PROFILBARU.COM

Raków
	gmina wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	kielecki
TERC	2604162
Wójt	Damian Szpak; (od 2018)
Powierzchnia	195,52 km²
Populacja (2020); • liczba ludności	; 5599
• gęstość	29,8 os./km²
Nr kierunkowy	41
Kod pocztowy	26-035
Tablice rejestracyjne	TKI
	Adres urzędu:ul. Ogrodowa 1; 26-035 Raków
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	29
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Raków
	Położenie na mapie Polski Raków
	50°40′N 21°03′E/50,673611 21,045556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Raków – gmina wiejska w południowej części powiatu kieleckiego (województwo świętokrzyskie). W skład gminy wchodzi 28 wsi sołeckich, w tym siedziba gminy Raków.

Charakterystyka gminy

Gmina zajmuje obszar o powierzchni 195 km² (19552 ha) - z czego 42% to użytki rolne, a 54% stanowią lasy^[4]. Gmina Raków od północnego wschodu graniczy z gminą Łagów, od północnego zachodu z gminą Daleszyce, od zachodu z gminą Pierzchnica, od południa i południowego wschodu z gminami: Szydłów, Staszów i Bogoria w powiecie staszowskim oraz gminą Iwaniska w powiecie opatowskim. Obszar gminy wchodzi w skład dwóch mezoregionów - Pogórza Szydłowskiego i Gór Świętokrzyskich. Przez centralną część gminy przepływa rzeka Czarna Staszowska.

Na terenie gminy dominują małe gospodarstwa rolne o wielokierunkowej produkcji, w których przeważa produkcja roślinna - zboża, ziemniaki i truskawki. Produkcja jest prowadzona metodami tradycyjnymi, w gospodarstwach charakteryzujących się dużą elastycznością produkcji w zależności od potrzeb rynku.

Główne kierunki rozwoju to przetwórstwo rolno-spożywcze i turystyka, nastawione na wykorzystanie walorów i zasobów naturalnych. Atuty gminy to: dobry stan środowiska naturalnego, urokliwe miejsca idealne do lokalizacji ośrodków wypoczynkowo-konferencyjnych, terapeutycznych, domów spokojnej starości. W Rakowie urodził się słynny astronom polski Stanisław Lubieniecki młodszy.

Historia

Gmina Raków powstała 1 stycznia 1973 w powiecie staszowskim w województwie kieleckim w związku z reformą gminną. Objęła 28 sołectw: Bardo, Celiny, Chańcza, Dębno, Drogowle, Głuchów, Głuchów-Lasy, Jamno, Korzenno, Koziel, Lipiny, Mędrów, Nowa Huta, Ociesęki, Papiernia, Pągowiec, Pułaczów, Radostów, Raków, Rakówka, Rembów, Smyków, Szumsko-Kolonia, Szumsko, Wola Wąkopna, Wólka Pokłonna, Zalesie i Życiny^[5].

Obszar gminy był historycznie różnorodny i należał przed reforma 1954 do^[6]^[7]:

gminy Drugnia w powiecie buskim (przd 1948 stopnickim) – Papiernia,
gminy Kurozwęki w powiecie buskim (przd 1948 stopnickim) – Chańcza,
gminy Potok w powiecie buskim (przd 1948 stopnickim) – Celiny, Głuchów, Głuchów-Lasy, Korzenno, Mędrów, Smyków i Życiny,
gminy Cisów w powiecie kieleckim – Koziel, Ociesęki, Nowa Huta Cisowska i Wólka Pokłonna,
gminy Rembów w powiecie opatowskim – Bardo, Dębno, Drogowle, Jamno, Lipiny, Pągowiec, Pułaczów, Radostów, Raków, Rakówka, Szumsko, Szumsko-Koloniam Wola Wąkopna i Zalesie.

W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kieleckim.

