Ptolemeusz III Euergetes

Ptolemeusz III Euergetes
Ilustracja
Złota oktodrachma Ptolemeusza III
władca starożytnego Egiptu
Okres

od 246 p.n.e.
do 221 p.n.e.

Poprzednik

Ptolemeusz II Filadelfos

Następca

Ptolemeusz IV Filopator

Dane biograficzne
Dynastia

Ptolemeusze

Data urodzenia

284 p.n.e.

Data śmierci

221 p.n.e.

Ojciec

Ptolemeusz II Filadelfos

Matka

Arsinoe I

Żona

Berenika II

Dzieci

Ptolemeusz IV Filopator,
Magas,
Aleksander,
?(syn),
Arsinoe III,
Berenika

Ptolemeusz III Euergetes[1] (ur. 284 p.n.e.[2], zm. 222 p.n.e.[1] lub 221 p.n.e.[2]) – trzeci władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 246-221 p.n.e., najstarszy syn Ptolemeusza II Filadelfosa i Arsinoe I[2], mąż Bereniki II, ojciec m.in. Ptolemeusza IV Filopatora, Magasa i Arsinoe III[3]. Po jego śmierci władzę w państwie przejął Ptolemeusz IV[4].

Życiorys

O dzieciństwie i młodości Ptolemeusza brak dokładniejszych informacji. Przez niektórych historyków z osobą Ptolemeusza III identyfikowana była bliżej nieustalona postać Ptolemeusza Syna, członka rodu Lagidów, który przez pewien czas współrządził państwem wraz z Ptolemeuszem II[5]. Bardziej prawdopodobne jednak, że Ptolemeusz Syn był postacią inną niż Euergetes[6].

Nauczycielem Ptolemeusza III był Apollonios z Rodos, kolejny, po Zenodocie z Efezu, kierownik Biblioteki Aleksandryjskiej[7]. Ok. 245 p.n.e. władca poślubił cyrenajską księżniczkę Berenikę, córkę Magasa, doprowadzając tym samym do ponownego zjednoczenia Egiptu z Cyrenajką[8][2].

Trzecia wojna syryjska

Początkowy okres panowania Ptolemeusza to czas trzeciej wojny syryjskiej. Bezpośrednią przyczyną wojny było ogłoszenie przez Laodikę, żonę Antiocha II, że następcą tronu syryjskiego będzie jej syn, a nie syn Bereniki, drugiej żony Antiocha i jednocześnie siostry Ptolemeusza[9]. Wojna ta, ze względu na postać jej głównej prowodyrki, nazywana była także wojną laodycejską[9]. Król Ptolemeusz pod pretekstem pomocy dla swojej siostry i jej małoletniego syna pokonał wojska Seleukosa II Kallinikosa, syna Laodiki, stając się na pewien czas rzeczywistym panem imperium Seleucydów[10]. W międzyczasie jego siostra została zamordowana[8], podobnie jak siostrzeniec[9]. Po zdobyciu Syrii Ptolemeusz ruszył dalej w kierunku wschodnim, dochodząc do północnej Mezopotamii, a może dalej[11]. Przez pewien czas śmierć Bereniki ijej syna były utrzymywane w tajemnicy w celu podtrzymania roszczeń Ptolemeusza[1].

Zdobycze Ptolemeusza okazały się częściowo nietrwałe, gdyż król musiał wracać w 245 p.n.e. do Egiptu, zagrożony powstaniem robotników i chłopów przeciwko wzrastającemu uciskowi ekonomicznemu[12]. Ptolemeusz, wróciwszy ze Wschodu, szybko stłumił bunt w Egipcie[13]. Odebrane Seleukidom bogactwa świątyń egipskich, zrabowane z Egiptu podczas najazdu króla Kambyzesa II 300 lat wcześniej, Ptolemeusz oddał ich pierwotnym właścicielom, czym zjednał sobie dużą przychylność egipskich kapłanów[14][15]. W tym okresie Ptolemeusz zaczął używać przydomku Euergetes, co tłumaczy się jako "dobroczyńca"[15].

