Przesilenie letnie

Oświetlenie Ziemi przez Słońce w dniu przesilenia letniego na półkuli północnej (przesilenie czerwcowe).

Przesilenie letnie na półkuli północnej – przesilenie czerwcowe, moment maksymalnego wychylenia osi obrotu Ziemi w kierunku Słońca, gdy biegun północny jest bliżej Słońca niż południowy: Słońce w tym dniu góruje w zenicie na szerokości zwrotnika Raka. Przesilenie letnie na półkuli północnej występuje w okolicach 20–21 czerwca. Na półkuli południowej przesilenie letnie ma miejsce w momencie, gdy na półkuli północnej występuje przesilenie zimowe, czyli 21–22 grudnia.

W momencie przesilenia letniego cała strefa podbiegunowa półkuli północnej jest oświetlona Słońcem i panuje dzień polarny. W strefie podbiegunowej drugiej półkuli panuje w tym samym czasie noc polarna. W obszarze między kołem podbiegunowym północnej półkuli a równikiem jest to najdłuższy^[a] dzień w roku (dłuższy im większa szerokość geograficzna), na półkuli południowej jest to – automatycznie – najkrótszy dzień roku^[1].

Przykład: na krańcu Polski najdalej wysuniętym na południe (szczyt Opołonek) dzień przesilenia letniego trwa 16 h 12 min, natomiast na brzegu morskim w Jastrzębiej Górze – najdalej wysuniętym na północ krańcu Polski, dzień ten trwa o ponad godzinę dłużej (17 h 20 min).

Maksymalny kąt padania promieni słonecznych α na danej szerokości geograficznej φ w dniu przesilenia letniego można obliczyć według wzoru: ${\displaystyle \alpha =90^{\circ }-\varphi +\psi ,}$ gdzie ${\displaystyle \psi }$ będzie szerokością geograficzną zwrotników.

Zatem przyjmując wartość ${\displaystyle \psi =}$ 23°27′, kąt padania promieni słonecznych (w południe) w dniu przesilenia letniego w centrum Warszawy – na 52°13′ szerokości geograficznej północnej wynosi 61°14′.

Daty i godziny przesileń w latach 2000–2059

2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
21 VI, 03:48	21 VI, 09:38	21 VI, 15:25	21 VI, 21:11	21 VI, 02:57	21 VI, 08:46	21 VI, 14:26	21 VI, 20:06	21 VI, 02:00	21 VI, 07:45
21 XII, 14:37	21 XII, 20:22	22 XII, 02:15	22 XII, 08:04	21 XII, 13:42	21 XII, 19:35	22 XII, 01:22	22 XII, 07:08	21 XII, 13:04	21 XII, 18:47
2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019
21 VI, 13:28	21 VI, 19:16	21 VI, 01:08	21 VI, 07:04	21 VI, 12:52	21 VI, 18:38	21 VI, 00:35	21 VI, 06:25	21 VI, 12:07	21 VI, 17:54
22 XII, 00:38	22 XII, 06:30	21 XII, 12:12	21 XII, 18:11	22 XII, 00:03	22 XII, 05:48	21 XII, 11:45	21 XII, 17:29	21 XII, 23:22	22 XII, 05:19
2020	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029
20 VI, 23:43	21 VI, 05:32	21 VI, 11:14	21 VI, 16:58	20 VI, 22:51	21 VI, 04:42	21 VI, 10:25	21 VI, 16:11	20 VI, 22:02	21 VI, 03:48
21 XII, 11:03	21 XII, 16:59	21 XII, 22:48	22 XII, 04:28	21 XII, 10:20	21 XII, 16:03	21 XII, 21:50	22 XII, 03:43	21 XII, 09:20	21 XII, 15:14
2030	2031	2032	2033	2034	2035	2036	2037	2038	2039
21 VI, 09:31	21 VI, 15:17	20 VI, 21:09	21 VI, 03:01	21 VI, 08:45	21 VI, 14:33	20 VI, 20:31	21 VI, 02:22	21 VI, 08:09	21 VI, 13:58
21 XII, 21:09	22 XII, 02:56	21 XII, 08:57	21 XII, 14:45	21 XII, 20:35	22 XII, 02:31	21 XII, 08:12	21 XII, 14:08	21 XII, 20:01	22 XII, 01:41
2040	2041	2042	2043	2044	2045	2046	2047	2048	2049
20 VI, 19:46	21 VI, 01:37	21 VI, 07:16	21 VI, 12:59	20 VI, 18:50	21 VI, 00:34	21 VI, 06:15	21 VI, 12:02	20 VI, 17:54	20 VI, 23:47
21 XII, 07:33	21 XII, 13:19	21 XII, 19:04	22 XII, 01:02	21 XII, 06:43	21 XII, 12:36	21 XII, 18:28	22 XII, 00:07	21 XII, 06:02	21 XII, 11:51
2050	2051	2052	2053	2054	2055	2056	2057	2058	2059
21 VI, 05:33	21 VI, 11:17	20 VI, 17:16	20 VI, 23:03	21 VI, 04:47	21 VI, 10:39	20 VI, 16:29	20 VI, 22:19	21 VI, 04:03	21 VI, 09:47
21 XII, 17:39	21 XII, 23:59	21 XII, 05:18	21 XII, 11:09	21 XII, 17:10	21 XII, 22:56	21 XII, 04:52	21 XII, 10:42	21 XII, 16:24	21 XII, 22:18
Przesilenia czerwcowe podane są w czasie CEST (UTC+2), przesilenia grudniowe podane są w czasie CET (UTC+1). Źródło danych dla roku 2000: US Naval Observatory[2] Źródło danych dla lat 2001-2059: Fred Espenak[3]

Zobacz też

• Līgo (święto)
• Wigilia św. Jana (święto)
• Noc Kupały (święto)
• kwiat paproci
• przesilenie zimowe
• równonoc wiosenna
• równonoc jesienna

Uwagi

1. W najdłuższym dniu w roku cień padający w chwili kulminacji Słońca jest najkrótszy w roku. Noc jest wówczas najkrótsza.

Przypisy

1. Herbert Glarner: Length of Day. [dostęp 2011-06-04].
2. United States Naval Observatory: Earth's Seasons: Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 2000-2025. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-21)].
3. Fred Espenak(inne języki): Solstices and Equinoxes: 2001 to 2100. [dostęp 2022-08-16].

Kontrola autorytatywna (przesilenie):

• NKC: ph665585
• LNB: 000060783

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/summer-solstice-astronomy
• SNL: sommersolverv