Od 1999 gmina należy do powiatu kieleckiego w województwie świętokrzyskim.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[8]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5824	100	2847	48,9	2977	51,1
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	30,5		14,9		15,6

Miejscowości

Tab. 2. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy Raków, z wyrażeniem ich położenia geograficznego.
Identyfikator SIMC	Nazwa miejscowości	Rodzaj miejscowości	Miejscowość podstawowa lub statystyczna	Położenie geograficzne
0266057	Antoniów	osada wsi	Pułaczów	50°41′01″N 21°07′31″E/50,683611 21,125278
0265891	Arkuszów	część wsi	Rakówka	50°39′56″N 21°09′14″E/50,665556 21,153889
0265164	Bardo	wieś		50°44′08″N 21°02′29″E/50,735556 21,041389
0265170	Bardo Dolne	część wsi	Bardo	50°44′48″N 21°02′25″E/50,746667 21,040278
0265187	Bardo Górne	część wsi	Bardo	50°44′19″N 21°01′52″E/50,738611 21,031111
0266005	Błonie	część wsi	Głuchów	50°39′53″N 20°53′07″E/50,664722 20,885278
0265307	Celiny	wieś		50°41′29″N 20°54′55″E/50,691389 20,915278
0265313	Chańcza	wieś		50°38′44″N 21°04′19″E/50,645556 21,071944
0265827	Choiny Radostowskie	część wsi	Radostów	50°42′22″N 21°07′29″E/50,706111 21,124722
0266198	Czarna	przysiółek wsi	Wólka Pokłonna	50°43′52″N 21°00′50″E/50,731111 21,013889
0265566	Dąbrówka	przysiółek wsi	Mędrów	50°42′09″N 20°57′26″E/50,702500 20,957222
0265359	Dębno	wieś		50°40′55″N 21°01′35″E/50,681944 21,026389
0265365	Drogowle	wieś		50°41′22″N 20°59′08″E/50,689444 20,985556
1017103	Dwór	część wsi	Chańcza	50°38′35″N 21°05′12″E/50,643056 21,086667
0266270	Fąfara	część wsi	Życiny	50°39′30″N 21°01′57″E/50,658333 21,032500
1017110	Folwark	część wsi	Bardo	50°44′04″N 21°02′43″E/50,734444 21,045278
0265997	Głuchów	wieś		50°39′58″N 20°53′54″E/50,666111 20,898333
0265394	Głuchów-Lasy	wieś		50°40′01″N 20°55′10″E/50,666944 20,919444
0266146	Górki	część wsi	Wola Wąkopna	50°43′12″N 21°01′11″E/50,720000 21,019722
0265796	Górki Radostowskie	przysiółek wsi	Pułaczów	50°41′31″N 21°08′51″E/50,691944 21,147500
0265201	Grabiec	część wsi	Bardo	50°43′43″N 21°02′36″E/50,728611 21,043333
0266011	Granice	część wsi	Głuchów	50°39′33″N 20°54′02″E/50,659167 20,900556
0265589	Grodno	przysiółek wsi	Nowa Huta	50°43′46″N 20°57′44″E/50,729444 20,962222
0265939	Grunwaldów	część wsi	Rembów	50°42′54″N 21°02′15″E/50,715000 21,037500
0265595	Igrzycznia	przysiółek wsi	Nowa Huta	50°44′06″N 20°56′36″E/50,735000 20,943333
0265431	Jamno	wieś		50°40′54″N 21°04′12″E/50,681667 21,070000
0265900	Jedlonka	część wsi	Rakówka	50°39′54″N 21°08′44″E/50,665000 21,145556
0265454	Józefów Rakowski	przysiółek wsi	Jamno	50°39′56″N 21°05′59″E/50,665556 21,099722
0266063	Kajetanów	osada leśna	Szumsko-Kolonia	50°40′18″N 21°05′27″E/50,671667 21,090833
0266152	Kierdony	część wsi	Wola Wąkopna	50°43′35″N 21°01′05″E/50,726389 21,018056
0265916	Kinia	część wsi	Rakówka	50°40′24″N 21°08′27″E/50,673333 21,140833
0265483	Korzenno	wieś		50°42′18″N 20°54′51″E/50,705000 20,914167