Kiedy Ptolemeusz zajęty był tłumieniem buntu w Egipcie, Seleukos zdołał odzyskać część terytoriów swojego państwa i dotarł do Syrii[13]. Tam Ptolemeusz pokonał go w bitwie stoczonej nieopodal Antiochii[13]. Po zawarciu pokoju z Seleukosem w 241 p.n.e. utrzymał terytoria na południowym wybrzeżu Azji Mniejszej, w Celesyrii i Judei[16][15]. Kontrolował ponadto wyspy Kos, Samotrakę, Samos i Lesbos[17]. W zamian zrezygnował z roszczeń do terytoriów znajdujących się za Eufratem i północnej części Syrii[18]. Granica pomiędzy państwami w Syrii przebiegała przez rzekę Eleutheros[19]. Ponadto Ptolemeusz sprawował kontrolę nad kluczowym portem seleudzkim, Seleucją Pierią[19]. Miasto to zostanie odbite dopiero w 219 p.n.e. przez Antiocha III[20].

Wojny z Macedonią

Ptolemeusz prowadził ze zmiennym szczęściem rywalizację z Macedonią, wykorzystując jako jej środek walkę o wyzwolenie miast greckich. Zdobywszy wcześniej na Seleukidach wybrzeże trackie i Chersonez, sąsiadował przez pewien czas z państwem Antygonidów[17]. Ptolemeusz starał się nie angażować w bezpośrednie działania militarne w Grecji, z reguły ograniczając się do dyplomacji antymacedońskiej[20]. Ok. 245 p.n.e. przegrał bitwę morską koło wyspy Andros[17]. W 243 p.n.e. Ptolemeusz został nominalnym wodzem wojsk achajskich[17]. Ok. 240 p.n.e. Macedonia zaakceptowała ptolemejskie zdobycze w Tracji i Azji Mniejszej[7]. Ptolemeusz utracił część z nich w latach 20. III wieku p.n.e.[7].

241-221 p.n.e.

Po 241 p.n.e. nastał czas względnego pokoju dla Egiptu, co zaowocowało jego rozkwitem ekonomicznym i kulturalnym, wspieranym intensywnie przez króla[7]. Na królewskim dworze bywały takie znakomitości jak Kallimach z Cyreny i Eratostenes[21]. Jako pierwszy władca z dynastii Ptolemeuszy III Euergetes zaczął budować świątynie egipskie, w tym jedną z najokazalszych i najlepiej zachowanych świątynię Horusa w Edfu[21]. Ukończył budowę Wielkiego Serapeum w Aleksandrii[22]. Kontynuował rozpoczętą przez jego poprzedników kolonizację regionu Fajum[8]. Za jego rządów wprowadzono reformę kalendarza, wprowadzającą korektę zgodną z rzeczywistym trwaniem roku astronomicznego; reforma ta jednak nie przyjęła się w latach późniejszych[8]. Ok. 222 p.n.e. król Spartański, skonfliktowany z Macedonią, uzyskał na dworze Ptolemeusza azyl[8].

Zasięg terytorialny państwa Ptolemeusza

Za jego panowania Egipt ptolemejski znalazł się u szczytu swojej potęgi i stał się pierwszym mocarstwem w basenie Morza Śródziemnego[8]. W skład państwa Ptolemeusza III wchodziły, poza Egiptem, Cyrenajka, Celesyria, Fenicja, część Cylicji, Licja, Karia, Jonia, kluczowe wyspy Morza Śródziemnego i Seleucja Pieria[7].

Lata panowania

Tytulatura

Królewski Protokół
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1
U28R8U28R8F44
N35
C2C12U21
N35
S42S34S3
trl.: (Juaenneczeruisenui Setepenre Sechemanchenamon[2])
tłum.: Następca Boskiego Rodzeństwa Wybrany przez Re Wszechmocne wcielenie Amona
nomen lub imię rodowe:
G39N5
Q3
X1
V4E23
Aa15
M17M17S29S34D&t&tA Q3
X1
V28U6
trl.: (Ptulmis Anchdżetmeriptah[2])
tłum.: Ptolemeusz żyjący wiecznie ukochany przez Ptaha

