Stróża-Kolonia

Stróża-Kolonia

kolonia
Zabytkowa kaplica w Stróży-Kolonii
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	kraśnicki
Gmina	Kraśnik
Liczba ludności (2011)	1054[2]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	23-206[3]
Tablice rejestracyjne	LKR
SIMC	0384035[4]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kraśnik Stróża-Kolonia
Położenie na mapie Polski Stróża-Kolonia
Położenie na mapie województwa lubelskiego Stróża-Kolonia
Położenie na mapie powiatu kraśnickiego Stróża-Kolonia
50°54′09″N 22°17′20″E[1]

Stróża-Kolonia – kolonia w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, w gminie Kraśnik^[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Cecha charakterystyczna tej wioski to sztuczne zbiorniki wodne – stawy oraz handel owocami – skupy. Dużą powierzchnię wioski obejmują lasy.

Geografia

Położenie

Stróża-Kolonia leży w odległości około 4 km od Kraśnika. Sąsiaduje bezpośrednio ze Stróżą oraz Karpiówką. Wieś leży częściowo w dolinie rzeki Wyżnica, w obrębie mezoregionu Wzniesienia Urzędowskie, na Wyżynie Lubelskiej.

Klimat

Średnia temperatura roczna wynosi 7,7 °C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń ze średnią temperaturą – 2,7 °C, a najcieplejszym – lipiec ze średnią temperaturą 18,7 °C. Roczna suma opadów wynosi ok. 500 mm, z czego 340 mm przypada na lato, a 160 mm na zimę^[6].

Demografia

Opis	2006	2007	2008	2009	2010	2012[7]
kobiet		483	497	512	521	548
mężczyzn		461	479	487	510	542
ogółem	914	944	976	999	1031	1090

Stan podany na koniec każdego roku kalendarzowego^{[8][martwy link]}.

Historia

Rys historyczny

W źródłach historycznych występuje jako Stróża. Obecnie Stróża i Stróża-Kolonia są to dwie osobne wsie. Pierwsze wzmianki pojawiają się już w XIII^{[9][martwy link]} wieku. W akcie nadania (1377) Goraja i Kraśnika braciom Dymitrowi i Iwanowi Gorajskim przez Ludwika Węgierskiego występuje pod nazwą Sztroza. W połowie XV wieku własność Jana Rabsztyńskiego. W późniejszym okresie należała do ordynacji Zamoyskich. Uwłaszczona w 1864 roku. Na terenie wsi istniał folwark z dworkiem należący do Zamoyskich^[10].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Sikorów udzieliła pomocy Żydom. Wśród nich byli Mosze Edelstein, Izrael Edelstein, Herszl Edelstein, Raizel/Roza Edelstein, Szlomo/Sam Edelstein, Józef Edelstein, Sara Gertner z d. Edelstein, Yehiel Rolnik, Jakob Erlich, NN Sabutek, Mosze Sabutek, W 1994 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Janowi i Karolinie Sikorom oraz Edwardzie Boś z d. Sikora tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[11]

Zabytki

Kaplica Świętej Trójcy

• Kaplica św. Trójcy w Stróży-Kolonii – jest jednym z niewielu w Polsce kościołów wybudowanych na planie trójkąta. Ufundowana w XVIII w. przez fundację Jana Zamoyskiego. Początkowo kaplica odgrywała rolę kościoła parafialnego, pod koniec XX wieku w latach 1985–91 w Stróży-Kolonii wzniesiono nowy kościół. W 2011 roku przeprowadzono prace renowacyjne kaplicy^[12]. Zagospodarowanie terenu wokół Kaplicy Trójcy Świętej polegało na wykonaniu chodnika wokół niej, utwardzeniu placu dojazdowego do kaplicy, wykonanie muru oddzielającego cmentarz od zabytku, odwodnienie oraz wykonanie tarasu widokowego. Odnowiona została elewacja zabytku oraz uwzględniono oświetlenie zewnętrzne placu. We wrześniu 2015 roku dokonano remontu wewnątrz kaplicy (odnowiony został ołtarz i wystrój zabytku). Obecnie pełni ona rolę kaplicy grzebalnej przy cmentarzu parafialnym.

