3 sierpnia 1909 Wielowieś
27 stycznia 1964 Warszawa
polska
literatura
nagroda młodych PAL (1938), nagroda woj. rzeszowskiego (1956)
Stanisław Piętak (ur. 3 sierpnia 1909 w Wielowsi, zm. 27 stycznia 1964 w Warszawie) – polski poeta i prozaik.
Urodził się w rodzinie Karola i Barbary. Ojciec dwukrotnie wyjeżdżał do USA po zarobek. W czasie drugiego wyjazdu ojca wybuchła I wojna światowa. Lata głodu i niepewności naznaczyły Stanisława Piętaka na całe życie. Przyszły poeta w dzieciństwie ciężko chorował, co także miało wpływ na jego późniejszą twórczość. Po ukończeniu gimnazjum w Tarnobrzegu, studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po przerwaniu nauki wyjechał do Warszawy, gdzie pracował w Związku Literatów Polskich i działał w pismach młodzieżowych.
Był jednym z najwybitniejszych poetów pokolenia okresu międzywojennego oraz wywodzących się z nurtu wiejskiego literatury polskiej. Poezja jego jest wynikiem szoku kulturowego, jaki przeżył młody chłop, wychowany w tradycyjnej kulturze wiejskiej z zasadami poezji awangardowej Peipera i Przybosia. Początkowo związany z awangardą krakowską, później z tzw. czechowiczanką, której największa aktywność literacka przypada na lata trzydzieste XX wieku. Autor nastrojowej, wizyjnej liryki opartej na motywach wiejskich.
Pod koniec 1937 roku debiutował jako prozaik, publikując powieść „Młodość Jasia Kunefała”[1]. W 1938 roku otrzymał za ten debiut Nagrodę Młodych Polskiej Akademii Literatury[2].
W czasie II wojny światowej przebywał w Wielowsi, współpracował z organizacją „Odwet” Władysława Jana Jasińskiego „Jędrusia” oraz uczestniczył w tajnym nauczaniu.
W 1944 roku brał udział w działalności społecznej i politycznej w Tarnobrzegu, następnie w Lublinie. Rok później wyjechał do Łodzi, gdzie został prezesem tamtejszego Oddziału Związku Literatów Polskich. W 1955 roku otrzymał wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za tom poezji Przymierze z nowymi laty[3]. Od 1956 roku mieszkał w Warszawie, gdzie pracował w redakcji „Tygodnika Kulturalnego”.
Od 1965 do 1994 roku była przyznawana literacka nagroda imienia Stanisława Piętaka. Na motywach jego powieści zrealizowano w 1987 roku serial telewizyjny Ucieczka z miejsc ukochanych.
Był najmłodszym z rodzeństwa, jego siostra Maria urodziła się w 1904 roku, a brat Franciszek w 1907 roku. Jego krewnym był Ferdynand Kuraś, poeta, pisarz ludowy.
W 1946 roku poślubił Aleksandrę Zofię z Kosińskich (1925–2016)[4], która przez kilkanaście lat prowadziła w Warszawie przy Rynku Starego Miasta restaurację „Kamienne schodki”[5]. Jednym z trzech ich synów był Piotr Piętak.
Zginął śmiercią samobójczą, wyskakując z okna 27 stycznia 1964 roku. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C2-9-15)[4].