Poza wymienionymi nauce znane jest około 10 różnych wariantów egipskich określeń władcy[26]. Grecka tytulatura Ptolemeusza brzmiała basileus Ptolemaios III Theos Euergetes I - król Ptolemeusz Bóg Dobroczyńca[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Bravo i Wipszycka 1992 ↓, s. 155.
  2. a b c d e f g Kwiatkowski 2021 ↓, s. 987.
  3. Walbank 1984 ↓, s. 482, 488.
  4. Grabowski 2010 ↓, s. 181.
  5. Tunny 2000 ↓, s. 84.
  6. Tunny 2000 ↓, s. 86.
  7. a b c d e Kwiatkowski 2021 ↓, s. 992.
  8. a b c d e f Britannica ↓.
  9. a b c Grabowski 2010 ↓, s. 174-175.
  10. Kwiatkowski 2021 ↓, s. 988.
  11. Grabowski 2010 ↓, s. 175.
  12. Kwiatkowski 2021 ↓, s. 989.
  13. a b c Grabowski 2010 ↓, s. 179.
  14. Grabowski 2010 ↓, s. 177.
  15. a b c Kwiatkowski 2021 ↓, s. 990.
  16. Rolf Strootman, Seleucus [online], Encyclopaedia Iranica Online [dostęp 2023-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-03] (ang.).
  17. a b c d Kwiatkowski 2021 ↓, s. 991.
  18. Grabowski 2010 ↓, s. 179-180.
  19. a b Grabowski 2010 ↓, s. 180.
  20. a b Bravo i Wipszycka 1992 ↓, s. 156.
  21. a b Kwiatkowski 2021 ↓, s. 992-993.
  22. Kwiatkowski 2021 ↓, s. 994.
  23. Walbank 1984 ↓, s. 482.
  24. Hornblower, Spawforth i Eidinow 2012 ↓, s. 1235.
  25. Ziółkowski 2009 ↓, s. 591.
  26. Jürgen von Beckerath, Handbuch der ägyptischen Königsnamen, München ägyptologische Studien, Monachium: Deutscher Kunstverlag, 1984, s. 288, ISBN 978-3-422-00832-8 [dostęp 2023-05-27] (niem.).

Bibliografia

Read other articles:

Meso-CordilleraPersebaranLuzon utara, FilipinaPenggolonganbahasaAustronesiaMelayu-PolinesiaFilipinaLuzon TengahMeso-CordilleraSubcabang Cordillera Tengah Cordillera Selatan Alta Kode bahasaGlottologmeso1254 Portal Bahasa L • B • PWBantuan penggunaan templat ini PemberitahuanTemplat ini mendeteksi bahwa artikel bahasa ini masih belum dinilai kualitasnya oleh ProyekWiki Bahasa dan ProyekWiki terkait dengan subjek. Apa tujuan penilaian artikel? Sistem penilaian memungkinkan Pr...

 

Genre of rock music This article is about the genre. For its subgenres, see heavy metal genres. For the 2013 Newsted album, see Heavy Metal Music (album). For other uses, see Heavy metal (disambiguation). Heavy metalOther namesMetalStylistic originsBlues rockacid rockpsychedelic rockCultural originsLate 1960s, United Kingdom and United StatesSubgenres Avant-garde metal extreme metal black metal death metal doom metal speed metal thrash metal glam metal groove metal power metal symphonic metal...

 

Bowers v. HardwickMahkamah Agung Amerika SerikatDisidangkan pada 31 Maret, 1986Diputus pada 30 Juni, 1986Nama lengkap kasusMichael J. Bowers, Attorney General of Georgia v. Michael Hardwick, et al.Kutipan478 U.S. 186 (lanjut)106 S. Ct. 2841; 92 L. Ed. 2d 140; 1986 U.S. LEXIS 123; 54 U.S.L.W. 4919Versi sebelumnyaDitolakAmar putusanHukum sodomi di Georgia dianggap sah karena tidak ada hak konstitusional yang melindungi hubungan seks sesama jenis.Hakim yang memutusHakim KetuaHakim PembantuPendap...

