Prozoroki

Prozoroki

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Rejon	głębocki
Populacja (2009) • liczba ludności	411[1]
Nr kierunkowy	+375 2156
Kod pocztowy	211817
Położenie na mapie obwodu witebskiego Prozoroki
Położenie na mapie Białorusi Prozoroki
55°17′25″N 28°12′58″E

Prozoroki (biał. Празарокі) – agromiasteczko (do 2008 r. wieś) na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, centrum sielsowietu Prozoroki.

Historia

Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w województwie połockim^[2].

W czasach zaborów folwark prywatny w powiecie dzisieńskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego^[3].

W latach 1921–1945 folwark leżał w Polsce, w województwie wileńskim^[a], w powiecie dziśnieńskim, w gminie Prozoroki.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 255 osób, 98 było wyznania rzymskokatolickiego, 23 prawosławnego a 134 mojzeszowego. Jednocześnie 105 mieszkańców zadeklarowało polską, 29 białoruską, 120 żydowską a 1 inną przynależność narodową. Było tu 36 budynków mieszkalnych^[4]. W 1931 w 73 domach zamieszkiwały 473 osoby^[5].

Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Głębokiem i Okręgowy w Wilnie; znajdował się tu urząd pocztowy, który obsługiwał znaczną część gminy Prozoroki^[6].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR^[7][8]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR^[9][10][11].

Do 1945 roku siedziba gminy Prozoroki.

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

W 1891 w Prozorokach urodził się Ignacy Bujnicki.

Cerkiew prawosławna pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Parafia prawosławna

W Prozorokach działa parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, należąca do dekanatu głębockiego eparchii połockiej i głębockiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego. Cerkiew parafialna została zbudowana w 1909 r.^[12]

Parafia rzymskokatolicka

Prozoroki są siedzibą parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w dekanacie głębockim diecezji witebskiej^[13].

Uwagi

1. Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).

Przypisy

1. Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 82.
3. Dużki, folwark, powiat dzisieński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 233 .
4. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 69 .
5. Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 23 .
6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1376 .
7. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
8. okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03] .
9. PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .
10. Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej. Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5.
11. Edmund Jan Osmańczyk: Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 408. ISBN 83-214-0092-2.
12. Глубокское благочиние. eparhia992.by. [dostęp 2021-03-20]. (ros.).
13. Catholic.by - Празарокі — парафія Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі [online], catholic.by [dostęp 2016-04-15] .

Linki zewnętrzne

• Prozoroki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 68 .