• W pobliżu Kaplicy Świętej Trójcy znajduje się kilka drzew – pomników przyrody, które są pozostałością po parku dworskim mieszczącym się kiedyś w tej okolicy, najokazalszy z nich rosnący tuż przy kaplicy jawor jest jednym z najstarszych drzew tego gatunku w Polsce – jego wiek szacowany jest na ok. 380 lat. Jawor ma wysokość ok. 18 m i blisko 600 cm obwodu; do innych wartych wspomnienia pomników przyrody należą: kasztanowiec o obwodzie ok. 365 cm i 16 m wysokości oraz dwie potężne lipy o rozmiarach pni ok. 450 cm oraz ok. 430 cm. obwodu i wysokościach odpowiednio 23 i 25 m.

• Kurhan – znajdujący się na polu ornym, w odległości ok. 100 m. od drogi. W latach osiemdziesiątych XX wieku. zostały przeprowadzone prace archeologiczne mające ocenić czas jego powstania. Z badań tych wynika, że kurhan znajduje się na terenie osady z IX wieku, nie wiadomo natomiast dokładnie czyje prochy kryje. Prawdopodobnym jest, że zawiera szczątki ludzkie z różnych okresów historycznych, zarówno z IX wieku, jak również poległych powstańców styczniowych. Legenda głosi, że jest to grób dowódcy szwedzkiego. Kopiec przez lata był dewastowany i jego rozmiary uległy pomniejszeniu. Do rejestru zabytków został wpisany dopiero w 1991 roku. Kurhan ozdabia rosnąca na nim lipa oraz drewniany krzyż.

Kapliczka

• W centralnej części wsi, przy skrzyżowaniu głównych dróg usytuowana jest murowana kapliczka z kamienną figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Wzniesiona została w 1905 roku wraz z metalowym ogrodzeniem, którym jest otoczona. W latach późniejszych do ogrodzenia został dołączony blaszany baldachim. W lipcu 2014 roku została przebudowana. Usunięty został cokół, a samą rzeźbę odrestaurowano. Z uwagi na posadowienie kapliczki w obrębie skrzyżowania przeniesiono nieznacznie w obszaru zabudowań i osadzono na murowany z cegły postument^{[13][martwy link]}.

Kościoły

W centrum mieści się kościół parafialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej (parafia skupia 6 miejscowości). Dawniej tę funkcję spełniała Kaplica św. Trójcy (w roku 2011 została wyremontowana).

Oświata

W Stróży-Kolonii znajduje się przedszkole, Szkoła Podstawowa im. ks. Stanisława Zielińskiego oraz Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II, skupiające uczniów z pobliskich miejscowości. Ważnym ośrodkiem oświaty mieszczącym się na terenie wsi jest także Gminna Biblioteka Publiczna.

Instytucje

• Przedszkole Publiczne w Stróży-Kolonii
• Publiczna Szkoła Podstawowa im. ks. Stanisława Zielińskiego w Stróży-Kolonii
• Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Stróży-Kolonii
• Gminna Biblioteka Publiczna w Stróży-Kolonii

Turystyka

Dzięki obecności stawów rybnych należących do Kraśnickiego Towarzystwa Wędkarskiego znajdują się tu doskonałe warunki do uprawiania wędkarstwa. Stawy są zasilane w wodę przez Wyżnicę. Udostępnione dla wędkarzy są 4 stawy^{[potrzebny przypis]}.

Panorama wsi od strony wschodniej z dnia 26 kwietnia 2008 r.

Zobacz też

• Stróża
• Gmina Kraśnik

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131878
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Dane ujednolicone dla gminy Kraśnik – strona gminy. [dostęp 2008-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-22)].
7. Urząd Gminy Kraśnik - Gmina w liczbach [online], www.gminakrasnik.pl [dostęp 2019-05-27] .
8. KRAŚNIK Urząd Gminy. [dostęp 2008-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-22)].
9. Historia gminy Kraśnik
10. Stróża, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 410 .
11. Historia pomocy - Rodzina Sikorów | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-11-24] .
12. Artykuł Kuriera Lubelskiego z 02.07.2009
13. Na podstawie informacji ze strony Gminy Kraśnik. [dostęp 2007-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-01)].