Liberation from repeated rebirth in saṃsāra This article is about the religious concept. For the American rock band, see Nirvana (band). For other uses, see Nirvana (disambiguation). Translations ofNirvanaSanskritनिर्वाण (IAST: nirvāṇa)PalinibbānaBurmeseနိဗ္ဗာန် (MLCTS: neɪʔbàɰ̃)Chinese涅槃 (Pinyin: nièpán)IndonesiannirwanaJapanese涅槃 (Rōmaji: nehan)Khmerនិព្វាន (UNGEGN: nĭpvéan)Korean열반 (RR: yeolban)Monနဳဗာန် ([n

 

Świnoujście Ciudad BanderaEscudo Lema: no tiene ŚwinoujścieLocalización de Świnoujście en Polonia Coordenadas 53°55′00″N 14°15′00″E / 53.916666666667, 14.25Entidad Ciudad • País Polonia • Voivodato Pomerania OccidentalAlcalde Janusz ŻmurkiewiczEventos históricos   • Fundación Siglo XII • Creación 1765Superficie   • Total 197.23 km²Altitud   • Media 5 m s. n. m.Población (30 de junio de 2...

 

Hieronder volgt een lijst van presidenten van Malawi. Geschiedenis Bij de onafhankelijkheid van Malawi in 1964 regeerde koningin Elizabeth II als staatshoofd. Als plaatsvervanger voor de koningin was er een gouverneur-generaal, Glyn Smallwood Jones. In 1966 werd de monarchie afgeschaft en werd Hastings Kamuzu Banda de eerste president. Presidenten van Malawi (1966-heden) Presidentiële vlag van Malawi President Ambtstermijn Partij Hastings Kamuzu Banda(1898-1997) 6 juli 1966 21 mei 1994 Malaw...

Biografi ini memerlukan lebih banyak catatan kaki untuk pemastian. Bantulah untuk menambahkan referensi atau sumber tepercaya. Materi kontroversial atau trivial yang sumbernya tidak memadai atau tidak bisa dipercaya harus segera dihapus, khususnya jika berpotensi memfitnah.Cari sumber: Sa'ad bin Abi Waqqas – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Sa'ad bin Sjshsjhshehe Abi W...

 

DB 2702Wuppertal-Rauenthal - Wuppertal-Langerfeld Totale lengte1,0 kmSpoorwijdtenormaalspoor 1435 mmAangelegd doorPreußische StaatseisenbahnenGeopend3 februari 1890Huidige statusopgebrokenGeëlektrificeerdneeAantal sporen1 Traject Legenda DB 2700 van OpladenDB 2703 van Remscheid-Lennep 0,0 Wuppertal-Rauenthal 0,3 Langefelder tunnel 239 m DB 2700 naar Wuppertal-Oberbarmen 0,7 DB 2701 van Wuppertal-Oberbarmen DB 2710 van Wuppertal-Oberbarmen DB 2525 van Neuss Hbf DB 2550 van Aachen Hbf DB 2710...

 

Overview of England at the Cricket World Cup The England cricket team have appeared in every edition of the Cricket World Cup to date, being crowned champions in 2019.[1] In addition, they were losing finalists in 1979, 1987 and 1992.[2] England have been eliminated from the tournament in the group stage on five occasions (1999, 2003, 2007, 2015 and 2023) England were the inaugural hosts of the World Cup, in 1975. The country has since hosted the tournament a further four time...

Roman Catholic church in Bohol, Philippines Church in Bohol, PhilippinesMaribojoc ChurchSanta Cruz Parish ChurchDiocesan Shrine of San Vicente FerrerIglesia Parroquial de La Santa Cruz y Santuario Diocesano de San Vicente Ferrer (Spanish)The church in January 20239°44′25″N 123°50′36″E / 9.740258°N 123.843447°E / 9.740258; 123.843447LocationMaribojoc, BoholCountryPhilippinesDenominationRoman CatholicHistoryStatusDiocesan Shrine and parish churchFounded1...

 

Berwald HallBerwaldhallenBerwald Hall in the autumn of 2008General informationTown or cityStockholmCountrySwedenGroundbreaking1976 (1976)Opened30 November 1979 (1979-11-30) The Berwald Hall (Swedish: Berwaldhallen) is a concert hall situated in a park landscape at Dag Hammarskjölds väg 3 in the Östermalm district of Stockholm, Sweden. Construction on the building began in 1976 based on a design by architects Erik Ahnborg and Sune Lindström. The hall is shaped as a hexa...