0265514	Koziel	wieś		50°45′04″N 20°58′19″E/50,751111 20,971944
0265320	Kresy	część wsi	Chańcza	50°38′32″N 21°04′59″E/50,642222 21,083056
0265508	Krośle	część wsi	Korzenno	50°41′59″N 20°55′06″E/50,699722 20,918333
0265678	Krzemionka	część wsi	Ociesęki	50°44′07″N 20°59′16″E/50,735278 20,987778
0266070	Laski	część wsi	Szumsko	50°41′41″N 21°04′37″E/50,694722 21,076944
0266086	Leonów	część wsi	Szumsko	50°41′29″N 21°05′37″E/50,691389 21,093611
1017126	Lipica	przysiółek wsi	Smyków	50°43′14″N 20°52′45″E/50,720556 20,879167
0265520	Lipiny	wieś		50°41′51″N 21°03′43″E/50,697500 21,061944
0265603	Łapigrosz	przysiółek wsi	Nowa Huta	50°45′36″N 20°56′13″E/50,760000 20,936944
0265218	Łysa Góra	część wsi	Bardo	50°44′09″N 21°01′06″E/50,735833 21,018333
0265684	Madeje	część wsi	Ociesęki	50°44′23″N 20°57′42″E/50,739722 20,961667
0265224	Marianów	część wsi	Bardo	50°43′36″N 21°03′02″E/50,726667 21,050556
0265550	Mędrów	wieś		50°41′46″N 20°58′20″E/50,696111 20,972222
0265460	Mocha	przysiółek wsi	Jamno	50°40′13″N 21°04′55″E/50,670278 21,081944
0265230	Modrzewie	część wsi	Bardo	50°44′03″N 21°01′46″E/50,734167 21,029444
0266229	Modrzewina	część wsi	Zalesie	50°43′02″N 21°05′37″E/50,717222 21,093611
0265690	Mokradle	część wsi	Ociesęki	50°44′21″N 20°59′44″E/50,739167 20,995556
0266206	Mokradle	przysiółek wsi	Wólka Pokłonna	50°43′52″N 21°00′00″E/50,731111 21,000000
0265572	Nowa Huta	wieś		50°45′00″N 20°56′40″E/50,750000 20,944444
0265709	Nowa Wieś	część wsi	Ociesęki	50°44′37″N 20°59′28″E/50,743611 20,991111
0265537	Nowa Wieś	część wsi	Lipiny	50°41′48″N 21°04′10″E/50,696667 21,069444
0266235	Nowe Zalesie	część wsi	Zalesie	50°42′55″N 21°04′50″E/50,715278 21,080556
0265371	Nowiny	część wsi	Drogowle	50°41′19″N 20°58′04″E/50,688611 20,967778
0265945	Nowy Rembów	część wsi	Rembów	50°42′27″N 21°03′29″E/50,707500 21,058056
0265649	Ociesęki	wieś		50°44′09″N 20°58′38″E/50,735833 20,977222
0265715	Olszownica	część wsi	Ociesęki	50°43′53″N 20°59′15″E/50,731389 20,987500
0265750	Papiernia	wieś		50°41′42″N 20°52′35″E/50,695000 20,876389
1017132	Pastwiska	część wsi	Wola Wąkopna	50°43′52″N 21°01′01″E/50,731111 21,016944
0265773	Pągowiec	wieś		50°40′17″N 21°02′27″E/50,671389 21,040833
0266028	Piaski	część wsi	Głuchów	50°40′20″N 20°53′53″E/50,672222 20,898056
1017149	Pod Klamką	część wsi	Głuchów-Lasy	50°40′50″N 20°56′24″E/50,680556 20,940000
0265336	Pod Łąkami	część wsi	Chańcza	50°38′44″N 21°03′30″E/50,645556 21,058333
0265610	Podgórze	przysiółek wsi	Nowa Huta	50°45′14″N 20°56′56″E/50,753889 20,948889
0265951	Podgrodzie	część wsi	Rembów	50°42′57″N 21°02′50″E/50,715833 21,047222
0265490	Podkorzenno	osada wsi	Korzenno	50°42′22″N 20°56′38″E/50,706111 20,943889
0265342	Podlesie	część wsi	Chańcza	50°39′20″N 21°05′02″E/50,655556 21,083889
0265253	Podsadkowie	część wsi	Bardo	50°43′54″N 21°03′36″E/50,731667 21,060000
0265402	Podwale	część wsi	Głuchów-Lasy	50°40′24″N 20°55′53″E/50,673333 20,931389
0266034	Podwąsosie	część wsi	Głuchów	50°40′34″N 20°53′51″E/50,676111 20,897500
