony na lewym brzegu Gniezny, po raz pierwszy wspomniany w 1396 r. Parafię erygowano w 1423 r. przy nowym kościele pw. Wniebowzięcia NMP, również drewnianym, wzniesionym na prawym brzegu Gniezny. Obie świątynie były z fundacji króla Władysława II Jagiełły[5][6].
W XV w. Trembowla stała się siedzibą sądów szlacheckich dla okolicznej szlachty: sądu ziemskiego i sądu grodzkiego, które funkcjonowały do rozbiorów[7].
W 1498 miasto ucierpiało podczas najazdu hospodara mołdawskiego Stefana III, który pojmanych jeńców kazał stracić w Podhajcach. Po najeździe miasto otrzymało od Jana Olbrachta zwolnienie od podatków na osiem lat.
Za Zygmunta III Wazy, w 1594, kozacySemena Nalewajki wkroczyli na Podole, dotarli do Trembowli i obrabowali mieszczan, zabierając im 160 koni, żywność, zapasy broni, prochu, towarów. W XV, XVI i XVII wieku miasto było niszczone podczas kolejnych wypraw Turków, Tatarów i Kozaków.
20 września 1675 10 tys. Turków przystąpiło do oblężenia zamku w Trembowli. Załoga zamku składała się z 80 żołnierzy piechoty oraz z niewielkiej liczby szlachty wraz z ok. 200 chłopami i mieszczanami z miasteczka i okolicy. Całością obrony dowodził kapitan Jan Samuel Chrzanowski. Załoga, zagrzewana przez żonę komendanta Annę Dorotę[9], stawiła Turkom zacięty opór i odparła wszystkie szturmy armii tureckiej.
W 1913 miasto liczyło 10 tysięcy mieszkańców, w tym 4 tys. Polaków, 3,2 tys. Rusinów i 2,8 tys. Żydów. W okresie austro-węgierskim poprowadzono przez Trembowlę linię kolejową, wybudowano również stację kolejową. Od 18 listopada 1918 do 9 czerwca 1919 miasto znalazło się we władaniu ZURL.
Od 17 września 1939 do czerwca 1941 i w latach 1944–1991 w ZSRR. W latach 1941–1944 zajęta przez Niemców. W połowie 1941 w Trembowli mieszkało około 1700. Żydów. Do likwidacji getta przystąpiono w 1943. SiPo z Trembowli przy pomocy niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji dokonała trzech akcji eksterminacyjnych w pobliżu wsi Plebanówka (getto w Trembowli).
W czasie II wojny światowej oddziały UPA, przy czynnym udziale miejscowej cywilnej ludności ukraińskiej, na terenie powiatu trembowelskiego wymordowały około 3000 Polaków[11]. W tym czasie Trembowla była schronieniem dla wielu tysięcy uciekinierów z sąsiednich wiosek. Bezpośredniego ataku UPA na miasto nie było, ale jej członkowie w różnych okolicznościach i różnym czasie zamordowali w mieście 20. Polaków[12].
W 1945 niemal cała polska ludność Trembowli została zmuszona do opuszczenia swego miasta. Polacy z Trembowli osiedlili się w większych grupach w Koźlu, Prudniku, Nysie, Opolu, Kluczborku, Ścinawie i Lubinie[13].
zamek w ruinie, położony na krawędzi jaru rzeczki Gniezny. Zamek zbudował król Kazimierz Wielki w drugiej połowie XIV wieku w miejscu wcześniejszego drewnianego gródka. W 1534 zamek rozbudował kasztelan krakowskiAndrzej Tęczyński, a w 1631 przebudował starosta trembowelski Andrzej Bałaban. Kozacy zdobyli go w 1648, lecz po odzyskaniu go przez Polaków stawiał często skuteczny opór Kozakom, Turkom i Tatarom. Zamek stał się ważną twierdzą po zaborze Podola przez Turcję i zasłynął w 1675 bohaterską obroną przed Tatarami i Turkami. Został podstępnie zdobyty 9. maja 1687, a następnie zniszczony przez Tatarów. Z obronnego zamku pozostały jedynie zewnętrzne mury i wały ziemne. U stóp wzgórza zamkowego znajdował się kiedyś pomnik Anny Doroty Chrzanowskiej, zniszczony w 1944 i odtworzony w 2013[17];
kościół i klasztor oo. karmelitów – ufundowany w roku 1635 przez Piotra Ożgę z Ossy (budowa trwała do 1639). W 1784 r. kościół stał się parafialnym, gdyż fara trembowelska została rozebrana. Znacznym kultem cieszył się znajdujący się tu obraz Matki Bożej Trembowelskiej. Po II wojnie światowej obraz znalazł się w kościele św. Katarzyny w Gdańsku; klasztor natomiast przekształcono w fabrykę ozdób choinkowych, a następnie dom kultury. Obecnie jest to cerkiew Trójcy Przenajświętszej, do której w 1990 dobudowano wieże.
ruiny obronnego monasteru bazylianów z 1716 roku (w Podgórzanach, 3 kilometry na południe od miasta przy ujściu Gniezny do Seretu), fundowanego w XVI wieku i służącego nawet 200. mnichom. Zachowała się cerkiew, budynek klasztorny, wieża bramna, dwie baszty narożne i inne umocnienia;
kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła - wzniesiony w 1927 roku według projektu prof. Adolfa Szyszko-Bohusza, z charakterystyczną kolumnadą. Przed 1939 r. parafia liczyła 5200 wiernych, obejmując swym zasięgiem nie tylko miasto, ale i kilka okolicznych wiosek. W czasach ZSRR kościół zamieniony najpierw na spichlerz, a następnie na dom kultury. Oddany wiernym częściowo w 1992 r., a w całości w 2003 r. Posługę duszpasterską w parafii prowadzą księża diecezjalni, wspomagani przez siostry prezentki, której mają tu swój klasztor[18][19].
Ruiny zamku
Ratusz
Kościół św. Piotra i Pawła
Monastyr bazylianów
Willa Zakrzewskiego
Sport
W czasach II RP w mieście istniał klub piłkarski Sparta Trembowla.
5
↑KrystynaK.KulpaKrystynaK., Trembowla, „Biuletyn Informacyjny Akowiec”, Danuta Schetyna – redaktor naczelny, 3 (38), Opole: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Opole, 2007, s. 41, ISSN1506-9141.
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
_%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%80_P1630536.jpg)
