Stare Tarnowice (niem.Alt Tarnowitz) – część miasta[3] i dzielnica Tarnowskich Gór, od której pochodzi nazwa miasta. Powstała w 1316. Pierwszym właścicielem był prawdopodobnie rycerz Adam de Tarnowice, a następnie jego syn (lub brat) Święcisław, później Włodkowie, Wrochemowie i inni.
Historia
Stare Tarnowice na mapie z 1883
Najdawniejsza wzmianka o Tarnowicach (jednak o kwestionowanej datacji[4]) pochodzi z 1251 roku[1]. Późniejsze wzmianki pochodzą z początku XIV wieku, kiedy właścicielem osady był Adam de Tarnowice, występujący jako świadek w dokumentach między 1310 a 1351 rokiem. Później wsią władał Święcisław, członek dworu księcia oleśnickiego Konrada II, wyznaczony w 1369 roku jako rozjemca przy sporze o podział księstwa bytomskiego. Ostatnimi znanymi rycerzami z Tarnowic są: rycerz Sambor, wzmiankowany w 1411 roku, oraz Mikołaj i Teodor Włodkowie herbu Sulima, poświadczeni w 1415 roku. Siedzibą rycerską w XIV i XV wieku była przypuszczalnie wieża obronna wzniesiona na kopcu, którego pozostałości widoczne są za kościołem św. Marcina[5]. Osada ta należała wówczas – jak większość na terenie dzisiejszych Tarnowskich Gór – do parafii w Reptach. Na początku XV wieku została utworzona osobna parafia w Tarnowicach, w których wybudowano kościół pw. św. Marcina (zbudowany ok. 1400 r.) będący najstarszym istniejącym kościołem na terenie powiatu tarnogórskiego.
Zamek w Starych Tarnowicach
W okresie powstania Tarnowskich Gór na początku XVI wieku na polach między Tarnowicami (odtąd zwanymi Stare Tarnowice), Sowicami i Lasowicami, właścicielem osady była rodzina Wrochemowieów. Wymieniany wówczas w dokumentach Piotr Wrochem jest zapewne fundatorem zamku, który zastąpił wcześniejszą siedzibę właścicieli koło kościoła.
W granicach administracyjnych dzielnicy znajdują się przystanki: Stare Tarnowice Pomorska, Stare Tarnowice Osiedle Przyjaźń, Stare Tarnowice Francuska, Stare Tarnowice Janasa, Stare Tarnowice Szpital, Stare Tarnowice Pętla, Stare Tarnowice Litewska, Stare Tarnowice Sielanka, Stare Tarnowice Kościół Św. Marcina, Stare Tarnowice Staw Cegielnia, Tarnowskie Góry Hala Sportowa i Tarnowskie Góry Park Wodny[11].
Według stanu z sierpnia 2024 przez Stare Tarnowice przejeżdżają i zatrzymują się autobusy kursujące na liniach[11]:
W dzielnicy poza drobnym handlem znajdują również sklepy wielkopowierzchniowe takie jak supermarket Aldi, market Stokrotka, dwa markety Biedronka, wolnostojący, pasaż handlowy „Poczdamska” mieszczący m.in. drogerię Rossmann, aptekę Ziko, księgarnię, sklepy spożywcze, pasaż handlowy „Czerwona Torebka” mieszczący m.in. aptekę sieci Zdrowit oraz filię Poczty Polskiej.
Usługi zlokalizowane są głównie na Osiedlu „Przyjaźń” (centrum spa), w dawnej wsi Stare Tarnowice znajduje się duże ogrodnictwo.
Edukacja
Na terenie dzielnicy mieści się przedszkole oraz żłobek (ul. Bałkańska) oraz dwie szkoły podstawowe: nr 15 przy ulicy Litewskiej i nr 8 (do 2017 Gimnazjum nr 4) przy ulicy Janasa. Brak szkół ponadpodstawowych oraz wyższych.
Miejska Biblioteka Publiczna. Filia nr 2, ul. Gustawa Morcinka 7.
Herb
Herb Starych Tarnowic
Według statutu dzielnicy Stare Tarnowice do 2015 roku herbem dzielnicy był:
(...) biała kosa bez drzewca, biała siekiera i cep, ułożone obok siebie na niebieskim polu, drzewce są barwy złotej[12].
Sport
W dzielnicy działa klub piłkarski TS Tarnowiczanka Stare Tarnowice z siedzibą przy ulicy Włoskiej 9a[13]. Zespół obecnie (sezon 2019/2020) gra w rozgrywkach śląskiej B-klasy w grupie Bytom II[14]. Jego stadion znajduje się na terenie zabytkowego parku w dzielnicy Repty Śląskie[13].
↑Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 października 2019 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2019 r. poz. 2360).
↑Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 25. ISBN 83-87424-77-3.
Idzi Panic: Wczesnośredniowieczne osadnictwo w kasztelanii bytomskiej. W: Z dziejów dzielnic Bytomia. Jan Drabina (red.). Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 1991, seria: Magazyn Bytomski tom VIII.
Jan Drabina: Okręg tarnogórski przed założeniem miasta. W: Historia Tarnowskich Gór. red. Jan Drabina. Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000. ISBN 83-911508-3-6.
