Pomnik Tadeusza Kościuszki w Katowicach

Pomnik Tadeusza Kościuszki
w Katowicach

Pomnik od frontu (2021)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Miejsce	park T. Kościuszki
Typ obiektu	obelisk z medalionem i tablicą pamiątkową
Projektant	Wincenty Chorembalski (medalion i tablica)
Data odsłonięcia	21 lipca 1962
Położenie na mapie Katowic Pomnik T. Kościuszki
Położenie na mapie Polski Pomnik T. Kościuszki
Położenie na mapie województwa śląskiego Pomnik T. Kościuszki
50°14′41,8″N 19°00′02,3″E

Pomnik Tadeusza Kościuszki w Katowicach – pomnik w Katowicach poświęcony Tadeuszowi Kościuszce, znajdujący się w parku jego imienia, w dzielnicy Brynów część wschodnia-Osiedle Zgrzebnioka, wzniesiony w obecnym miejscu w 1962 roku.

Historia

Pomnik został ustawiony w parku T. Kościuszki założonym w 1922 roku w miejscu dawnego lasku miejskiego zwanego parkiem Południowym^[1], wytyczonego w 1888 roku i zmodernizowanego w latach 90. XIX wieku^[2].

22 września 1925 roku^[3] mieszkańcy miasta ufundowali płytę pamiątkową i medalion z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki^[1] autorstwa Wincentego Chorembalskiego^[4]. Zostały one umieszczone na dawnej wieży Bismarcka z 1903 roku, nazywanej w latach międzywojennych wieżą widokową^[3]. W 1933 roku rozebrano wieżę, a tablicę i medalion z podobizną Tadeusza Kościuszki zamontowano na obelisku w środkowej części parku^[3].

W czasie II wojny światowej tablice pomnika pozostawały ukryte^[5] przez pracowników katowickiego Zarządu Zieleni Miejskiej^[4], a w drugiej połowie lat 40. XX wieku postawiono nowy prowizoryczny obelisk, na którym zostały one ponownie umieszczone^[5].

Obelisk ku czci Tadeusza Kościuszki stał przy wejściu do parku^[6]. Został on wówczas rozebrany w czasie przebudowy alei Górnośląskiej, a nowy postawiono w obecnej lokalizacji, w głębi parku^[5][7]. Nowy monument, ufundowany przez załogę kopalni „Wujek”, odsłonięto w przededniu święta lipcowego, tj. 21 lipca 1962 roku. Uroczystość tę otworzył przewodniczący Rady Robotniczej zakładu Kazimierz Kluzik, a odsłonięcia dokonał dyrektor kopalni Władysław Gołda^[4].

Charakterystyka

Pomnik Tadeusza Kościuszki w Katowicach położony jest w parku im. Tadeusza Kościuszki^[5], w dzielnicy Brynów część wschodnia-Osiedle Zgrzebnioka^[8]. Położony jest on w zachodniej części traktu spacerowego założonego na osi wschód-zachód z wydatnym kwiatowym klombem^[7].

Składa się on z medalionu z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki i tablicy pamiątkowej z 1925 roku o treści^[5]:

TADEUSZOWI / KOŚCIUSZCE / OBYWATELE MIASTA I POWIATU / KATOWICE / 1925

Galeria

• 
  Pomnik od frontu (2024)
• 
  Zwieńczenie pomnika (2024)
• 
  Medalion z wizerunkiem T. Kościuszki (2024)
• 
  Tablica pod medalionem (2024)
• 
  Tył pomnika (2024)

Przypisy

1. Tokarska-Guzik, Rostański i Kupka 2002 ↓, s. 100.
2. Bulsa 2018 ↓, s. 120.
3. Bulsa 2018 ↓, s. 124.
4. Pomnik Kościuszki stanął w parku Jego imienia, „Trybuna Robotnicza”, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 24 lipca 1962, s. 3 [dostęp 2025-01-30]  (pol.).
5. Jacek Kuczowic: Pomniki wojowników i polityków. Województwo śląskie. pomnikowo.eu. [dostęp 2023-10-14]. (pol.).
6. Bulsa 2018 ↓, s. 125.
7. Agata Mucha: Park im. Tadeusza Kościuszki. zabytek.pl, 2018-02-07. [dostęp 2023-10-14]. (pol.).
8. Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-10-14]. (pol.).

Bibliografia

• MichałM. Bulsa MichałM., Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9  (pol.).
• BarbaraB. Tokarska-Guzik BarbaraB., AdamA. Rostański AdamA., RomanR. Kupka RomanR., Katowice. Przyroda miasta, Katowice: Wydawnictwo Kubajak, 2002, ISBN 83-87971-49-9  (pol.).