W 1939 r. ochotnik w obronie Pragi (336 pułk piechoty, odcinek Saska Kępa). W okresie okupacji działacz podziemia kulturalnego, w latach 1942–1944 związany z grupą „Sztuka i Naród”, skończył w 1944 kurs sprawozdawców wojennych.
W latach 1941–1945 żołnierz TOW oraz AK. Brał udział w powstaniu warszawskim w dowództwie pułku „Baszta” i Komendzie V Obwodu Mokotów. Po upadku powstania wywieziony na roboty przymusowe na Dolny Śląsk, uciekł z obozu pracy i przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie w Częstochowie został oficerem Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK aż do jej rozwiązania. Jesienią 1945 r. po ujawnieniu się zweryfikowany przez Departament Personalny MON jako ppor. czasu wojny.
W latach 1945–1972 redaktor czasopism m.in. „Polski Zbrojnej” (1946), „Nowin Literackich” (1947–1948), kierownik audycji poetyckich Polskiego Radia (1949–1951), czasopisma kulturalno-społecznego „Wieś” (1952–1953), tygodnika „Nowa Kultura” (1953–1963), tygodnika Kultura (1963–1972).
Wieloletni działacz Związku Literatów Polskich. W latach 1972–1978 prezes oddziału warszawskiego, 1989 wiceprezes ZLP, od 2000 honorowy prezes ZLP. Wieloletni członek władz naczelnych ZBoWiD (od 1969 zastępca sekretarza Rady Naczelnej[1], od 1979 r. wiceprezes Rady Naczelnej organizacji) oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[2]. W lutym 1989 r. wszedł w skład działającej przy tej Radzie Komisji do spraw Upamiętnienia Ofiar Represji Okresu Stalinowskiego[3]. Przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy pomnika Bolesława Prusa, członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego, członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Państwa Podziemnego i AK. W sierpniu 1984 r. wszedł w skład Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40. Rocznicy Powstania Warszawskiego.
Nie angażował się w działalność opozycyjną. Jak ustaliła Joanna Siedlecka[4], Służba Bezpieczeństwa próbowała wielokrotnie pozyskać go do współpracy, ale on odmawiał. W 1974 roku podczas pogrzebu Melchiora Wańkowicza w imieniu Związku Literatów Polskich wygłosił przemówienie, w którym przedstawił zmarłego jako wielkiego pisarza, dobrego patriotę i człowieka uczciwego, nękanego przez władze PRL. To wszystko sprawiło, że – jak sądzi Siedlecka – SB rozpuszczało w środowisku literackim plotki dyskredytujące Bartelskiego i sugerujące jego współpracę z organami bezpieczeństwa.
Był mężem Marii Haliny z Zembrzuskich (1917–1998)[5].
Jest autorem ponad 50 pozycji wydawniczych. Głównym tematem jego twórczości są losy Pokolenia Kolumbów. Do najważniejszych pozycji należą powieści Genealogia ocalonych (1963) oraz Termopile literackie (2002), jak również popularne monografie Powstanie warszawskie (1965), Mokotów 1944 (1971), Pułk AK „Baszta” (1990) oraz leksykon Polscy pisarze współcześni 1939–1991 (1995).
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., Cień wojny : eseje, wyd. 1, Warszawa: Czytelnik, 1983, ISBN 83-07-00756-9, OCLC11915066 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., Pieśń niepodległa : pisarze i wydarzenia, 1939-1942, wyd. 1, Kraków: Wydawn. Literackie, 1988, ISBN 83-08-01596-4, OCLC21871291 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., Pułk AK "Baszta", wyd. 2, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1990, ISBN 83-202-0790-8, OCLC40931112 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., Krzyż AK, wyd. 1, Warszawa: First Business College, 1993, ISBN 83-85746-14-5, OCLC123271793 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., W znaku "Baszty" : wspomnienia i refleksje, lipiec 1944-styczeń 1945, Warszawa: Prywatna Wyższa Szkoła Handlowa, 1997, ISBN 83-86919-00-0, OCLC40200710 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., Termopile literackie : Polska 1939-1945, wyd. 1, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2002, ISBN 83-211-1635-3, OCLC50291378 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce
↑Lesław M.L.M.BartelskiLesław M.L.M., Ale zabaffa!, Toruń: Wydawn. Adam Marszałek, 2006, ISBN 83-7441-217-8, OCLC132569382 [dostęp 2022-05-21]. Brak numerów stron w książce