0266092	Podzalesie	część wsi	Szumsko	50°42′31″N 21°05′02″E/50,708611 21,083889
0266241	Poręba	część wsi	Zalesie	50°42′41″N 21°01′39″E/50,711389 21,027500
0265856	Przedmieście-Radostów	część wsi	Radostów	50°42′28″N 21°06′19″E/50,707778 21,105278
0265626	Przymiarek	przysiółek wsi	Nowa Huta	50°45′11″N 20°56′10″E/50,753056 20,936111
0266169	Przymiarki	część wsi	Wola Wąkopna	50°43′40″N 21°01′06″E/50,727778 21,018333
1017155	Psikora	część wsi	Szumsko	50°42′46″N 21°06′16″E/50,712778 21,104444
0265780	Pułaczów	wieś		50°40′54″N 21°08′05″E/50,681667 21,134722
0265810	Radostów	wieś		50°42′31″N 21°06′44″E/50,708611 21,112222
0265879	Raków	wieś	Raków	50°40′34″N 21°02′33″E/50,676111 21,042500
0265885	Rakówka	wieś		50°40′02″N 21°07′23″E/50,667222 21,123056
0265477	Rakówki	przysiółek wsi	Jamno	50°40′01″N 21°04′56″E/50,666944 21,082222
0265922	Rembów	wieś		50°42′19″N 21°03′11″E/50,705278 21,053056
0265862	Rogatka	część wsi	Radostów	50°42′33″N 21°06′31″E/50,709167 21,108611
0265388	Ruda	część wsi	Drogowle	50°41′04″N 21°00′00″E/50,684444 21,000000
0265804	Skrzynki	przysiółek wsi	Pułaczów	50°40′31″N 21°07′44″E/50,675278 21,128889
0265980	Smyków	wieś		50°42′45″N 20°53′28″E/50,712500 20,891111
0265721	Stara Huta	część wsi	Ociesęki	50°44′29″N 20°58′07″E/50,741389 20,968611
0265543	Stara Wieś	część wsi	Lipiny	50°41′50″N 21°03′47″E/50,697222 21,063056
0266258	Stare Zalesie	część wsi	Zalesie	50°42′40″N 21°05′24″E/50,711111 21,090000
0265974	Stary Rembów	część wsi	Rembów	50°42′18″N 21°02′53″E/50,705000 21,048056
0265419	Stawki	część wsi	Głuchów-Lasy	50°40′40″N 20°54′56″E/50,677778 20,915556
0265260	Stawy	część wsi	Bardo	50°43′48″N 21°03′35″E/50,730000 21,059722
0265738	Sterczyzna	część wsi	Ociesęki	50°43′34″N 20°58′48″E/50,726111 20,980000
0266040	Szumsko	wieś		50°41′57″N 21°05′26″E/50,699167 21,090556
0266123	Szumsko-Kolonia	wieś		50°42′13″N 21°05′59″E/50,703611 21,099722
0265276	Ugory	część wsi	Bardo	50°45′06″N 21°02′51″E/50,751667 21,047500
0265744	Wąkopy	część wsi	Ociesęki	50°43′39″N 20°59′07″E/50,727500 20,985278
0266117	Wilcza Góra	część wsi	Szumsko	50°42′28″N 21°04′55″E/50,707778 21,081944
0266175	Wiszowiec	część wsi	Wola Wąkopna	50°43′03″N 21°01′50″E/50,717500 21,030556
0266130	Wola Wąkopna	wieś		50°43′13″N 21°00′50″E/50,720278 21,013889
0265425	Wólka	część wsi	Głuchów-Lasy	50°39′54″N 20°55′23″E/50,665000 20,923056
0266181	Wólka Pokłonna	wieś		50°43′14″N 20°59′33″E/50,720556 20,992500
0265632	Zagórze	przysiółek wsi	Nowa Huta	50°45′39″N 20°57′10″E/50,760833 20,952778
0265299	Zagórze	część wsi	Bardo	50°44′57″N 21°02′18″E/50,749167 21,038333
0266212	Zalesie	wieś		50°43′08″N 21°04′28″E/50,718889 21,074444
1017178	Zapole	część wsi	Wola Wąkopna	50°43′25″N 21°00′59″E/50,723611 21,016389
0266264	Życiny	wieś		50°38′52″N 21°00′51″E/50,647778 21,014167
Źródła: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls),Dz.U. z 2013 r. poz. 200 oraz Dz.U. z 2015 r. poz. 1636, Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych -2025-01-07

