Ten artykuł dotyczy współczesnego powiatu, funkcjonującego w latach 1999–2020 pod nazwą powiat jeleniogórski. Zobacz też: powiat jeleniogórski w latach 1945–1975.
Powiat karkonoski (w latach 1999–2020 pod nazwą powiat jeleniogórski[1]) – powiat w Polsce, położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą, niewchodzącą zarazem w jego skład jest miasto Jelenia Góra.
Podział administracyjny
Powiat karkonoski (wówczas pod nazwą jeleniogórski) powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami[2]. Został stworzony z części znoszonego województwa jeleniogórskiego[3][4].
w 2019 roku, drugą próbę podjął samodzielnie samorząd miasta Wojcieszowa[15].
Zmiana nazwy powiatu
W 2012 roku samorządowcy z Karpacza i Szklarskiej Poręby wysunęli projekt zmiany nazwy powiatu na powiat karkonoski[16].
W 2020 r. do ministra właściwego do spraw administracji publicznej wpłynął wniosek Rady Powiatu Jeleniogórskiego w tej sprawie. Intencja zmiany została uzasadniona względami identyfikacyjnymi i promocyjnymi. Według radnych, po zmianie nazwy powiat byłby utożsamiany z Karkonoszami, jego główną atrakcją turystyczną, nie zaś z Jelenią Górą, która jedynie pełni funkcję jego siedziby, nie wchodząc jednocześnie w jego skład. Podniesiono również argument stworzenia przez gminy powiatu wspólnej „Marki Karkonosze”, w ramach której promowany jest cały region[17].
Rada Ministrów przychyliła się do argumentacji wnioskodawców i 29 lipca 2020 roku wydała rozporządzenie, na mocy którego z dniem 1 stycznia 2021 roku powiat jeleniogórski zmienił nazwę na powiat karkonoski[1].
Pokrycie terenu
Powiat karkonoski według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 627,16 km², co stanowiło 3,14% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 243. lokatę wśród 314 powiatów Polski[18]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty leśne (50,8%) oraz rolne (40,9%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 7,1% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,0%[19].
Pokrycie terenu w powiecie karkonoskim stan na 1 stycznia 2024 r.[19]
Demografia
Liczba mieszkańców w powiecie karkonoskim w latach 1998–2022 Źródło: Bank Danych Lokalnych[20]. Stan w dniu 31 grudnia.
Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie karkonoskim zamieszkiwało 60 438 mieszkańców: 31 309 kobiet (51,8% ludności) i 29 129 mężczyzn (48,2%), czyli 2,10% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 96 osób na km². Pod względem ludności powiat karkonoski zajął w 2024 roku 188. lokatę wśród 314 powiatów Polski[18].
Wskaźnik urbanizacji wyniósł 42,1%; w miastach w tym dniu mieszkało 25 472 osób, zaś na wsi 34 966 osób[20].
Sytuacja demograficzna w powiecie karkonoskim stan na 31 grudnia 2023 r.[20]
Piramida wieku mieszkańców powiatu karkonoskiego stan na 31 grudnia 2023 r.[20]
Gospodarka
W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,1% do aktywnych zawodowo[21].
Starostowie powiatu
Karkonosze – jedna z największych atrakcji w powiecie karkonoskim
Do końca 2020 roku na czele zarządu powiatu stał starosta jeleniogórski. Jego tytuł uległ zmianie 1 stycznia 2021 roku, wraz z wejściem w życie nowego statutu powiatu[22].
↑Poza numerami 58-506 oraz 58-570, wykorzystywanymi tylko w Jeleniej Górze.
Przypisy
↑ abRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2020 r. w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski (Dz.U. z 2020 r. poz. 1331).
↑Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
↑Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 211.
↑Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 24 czerwca 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: bielskim, jeleniogórskim, kaliskim, płockim i toruńskim (Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144).
↑Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1997 r. w sprawie utworzenia gminy, ustalenia granic, nazw i siedzib władz niektórych gmin oraz zmiany granic niektórych miast w województwach: białostockim, bydgoskim, ciechanowskim, elbląskim, gdańskim, jeleniogórskim, katowickim, kieleckim, konińskim, krośnieńskim, lubelskim, nowosądeckim, opolskim, pilskim, poznańskim, przemyskim, rzeszowskim, siedleckim, suwalskim, tarnobrzeskim i zamojskim (Dz.U. z 1997 r. nr 116, poz. 742).
↑ abRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
↑Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
↑Uchwała nr XXIII/160/2020 Rady Powiatu Jeleniogórskiego z dnia 2 grudnia 2020 r. w sprawie uchwalenia Statutu Powiatu Karkonoskiego (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2020 r. poz. 6923).
