Talent Picassa został odkryty przez jego ojca, znakomitego rysownika. Od najmłodszych lat Pablo ujawniał uzdolnienia malarskie i plastyczne. Najpierw kształcił się w Hiszpanii, później w Paryżu (w latach 1901–1902), gdzie znaczne oddziaływanie na jego twórczość miało zetknięcie się z postimpresjonistami (m.in. Henrim de Toulouse-Lautrekiem, który miał duży wpływ na jego dorobek twórczy sprzed 1901 roku). Prace Picassa z lat 1901–1904 określa się jako okres błękitny. Były to dzieła utrzymane w kolorycie melancholijnym, ukazujące tematykę i postacie osób biednych (Życie, Stary gitarzysta, Dwie siostry, Prasowaczka). Jego pracownia mieściła się przy ulicy La Boètie. Od 1904 roku mieszkał w Bateau-Lavoir przy ulicy Ravignan 13[2].
Po tym okresie twórczość Picassa weszła w okres różowy, między innymi sceny z życia cyrkowców (Dziewczyna na kuli, Kuglarze, Toaleta, Rodzina arlekina).
W trakcie okresu różowego, na twórczość Picassa miało wpływ opium. Wiadomo, że od mniej więcej 1904 roku Picasso zażywał opium[3].
Od 1907 roku Picasso pod wpływem Paula Cézanne’a oraz sztuki iberyjskiej i afrykańskiej rozpoczął twórcze eksperymenty z geometryzacją i uproszczeniem formy, które dały początek kubizmowi (Panny z Awinionu, Portret Gertrudy Stein). W dalszym okresie po współpracy z Georges’em Brakiem skrystalizowały się zasady kubizmu analitycznego, hermetycznego i syntetycznego.
Za manifest kubizmu uważana była premiera utworu scenicznego Parady do libretta Jeana Cocteau, do którego muzykę napisał Erik Satie, a scenografię zaprojektował Picasso. Wystawiony został w 1917 roku przez Balety RosyjskieSiergieja Diagilewa.
Picasso związał się z Olgą Chochłową(inne języki), tancerką zespołu baletowego Ballets RussesDiagilewa, z którą w 1918 roku wziął ślub. Z tego małżeństwa urodził się syn, Paul. Z kolejnego związku z Marią Teresą Walter Picasso miał córkę Mayę, zaś z Françoise Gilot – syna Claude’a i córkę Palomę. Picasso przejawiał poglądy mizoginistyczne[4]. Gilot twierdziła, że Picasso znęcał się nad nią fizyczne i psychicznie oraz, że bywał okrutny, sadystyczny i bezlitosny dla innych i dla siebie[5].
Następne lata charakteryzowały ciągłe poszukiwania twórcze. Gdy wybuchła wojna domowa w Hiszpanii, opowiedział się po stronie republikańskiej, a w 1937 roku na zamówienie republikańskiego rządu Hiszpanii za 200 tys. peset namalował słynną Guernicę, obraz wystawiony w Pawilonie Hiszpanii na Wystawie Światowej w Paryżu. Okres II wojny światowej spędził w Paryżu, w 1944 wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, a po wojnie zaangażował się po stronie ruchów lewicowych i pokojowych. Picasso, choć był ochrzczony jako katolik, później stał się ateistą[6].
Sygnatariusz apelu sztokholmskiego w 1950 roku[8]. W tym samym roku otrzymał Międzynarodową Leninowską Nagrodę Pokoju (zwaną wówczas Nagrodą Stalinowską)[9]. W latach 40. malował obrazy antywojenne (Masakra w Korei, Wojna, Pokój). Okres twórczości powojennej Picassa jest bardzo bogaty, różnorodny i niepoddający się klasyfikacji. Na tle sztuki XX wieku osobowość twórcza Picassa miała olbrzymi wpływ na każdą dziedzinę współczesnej plastyki.
W maju 2004 roku dom aukcyjny Sotheby’s sprzedał obraz Chłopiec z fajką (1905) za 126,4 mln dolarów (cena wylicytowana, bez kosztów domu aukcyjnego: 104,2 mln dolarów)[12]. W maju 2010 roku sprzedano obraz Akt, zielone liście i popiersie (1932) za 112 mln dolarów (cena wylicytowana: 106,5 mln dolarów)[13]. W maju 2006 roku dom aukcyjny Sotheby’s sprzedał obraz Dora Maar z kotem (1941) za 107,9 mln dolarów (cena wylicytowana: 95,2 mln dolarów), a w roku 2015 obraz Przepiękny dom za 164,4 mln dolarów. Za autoportret artysty Yo, Picasso zapłacono 47,85 miliona dolarów[14] – co jest jedną z niższych cen, jaką zapłacono za obraz artysty. Nie bez powodu więc twórczość Pablo Picasso jest umieszczana co roku w zestawieniach dzieł sztuki o największej wartości.
Uwagi
↑Picasso było panieńskim nazwiskiem matki malarza i zgodnie z hiszpańskim zwyczajem powinien przyjąć nazwiska obojga rodziców i tak też podpisywał swoje wczesne prace („Pablo Ruiz Picasso” lub „Pablo R. Picasso”), później jednak zaprzestał używania nazwiska ojca.