Stary Czekaj

Stary Czekaj
Część Katowic
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Katowice

Dzielnica

Dąbrówka Mała

Data założenia

XVIII wiek

W granicach Katowic

31 grudnia 1959

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Stary Czekaj”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Stary Czekaj”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stary Czekaj”
Ziemia50°17′23″N 19°03′36″E/50,289722 19,060000

Stary Czekaj (niem. Alt Czakai[1]) – część Katowic, położona na terenie dzielnicy Dąbrówka Mała, powstała w XVIII wieku na zachód od rzeki Brynicy, wzdłuż ulicy Milowickiej i Żwirowej.

Historia

Czekaj powstał w połowie XVIII wieku nad rzeką Brynicą[2] jako przysiółek Dąbrówki Małej[3]. Wówczas to znajdował się nad rzeką młyn, będący własnością Mateusza Czekaja z Kopanin Dąbrowskich, od którego nazwiska osada wzięła swoją nazwę. Wraz z powstaniem Nowego Czekaja w XIX wieku, przysiółek zaczęto nazywać Starym Czekajem. Przekształcił się on w osadę rolniczą usytuowaną wzdłuż ulic Milowickiej i Żwirowej[2]. W 1926 roku w rejonie Starego Czekaja koncern Giesche uruchomił kopalnię piasku, która dostarczała piasek podsadzkowy na potrzeby kopalni „Giesche” (późniejszy „Wieczorek”). Po wyczerpaniu się zasobów, 19 lipca 1954 roku kopalnię zlikwidowano[4]. W 1951 roku Stary Czekaj wraz z całą gminą Dąbrówka Mała włączono do powiatu miejskiego Szopienice[5], a w 31 grudnia 1959 roku do Katowic[6]. Do lat 60. XX przez Stary Czekaj, równolegle do ulicy Strzelców Bytomskich wybudowano linię Północnej Magistrali Piaskowej nr 201. Magistralę tę zlikwidowano do połowy sierpnia 2013 roku[7].

Charakterystyka

Stary Czekaj położony jest w północnej części Katowic, na terenie dzielnicy Dąbrówka Mała, przy granicy z Sosnowcem[8]. Osada ta ciągnie się wzdłuż ulicy Milowickiej, pomiędzy Dąbrówką Małą a sosnowiecką dzielnicą Milowice[2]. Ulica ta jest drogą powiatową o klasie drogi zbiorczej[9]. Wzdłuż niej kursują autobusy na zlecenie ZTM. W Starym Czekaju znajdują się dwa przystanki autobusowe: Dąbrówka Mała Milowicka oraz Dąbrówka Mała Oczyszczalnia[10]. Wzdłuż tej ulicy znajduje się jeszcze sześć budynków, stanowiących obiekty dziedzictwa kulturowego[11]:

  • ul. Milowicka 3 – dom z początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
  • ul. Milowicka 6 – stacja pomp zakładów metalurgicznych Silesia z II połowy XIX wieku; styl historyzmu,
  • ul. Milowicka 7 i 8 – domy mieszkalne,
  • ul. Milowicka 9 – familok z końca XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego,
  • ul. Milowicka 10 – familok z 1936 roku posiadające skromne cechy funkcjonalizmu.

Według niektórych źródeł danych, zabudowa Starego Czekaja koncentruje się również przy ulicy Żwirowej[12].

Dolina Brynicy w Starym Czekaju stanowi teren otwarty będącego częścią zdegradowanego korytarza ekologicznego Brynicy[13]. W Starym Czekaju znajduje się Gminny Punkt Zbiórki Odpadów MPGK[14], mechaniczno-biologiczno-chemiczna oczyszczalnia ścieków Dąbrówka Mała-Centrum (ul. Milowicka 9)[15], której właścicielem są Katowickie Wodociągi[16] oraz Dział Robót Drogowych Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Katowicach[17]. Wierni rzymskokatoliccy ze Starego Czekaja przynależą parafia pw. św. Antoniego z Padwy w Katowicach-Dąbrówce Małej[18].

Przypisy

  1. ↑ The Genealogical Gazetteer: Stary Czekaj, Nowy Czekaj, Col. Czakai, Czakai, Czakai, Alt Czakai. gov.genealogy.net. [dostęp 2021-07-22]. (ang.).
  2. ↑ a b c Szaraniec 1996 ↓, s. 229.
  3. ↑ Chmielewska 2016 ↓, s. 48.
  4. ↑ Frużyński, Grzegorek i Rygus 2017 ↓, s. 266.
  5. ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 665.
  6. ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 64, poz. 381
  7. ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa: Linia Północna Magistrala Piaskowa (KP 201). www.bazakolejowa.pl. [dostęp 2021-07-22]. (pol.).
  8. ↑ Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2021-07-22]. (pol.).
  9. ↑ Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XL/925/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2013 r. w sprawie zaliczenia dróg na terenie miasta Katowice do kategorii dróg powiatowych oraz gminnych [online] [dostęp 2021-07-16] (pol.).
  10. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  11. ↑ Studium... 2012 ↓, Załącznik I.9 28/36.
  12. ↑ Według L. Szarańca (1996, s. 229) Zabudowa Starego Czekaja obejmuje również obszar ulicy Żwirowej, zaś według danych PRNG oraz archiwalnych map topograficznych, teren ten stanowi fragment Nowego Czekaja.
  13. ↑ Studium... 2012 ↓, s. 32.
  14. ↑ Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o.: Punkty zbiórki odpadów. www.mpgk.com.pl. [dostęp 2020-09-16]. (pol.).
  15. ↑ Propozycja planu aglomeracji Katowice o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000, obejmująca część: Katowic, Czeladzi, Siemianowic i Sosnowca. bip.um.sosnowiec.pl. [dostęp 2020-09-14].
  16. ↑ Katowickie Wodociągi: Oczyszczalnie. www.wodociagi.katowice.pl. [dostęp 2020-09-14]. (pol.).
  17. ↑ Cylex: Dział Robót Drogowych Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów, Katowice. www.cylex-polska.pl. [dostęp 2021-07-22]. (pol.).
  18. ↑ Archidiecezja katowicka: KATOWICE-DĄBRÓWKA MAŁA, Świętego Antoniego z Padwy. www.archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2020-09-17]. (pol.).

Bibliografia

Części miasta Katowice
Części miasta wg SIMC
Miejskie obszary funkc.
Pozostałe

Herb Katowic