Szkło (gmina)

Szkło

gmina wiejska
1934–1939, 1941–1944[1]
Państwo	Polska
Województwo	lwowskie
Powiat	jaworowski
Data powstania	1 sierpnia 1934
Siedziba	Szkło
Powierzchnia (1934)	146,44 km²
Populacja (1931) • liczba ludności	10 651[2]
• gęstość	72,7 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
brak współrzędnych

Szkło – dawna gmina wiejska w powiecie jaworowskim województwa lwowskiego II Rzeczypospolitej (1934–1939), a także jednostka podziału administracyjnego Generalnego Gubernatorstwa w latach 1941–1944, wchodząca w skład dystryktu galicyjskiego. Siedzibą gminy było Szkło.

Gminę utworzono 1 sierpnia 1934 r. w ramach reformy na podstawie ustawy scaleniowej z dotychczasowych gmin wiejskich: Cetula, Jażów Nowy, Kurniki, Olszanica, Starzyska, Szkło, Wola Starzyska i Załuże^[3].

W latach 1939–1941 zniesiona, będąc okupowana przez ZSRR, gdzie nie funkcjonowały gminy zbiorowe (vide rejony jaworowski i niemirowski)^[4].

W 1941 roku reaktywowana na skutek wojny niemiecko-radzieckiej, po zajęciu obszaru przez władze hitlerowskie. Gmina weszła w skład powiatu lwowskiego (Kreishauptmannschaft Lemberg), należącego do dystryktu Galicja w Generalnym Gubernatorstwie, gdzie została znacznie zmodyfikowana w porównaniu ze stanem sprzed wojny. Gminę zmniejszono o gromady Cetula, Jażów Nowy, Starzyska, Wola Starzyska i Załuże oraz o wysiedlone w 1940 roku Kurniki, które weszły w skład reaktywowanej gminy Wierzbiany w Landkreis Rawa Ruska. Przy gminie Szkło pozostały zatem tylko gromady Olszanica i Szkło, uzupełnione o gromady Lis i Stadniki, które wyodrębniono z tych pierwszych. Ponadto utratę obszaru zrekompensowano dołączeniem do gminy Szklo gromad Berdychów, Bruchnal, Mołoszkowice i Podłuby Wielkie (z Moosbergiem), które przed wojną należały do (niereaktywowanej) gminy Bruchnal. Ludność gminy Szkło w 1943 roku wynosiła 7737^[5].

Gmina w GG	Miejscowości / gromady	Gmina (II RP)	Powiat (II RP)	Rejon w ZSRR (1939–1941)
Szkło (Lkr. Lemberg)	Berdychów, Bruchnal, Mołoszkowice i Podłuby Wielkie (z Moosbergiem)	Bruchnal	jaworowski	jaworowski
	Lis, Olszanica, Stadniki i Szkło	Szkło
Wierzbiany (Lkr. Rawa Ruska)	Cetula, Jażów Nowy, Starzyska, Wola Starzyska i Załuże
	wysiedlone w 1940 roku Kurniki			niemirowski
	Jażów Stary, Szczepłoty, Wierzbiany i Zawadów oraz wysiedlony w 1940 roku Trościaniec	Wierzbiany
	Wereszyca	Wiszenka	gródecki	janowski

Po II wojnie światowej obszar gminy został włączony do Ukraińskiej SRR^[6].

Przypisy

1. W czasie II wojny światowej poza administracją polską, po II wojnie światowej poza granicami Polski.
2. Skorowidz gmin Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 544
4. Смерека Б. (2020). ЛЬВІВСЬКА ОБЛАСТЬ (1939-1959 рр.): адміністративний та демографічний довідник. Львів: НАЦІОНАЛЬНА АКАДЕМІЯ НАУК УКРАЇНИ.
5. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
6. Українська РСР: Адміністративно-територіальний поділ: на 1 вересня 1946 року. Українське видавництво політичної літератури, Київ (1947).