Synagoga została zbudowana w 1930 roku wraz z całym kompleksem Jeszywas Chachmej Lublin. Poza funkcjami religijnymi pełniła też funkcję auli wykładowej jesziwy i mogła pomieścić ponad 200 studentów. Podczas II wojny światowej synagoga została zdewastowana przez hitlerowców, a jej cenne wyposażenie zostało bezpowrotnie zniszczone oraz rozproszone.
Po zakończeniu wojny budynek jesziwy został przejęty przez Akademię Medyczną, która pomieszczenie po synagodze wyremontowała i dostosowała do potrzeb auli. Zmieniono wówczas kolorystykę ścian i kolumn oraz zamurowano okna znajdujące się na ścianie wschodniej.
Jesienią 2003 roku budynek został zwrócony Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, która podjęła decyzję o remoncie i rekonstrukcji synagogi. Prace można było rozpocząć dopiero w maju 2005 roku, po opuszczeniu budynku przez Akademię Medyczną. Wymieniono przegniły strop, wiszący nad salą modlitewną na drewnianej konstrukcji nośnej, położono nowy parkiet. Na podstawie przedwojennych zdjęć odtworzono oryginalną kolorystykę kolumn, przywrócono okna na ścianie wschodniej, odtworzono bimę oraz schodki do Aron ha-kodesz, które otacza kuta balustrada i inne mniej znaczące elementy.
Na czas nie odtworzono jednak Aron ha-kodesz, na miejsce którego ustawiono prowizoryczną szafę oraz dwumetrowej średnicy żyrandol z 16 punktami świetlnymi. W połowie 2007 roku gmina żydowska zamówiła u snycerza oraz innych specjalistów brakujące elementy wnętrza.
Ponowne otwarcie
Oficjalne otwarcie synagogi po remoncie nastąpiło 11 lutego 2007 roku. Była to pierwsza tego typu uroczystość w powojennej Polsce, ponieważ rekonstrukcja wnętrza synagogi została w całości sfinansowana przez polską społeczność żydowską.
Synagoga o powierzchni 200 m² ulokowana jest na wysokości drugiego i trzeciego piętra południowego skrzydła budynku. Jednoprzestrzenna główna sala modlitewna posiada galerię dla kobiet z wejściem na wysokości trzeciego piętra, na którą prowadzi też osobna klatka schodowa wydzielona z gmachu budynku. Wsparta jest ona na ośmiu zielonych, okrągłych, korynckichkolumnach, obiegających salę z trzech stron.
Na ścianie wschodniej znajduje się aron ha-kodesz, przed którym znajduje się podwyższenie otoczone kutą balustradą, na które wchodzi się po pięciu schodkach. Po lewej stronie szafy znajduje się niewielki ner tamid i tablica z hebrajską inskrypcją, a po prawej również tablica z hebrajską inskrypcją, pozłacanamenora oraz tablica pamiątkowa w języku angielskim upamiętniająca zagładę lubelskich Żydów o treści:
This menorah, symbolizing the reborn State of Israel is a gift to jewish community in Lublin in memory of 40.000 Lublin Jews killed by Nazi Germans during World War II. On the day synagogue was rededicatet.
Na środku znajduje się kwadratowa, dwuwejściowa bima, otoczona również kutą balustradą. Dawniej w synagodze stał kilkumetrowy, ukoronowany polskim orłem ośmioramienny świecznik o wadze około 180 kg, który podarowała jesziwie gmina żydowska z Przemyśla[5]. Całe wyposażenie wnętrza synagogi jest rekonstrukcją dokonaną na podstawie przedwojennych zdjęć.
Do dnia dzisiejszego zachował się jedynie bogato haftowany parochet, który prawdopodobnie pochodził właśnie z tej synagogi. Przez wiele lat był przechowywany w synagodze Chewra Nosim przy ulicy Lubartowskiej 10. Obecnie znajduje się w mniejszej synagodze na parterze budynku. Zostanie przeniesiony w swoje pierwotne miejsce po wykonaniu nowego Aron ha-kodesz, który na podstawie archiwalnego zdjęcia zrekonstruowała architekt Sylwia Piechnik. Przedwojenne zdjęcie arki jest czarno-białe, dlatego nie wiadomo, jaki kolor miała pierwotnie drewniana skrzynia. Ostatecznie zdecydowano, że będzie zielono-brązowa, ale nie zabrakło również pozłacanych elementów. Szafa jest bogato zdobiona, głównie elementami roślinnymi[6].
W połowie 2008 roku zawieszono zrekonstruowany żyrandol, który jest wzorowany na tym, który wisiał w synagodze przed 1939 rokiem.
Galeria
Menora
Tablica pamiątkowa
Mezuza
Ner tamid i inskrypcja
Synagoga jako aula Akademii Medycznej
Synagoga jako aula Akademii Medycznej
Synagoga jako aula Akademii Medycznej
Synagoga jako aula Akademii Medycznej
Przypisy
↑Grzegorz Józefczuk, Jesziwa z synagogą w serwisie gazeta.pl, 09.02.2007 (Ostatnia aktualizacja 11.02.2007).
↑Grzegorz Józefczuk, Jesziwa wraca do Lublina w serwisie gazeta.pl, 12.02.2007 (Ostatnia aktualizacja 11.02.2007).