Piramida wieku mieszkańców gminy Raków w 2014 roku^[9].

Budżet

Rysunek 1.1 Dochody ogółem w Gminie Raków w latach 1995-2010 (w zł)^[8]

Tabela 1.1 Relacje działalności statutowej Gminy Raków w latach 1995-2010^[8]
WYSZCZEGÓLNIENIE J.
m. ROK

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Dochody ogółem zł 3 574 543,- 4 786 203,- 5 448 084,- 6 492 290,- 6 648 560,- 8 424 596,- 8 134 046,- 8 280 541,- 10 160 753,- 11 627 113,- 12 885 438,- 15 539 200,24 14 386 527,15 16 138 100,49 20 729 249,29 16 211 577,37

ZNAK ± - + - + + + + + + + + - + - + -

Nadwyżka/deficyt
budżetowa(-y) zł 56 492,- 41 580,- 25 342,- 203 592,- 79 670,- 109 295,- 90 821,- 354 157,- 299 959,- 4 371 330,- 942 701,- 2 021 974,18 866 073,07 875 797,49 3 026 178,02 165 834,65

ZNAK Σ =

Wydatki ogółem zł 3 518 051,- 4 827 783,- 5 422 742,- 6 695 882,- 6 728 230,- 8 533 891,- 8 224 867,- 8 634 698,- 10 460 712,- 15 998 443,- 13 828 139,- 13 517 226,06 15 252 600,22 15 262 303,- 23 755 427,31 16 045 742,72

Rysunek 1.2 Wydatki ogółem w Gminie Raków w latach 1995-2010 (w zł)^[8]

Według danych z roku 2010^[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 2 874,90 zł (tj. — stan na 31 XII; przy 2 872,36 zł w zestawieniu na 30 VI); jednocześnie średnie wydatki na mieszkańca kształtowały się na poziomie 2 845,49 zł (tj. — stan na 31 XII; przy 2 842,97 zł w zestawieniu na 30 VI).

Geologia

Na obszarze Gminy Raków można zobaczyć fragment bogatej przeszłości geologicznej Gór Świętokrzyskich. Północna jej część to wzniesienia należące do Pasma Orłowińskiego i Pasma Ociesęckiego zbudowane z utworów paleozoicznych, głównie pochodzących z kambru piaskowców, mułowców, iłowców i łupków. Lokalnie występują także utwory pochodzące z ordowiku, syluru i dewonu. W erze paleozoicznej miały miejsce zjawiska wulkaniczne, o czym świadczy odsłonięcie diabazów w Bardzie (odkryto tam nieznany dotychczas minerał, któremu nadano nazwę bardolit). Wzniesienia tych pasm mają łagodne kształty wydłużonych garbów i kopuł. Najwyższe z nich to Góra Zamkowa o wysokości 422 m n.p.m. Doliny rzeczne i wąwozy wytworzyły się na ogół w pęknięciach tektonicznych lub zostały wyżłobione w podatnych na erozję skałach (np. łupkach).

Południowa część gminy leżąca w obrębie Pogórza Szydłowskiego ma w podłożu utwory trzeciorzędowe (głównie wapienne), które pokrywają osady czwartorzędowe. Rzeka Czarna Staszowska i jej dopływ spowodowały rozczłonkowanie Pogórza przez wyżłobienie głębokich dolin o płaskim dnie i stromych zboczach dochodzących do 15 m wysokości. Pozostałością zlodowaceń plejstoceńskich są płaty glin zwałowych, piaski (rzeczne, ze żwirami, wydmowe), oraz pokrywy lessowe. Do najmłodszych osadów należą - występujące w dolinie rzek - mady, piaski oraz torfy (okolice Rakowa). Utwory czwartorzędowe zajmują największą część powierzchni gminy. W skałach osadowych można znaleźć wiele ciekawych skamieniałości takich jak: trylobity, graptolity, małże, ramienionogi i wiele innych.