Order Orła Białego (Serbia)

Order Orła Białego
Орден белог орла / Orden belog orla
Awers
Awers Gwiazdy orderowej za zasługi cywilne
Awers
Awers Orderu z Mieczami V Klasy z lat 1915–1918
Baretka
Baretka V klasy pokojowa
Baretka
Baretka V klasy wojenna
Baretka
Baretka V klasy bojowa
Ustanowiono

23 stycznia 1883

Powyżej

Order Gwiazdy Jerzego Czarnego

Poniżej

Order Korony Jugosłowiańskiej

Order Orła Białego, także Order Białego Orła[1]; (serb.-chorw. Orden Belog Orla, cyr. Орден Белог Орла)[2]order nadawany za zasługi cywilne i wojskowe przez Królestwo Serbii i Królestwo Jugosławii w latach 1883–1945, po 1945 order domowy wygnanej dynastii Karadziordziewiciów, a od 2009 ponownie, drugie po Orderze Świętego Sawy, najwyższe odznaczenie Serbii.

Historia

Order został ustanowiony przez króla Serbii Milana I z dynastii Obrenowiciów 23 stycznia 1883 – w rok po obwołaniu dotychczasowego Księstwa Serbii królestwem (5 marca 1882), posiadał od początku pięć klas według schematu Legii Honorowej, od kawalera Wielkiego Krzyża do kawalera i był w latach 1883–1898 najwyższym orderem Serbii, nadawanym zarówno obywatelom serbskim jak cudzoziemskim za zasługi dla tronu, państwa i narodu. Po obaleniu Obrenowiciów w roku 1903 nowy król Piotr I Karadziordziewić potwierdził order, nieznacznie tylko zmieniając jego statuty. W roku 1915 dodano klasę za zasługi wojenne. Order został przejęty przez powstałe w roku 1918 Królestwo SHS, późniejsze Królestwo Jugosławii. Po wprowadzeniu socjalizmu w roku 1945 Order Orła Białego stał się orderem domowym dynastii Karadziordziewiciów, prywatnie nadawanym przez króla Piotra II i obecnie przez jego syna, królewicza Aleksandra.

Pomimo zakończenia nadawania orderu utrzymano jego status odznaczenia także w okresie Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii i w Republice Serbii.

Klasy Nazwa
(pol.)
Nazwa
(serb.)
Nazwa
(serb.-chorw.)
Baretka
pokojowa
(1883–1945)
Baretka
wojenna
(1915–1945)
I klasa Krzyż Wielki Велики крст Veliki Krst
II klasa Wielki Oficer Велики Официр Veliki Oficir
III klasa Komandor Командир Komandir
IV klasa Oficer Официр Oficir
V klasa Kawaler Кавалир Kavalir

Kobiety orderu otrzymać nie mogły, ale królowe Serbii i Jugosławii były „honorowymi damami”.

Władze Republiki Serbii w 2009 odnowiły order pod nazwą Order Orła Białego z Mieczami, z podziałem na trzy klasy (krzyż wielki, komandor, kawaler), jako odznaczenie typowo wojskowe.

Jednoklasowy order (komandoria) z identyczną oznaką (lecz nie gwiazdą) jest od 1993 nadawany pod nazwą Order Nemanjicia przez władze Republiki Serbskiej w Bośni i Hercegowinie.

Insygnia

Insygnia orderu to oznaka oraz gwiazda I i II klasy. Oznaka to owalny biały dwugłowy orzeł serbski, w awersie z białym krzyżem serbskim w czerwonym polu na piersi, z owalnym medalionem z datą „1882” na rewersie. Za czasów Obrenowiciów medalion rewersu nosił monogram „M” (Milana I), a data „1882” znajdowała się na tyłach błękitnej girlandy umieszczonej nad głowami orła. Dodana w 1915 roku dekoracja wojenna (Orden Bijeli Orao sa mačevima) to dwie skrzyżowane złote szable położone na girlandzie. Zawieszką oznaki jest złota korona królewska. Gwiazda I klasy jest srebrna, ośmiopromienna, z nałożoną na nią oznaką orderową, gwiazda II klasy ma kształt rombu z oznaką orderu. Oznaki I – IV klasy były pozłacane, oznaka V klasy srebrna.

Wstęga orderu jest czerwona z pojedynczymi błękitnymi paskami wzdłuż brzegów. Za zasługi bojowe przyznawano order na wstążce czerwonej[2].

Odznaczeni

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia).
 Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia).

Przypisy

  1. Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. VII.
  2. a b Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 384.

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!