 

American lawyer and company director (1944–2021) Karen Hastie WilliamsWilliams and Charles Prince of Wales 2005BornKaren Hastie(1944-09-30)September 30, 1944Washington, D.C., U.S.DiedJuly 7, 2021(2021-07-07) (aged 76)Washington, D.C., U.S.Alma materBates CollegeTufts University's Fletcher School of Law and DiplomacyCatholic University of AmericaSpouseWesley S. Williams, Jr.Children3ParentWilliam H. Hastie Karen Hastie Williams (September 30, 1944 – July 7, 2021) was an American ...

County of England Not to be confused with West Midlands (region) or West Midlands conurbation. Metropolitan and Ceremonial county in EnglandWest MidlandsMetropolitan and Ceremonial countyBirmingham skyline, the Self Sacrifice (Lady Godiva) statue in Coventry, and Dudley CastleWest Midlands within EnglandSovereign stateUnited KingdomConstituent countryEnglandRegionWest MidlandsEstablished1 April 1974Established byLocal Government Act 1972Time zoneUTC±00:00 (Greenwich Mean Time) • ...

 

Спритні рукиShade Жанр трилеркриміналРежисер Деміан НіманПродюсер Мерв ГріффінТомас Е. ван ДеллКріс ХаммондТед ХартліБо ХопкінсКарл МаццоконеМарк МоранДжо НіколоДевід ШнеппСтефен СтоунСценарист Деміан НіманУ головних ролях Стюарт Тавнсенд[1], Сильвестер Сталло...

 

2017 video gameMaster X MasterDeveloper(s)Studio MXMPublisher(s)NCSoftEngineGamebryoReleaseJune 21, 2017 Master X Master (MXM) was a multiplayer online battle arena (MOBA) video game developed and published by NCsoft. Gameplay Generic map of a MOBA-genre game. Yellow lines are the lanes where action is focused; blue and red dots are the defensive towers/turrets that defend them; light-colored quarter circles are the teams' bases; and blue and red corners are the structures whose destruction c...

Names used to refer to the American Civil War The most common name for the American Civil War in modern American usage is simply The Civil War. Although rarely used during the war, the term War Between the States became widespread afterward in the Southern United States. During and immediately after the war, Northern historians often used the terms War of the Rebellion and Great Rebellion, and the Confederate term was War for Southern Independence, which regained some currency in the 20th cen...

 

Austrian film actress Maria ZelenkaZelenka circa 1915Born(1894-06-28)28 June 1894Vienna, Austro-Hungarian EmpireDied30 August 1975(1975-08-30) (aged 81)Vienna, AustriaOccupationActressYears active1918–1932 (film) Maria Zelenka (1894–1975) was an Austrian film actress.[1] Selected filmography Alkohol (1919) Lola Montez (1919) The Grand Babylon Hotel (1920) The Blood of the Ancestors (1920) Alfred von Ingelheim's Dramatic Life (1921) Love and Passion (1921) Bummellotte (19...

 

This article does not cite any sources. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: The Magical Music of Walt Disney – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2019) (Learn how and when to remove this template message) This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link...

American college basketball championship 2018 NCAA Division Iwomen's basketball tournamentSeason2017–18Teams64Finals siteNationwide ArenaColumbus, OhioChampionsNotre Dame Fighting Irish (2nd title, 6th title game,8th Final Four)Runner-upMississippi State Bulldogs (2nd title game,2nd Final Four)SemifinalistsUConn Huskies (19th Final Four)Louisville Cardinals (3rd Final Four)Winning coachMuffet McGraw (2nd title)MOPArike Ogunbowale (Notre Dame) NCAA Division I women's tournaments «20...

 

Army of Holy Faith in our Lord Jesus ChristFabrizio Cardinal Ruffo leading the Sanfedisti in 1799, protected by Saint AnthonyLeadersFabrizio Cardinal RuffoDates of operation1799Group(s)Southern Italian peasantsActive regionsSouthern ItalySize17,000AlliesBritainOpponentsParthenopaean Republic This article is part of a series onConservatism in Italy Ideologies Berlusconism Historical Right Italian nationalism Italian school of elitism Liberal conservatism Liberismo Populism Sanfedismo Prin...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!