Pokrzywa żegawka

Pokrzywa żegawka
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

pokrzywowate

Rodzaj

pokrzywa

Gatunek

pokrzywa żegawka

Nazwa systematyczna
Urtica urens L.
Sp. pl. 2:984. 1753[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pokrzywa żegawka (Urtica urens L.) – gatunek rośliny z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae Juss.). Gatunek kosmopolityczny, występujący na wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy) i na wielu wyspach. W Europie jej zasięg na północy sięga po Islandię i północne wybrzeża Półwyspu Norweskiego, występuje także na Grenlandii[4]. W Polsce jest archeofitem występującym dość pospolicie na całym obszarze kraju[5].

Morfologia

Kwiaty
Liść
Włoski parzące na łodydze
Łodyga
Wysokość średnio 20 cm (maksymalnie 50 cm). Czworograniasta, pokryta krótkimi szczecinkami oraz dłuższymi włoskami parzącymi[6]. Zwykle rozgałęziona, prosto wzniesiona lub podnosząca się[7].
Korzeń
Białawożółtawy, cienki[8], wrzecionowaty[7].
Liście
Naprzeciwległe, długoogonkowe, o długości od 1 do 5 cm i szerokości od 1 do 4 cm. Blaszka liściowa jajowata lub eliptyczna (mniej więcej na środku najszersze), wciętopiłkowana, u nasady klinowato zbiegająca lub zaokrąglona, na szczycie zaostrzona[7]. Liście pokryte bezbarwnymi włoskami parzącymi, znajdującymi się na białozielonych wzgórkach[6][8].
Kwiaty
Niepozorne, zielone, zebrane w wiechowate kwiatostany wyrastające w kątach liści, krótsze od ogonka liściowego (do 2 cm długości)[7]. Kwiaty męskie i żeńskie rozwijają się w tych samych kwiatostanach[6], przy czym kwiaty żeńskie są liczniejsze[7]. Ich listki okwiatu osiągają do 2,5 mm długości i do 1,8 mm szerokości. Znamię owłosione pędzelkowato[7].
Owoce
Jednonasienny orzeszek[6], jajowaty, nieco spłaszczony, błyszczący, żółtawozielony[7].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Rośnie na glebach żyznych, bogatych w związki azotowe lub próchnicę (gatunek azotolubny). Jest chwastem[9]. Rośnie w ogrodach, przy drogach, płotach, domach, na gruzach i przy oborach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Urtico-Malvetum[10]. Kwitnienie od maja do listopada.

Tworzy mieszańce z pokrzywą zwyczajną[6].

Zastosowanie

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2015-02-10].
  4. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
  5. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. ↑ a b c d e Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. ↑ a b c d e f g Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1992, s. 77-78. ISBN 83-85444-06-8.
  8. ↑ a b Zofia Schwarz i Janina Szober: Rośliny towarzyszące człowiekowi. Wydanie piąte. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne Warszawa 1992. ISBN 83-02-04850-X
  9. ↑ Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 36.
  10. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.