Stara Kuźnica (województwo świętokrzyskie)

Stara Kuźnica

wieś
Kuźnia w Starej Kuźnicy
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	konecki
Gmina	Końskie
Liczba ludności (2023)	97[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	26-200[3]
Tablice rejestracyjne	TKN
SIMC	0244245[4]
Położenie na mapie gminy Końskie Stara Kuźnica
Położenie na mapie Polski Stara Kuźnica
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Stara Kuźnica
Położenie na mapie powiatu koneckiego Stara Kuźnica
51°12′57″N 20°30′16″E[1]

Stara Kuźnica – wieś sołecka^[2] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Końskie^[4][5].

W skład sołectwa Stara Kuźnica wchodzą także wsie Chełb i Drutarnia.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Przez miejscowość przepływa rzeczka Młynkowska Rzeka, dopływ Drzewiczki.

Przez Starą Kuźnicę przechodzi niebieski szlak turystyczny z miejscowości Pogorzałe do Kuźniaków oraz czerwony szlak rowerowy do Sielpii Wielkiej.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Barbary w Nieświniu^[6].

Zabytki

Kuźnica wodna, obecnie oddział Muzeum Techniki NOT w Warszawie. Pierwsze wzmianki o funkcjonującej tu kuźnicy pochodzą z XVII w. Kuźnica napędzana była kołem wodnym na rzece Młynkowskiej. W 1860 wzniesiono wielki piec, który pracował z przerwami do 1893. W skład zakładu wchodzą: ujęcie wody, grobla, wypusty oraz dwa koła nasiębierne (na potrzeby pokazów działania kuźni woda może zostać czasowo skierowana na koło wodne). W kuźnicy znajduje się też drewniany młot, typowy dla polskich zakładów z tego okresu, oraz zabytkowa dmuchawa.

W kuźni podczas II wojny światowej ukrywał się żołnierz i egzekutor Armii Krajowej, dr Jacek Wilczur, uratowany i operowany przez kowala - Adama Niewęgłowskiego, który ratował od zagłady Polaków, Żydów oraz jeńców radzieckich zbiegłych z niewoli. Kuźnia została pokazana w 2015 w reportażu TVN24 o dr. Wilczurze.

W latach 80. XX wieku podmokły teren, z którego woda spływała na koło wodne, został uregulowany i w jego miejscu powstał zbiornik wodny z ciekawym sześciokątnym spływem, z którego woda odpływa pod ziemią. Zbiornik jest zarybiony, a ponadto wykorzystywany w celach turystycznych.

Kuźnica została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.492 z 18.10.1956 i z 15.02.1972)^[7].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 128225
2. Miasta i Gminy Końskie. Statystyka Ludności za 2023 rok. Liczba ludności – sołectwa – wsie [dostęp 2024-09-15].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1192 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Opis Parafii na stronie diecezji
7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 34 [dostęp 2015-11-17] .

Bibliografia

• Encyklopedia techniki. Metalurgia, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice, 1978

Linki zewnętrzne

• Stara Kuźnica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 220 .