PROFILBARU.COM

Topazik szkarłatny
	Topaza pella
	(Linnaeus, 1758)
	; samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	topaziki
Rodzaj	Topaza
Gatunek	topazik szkarłatny
Synonimy
	Trochilus Pella Linnaeus, 1758;
	Trochilus Pella Linnaeus, 1758;
Podgatunki
	T. p. pella (Linnaeus, 1758); T. p. smaragdulus (Bosc, 1792); T. p. microrhyncha A. L. Butler, 1926;
	T. p. pella (Linnaeus, 1758); T. p. smaragdulus (Bosc, 1792); T. p. microrhyncha A. L. Butler, 1926;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Topazik szkarłatny^[4] (Topaza pella) – gatunek średniej wielkości osiadłego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Zasiedla północną Amerykę Południową. Nie jest zagrożony.

Systematyka i zasięg występowania

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia trzy podgatunki T. pella^[5]:

T. p. pella (Linnaeus, 1758) – wschodnia Wenezuela, północna Brazylia, Gujana i Surinam
T. p. smaragdulus (Bosc, 1792) – Gujana Francuska i północno-wschodnia Brazylia (na północ od Amazonki)
T. p. microrhyncha A. L. Butler, 1926 – północno-środkowa Brazylia (na południe od Amazonki)

Dawniej za podgatunek T. pella uznawano też topazika ognistego (T. pyra)^[2], klasyfikowanego obecnie jako osobny gatunek^[4]^[5].

Morfologia

Drugi co do wielkości, zaraz po giganciku, koliber o długości 21–23 cm i masie ciała 10–14 g. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Długi, szaroniebieski i zagięty dziób. Samiec ma całe czarne i opalizujące boki gardła z piersią, szaroniebieska obrączka oczna. Poza tym cały wierzch ciała, łącznie z barkówkami i ogonem czerwone. Dwie długie, zewnętrzne sterówki krzyżują się. Samo gardło złote, opalizujące, od reszty ciała odgraniczone grubą, czarną półobrożą. Żółte, opalizujące pokrywy podogonowe. Samica prawie cała zielona, złocistozielone gardło i czerwone sterówki.

Ekologia i zachowanie

Jego środowisko to nizinne wilgotne lasy równikowe, nierzadko wokół wychodni granitu i wzdłuż rzek. Zazwyczaj przebywa w koronach drzew. Składa 2 jaja. Odżywia się nektarem.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje topazika szkarłatnego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Całkowita liczebność populacji nie została oszacowana; w 1996 roku opisywany był jako „rzadki”. Trend liczebności populacji jest spadkowy^[3].

Przypisy

↑ Topaza pella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Hairy Hermit (Glaucis hirsuta). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
↑ ^a ^b Topaza pella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Florisuginae Bonaparte, 1853 - topaziki (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-25].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-25]. (ang.).

Bibliografia

Jenni Bruce, Caren McGhee, Luba Vangelova, Richard Voght, Przemysław Chylarecki (tłum.: Encyklopedia zwierząt świata, tom 3: Ptaki (dodatek do „Gazety Wyborczej”). T. 3. 2009. ISBN 978-83-7552-605-9.
David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15733-3.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Topaza pella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Hairy Hermit (Glaucis hirsuta). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).

[iucn-3] Topaza pella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Florisuginae Bonaparte, 1853 - topaziki (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-25].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-25]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]