Pokrzywa

Ten artykuł dotyczy rośliny. Zobacz też: miejscowości o nazwie Pokrzywy.
Pokrzywa
Ilustracja
Morfologia Urtica dioica
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

pokrzywowate

Rodzaj

pokrzywa

Nazwa systematyczna
Urtica L.
Sp.Pl. 1. 983. 1753
Typ nomenklatoryczny

Urtica dioica L.[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Pokrzywa konopiolistna
Pokrzywa żegawka
Pokrzywa kuleczkowata
Włosek parzący pokrzywy

Pokrzywa (Urtica L.) – rodzaj jednorocznych roślin zielnych lub bylin[4] z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae Juss.). Należy do niej co najmniej 68 gatunków rozpowszechnionych na całej kuli ziemskiej z wyjątkiem Antarktydy[5]. Rośliny niektórych gatunków dostarczają włókna i są jadalne[6].

Rozmieszczenie geograficzne

Przedstawiciele rodzaju są szeroko rozprzestrzenieni, przy czym największe ich zróżnicowanie występuje w obszarach o klimacie umiarkowanym na obu półkulach. W strefie tropikalnej rośliny te występują głównie na obszarach górskich[6].

Gatunki flory Polski[7]

Morfologia

Pokrzywa zwyczajna
Łodyga
Zwykle czterokanciasta[6].
Liście
Ułożone naprzeciwlegle, ząbkowane lub klapowane, ogonkowe. U nasady z przylistkami wolnymi lub zrośniętymi[4]. Blaszka liściowa z 3–5 (rzadziej 7) głównymi wiązkami przewodzącymi. Blaszka często punktowana z powodu obecności cystolitów[6].
Kwiaty
Małe, zebrane w różnokształtne kwiatostany: kłosy, grona, wiechy lub główki wyrastające z kątów liści[6]. Kwiaty zwykle rozdzielnopłciowe, rośliny najczęściej dwupienne, czasem jednopienne. Okwiat pojedynczy, zielonkawy, czterokrotny, często nierówny. Kwiaty męskie zawierają 4 pręciki w jednym okółku, ustawione nadlegle do listków okwiatu[4]. Słupek wykształcony jest w postaci szczątkowej jako kubeczkowaty twór[6]. Kwiat żeński z pojedynczym słupkiem powstającym z dwóch owocolistków, zwieńczonym pędzelkowatym znamieniem. Okwiat w żeńskich kwiatach z dwoma listkami wewnętrznymi większymi i dwoma zewnętrznymi mniejszymi[4].
Owoce
Jajowate orzeszki[4]. Ukryte są w powiększających się podczas owocowania listkach okwiatu[6].

Cechą charakterystyczną rodzaju jest występowanie na całych roślinach lub na niektórych organach włosków parzących. Są one rozszerzone u podstawy, ku szczytowi się zwężają i zakończone są małą, łatwo odłamującą się główką, zawierającą parzącą ciecz[4].

Systematyka

Urtica ferox
Synonimy[3]

Selepsion Rafinesque

Pozycja systematyczna

Rodzaj należy do rodziny pokrzywowatych (Urticaceae Juss.) z rzędu różowców Rosales[2].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
  4. ↑ a b c d e f Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1992, s. 75-76. ISBN 83-85444-06-8.
  5. ↑ a b Urtica L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-08-01].
  6. ↑ a b c d e f g Chen Jiarui; Ib Friis, C. Melanie Wilmot-Dear: Urtica. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2015-05-15].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 197, ISBN 978-83-62975-45-7.