Niuton

niuton [N]

Układ	SI
Wymiar	${\displaystyle \left[\mathrm {\frac {kg\cdot m}{s^{2}}} \right]}$
Jednostka	siły, ciężaru, parcia
Typowe symbole wielkości	F, Q, P, N, T
w jednostkach SI	${\displaystyle \mathrm {1\,N=1{\frac {kg\cdot m}{s^{2}}}} }$
w jednostkach CGS	${\displaystyle \mathrm {1\,N=10^{5}\,dyn} }$
w jednostkach anglosaskich	${\displaystyle \mathrm {1\,N\approx 7{,}233\,pdl} }$
Źródło nazwy	Isaac Newton

Niuton (N) – jednostka siły w układzie SI^[1] (jednostka pochodna układu SI)^[2].

1 N to siła, z jaką trzeba działać na ciało o masie 1 kg, aby nadać mu przyspieszenie równe 1 m/s²^[2]

${\displaystyle \mathrm {1\,N=1{\frac {kg\cdot m}{s^{2}}}} }$

Nazwa niuton upamiętnia angielskiego uczonego Isaaca Newtona.

Przykłady

• 1 N to siła z jaką ziemska grawitacja oddziałuje na ciało o masie około 0,10198 kg ≈ 102 g (np. małe jabłko).
• Na powierzchni Ziemi na ciało o masie 1 kg działa siła skierowana w dół o wartości około 9,81 N, czyli 1 kgf^[3]. W inżynierii i w codziennym życiu często stosuje się przybliżenie:

9,81 N = 1 kgf ≈ 10 N.

• Dekaniuton (daN) = 10 N jest używany do określenia wytrzymałości np. lin jako przybliżenie 1 kgf.
• Siła przyciągania Ziemi działająca na człowieka o masie 75 kg wynosi około 736 N.

Przedrostki SI

Wielokrotności i podwielokrotności jednostki (wyróżniono najczęściej używane):

Wielokrotności				Podwielokrotności
Mnożnik	Nazwa	Symbol		Mnożnik	Nazwa	Symbol
10^0	niuton	N
10^1	dekaniuton	daN		10^−1	decyniuton	dN
10²	hektoniuton	hN		10^−2	centyniuton	cN
10³	kiloniuton	kN		10^−3	miliniuton	mN
10^6	meganiuton	MN		10^−6	mikroniuton	µN
10^9	giganiuton	GN		10^−9	nanoniuton	nN
10^12	teraniuton	TN		10^−12	pikoniuton	pN
10^15	petaniuton	PN		10^−15	femtoniuton	fN
10^18	eksaniuton	EN		10^−18	attoniuton	aN
10^21	zettaniuton	ZN		10^−21	zeptoniuton	zN
10^24	jottaniuton	YN		10^−24	joktoniuton	yN

Zobacz też

Zobacz hasło niuton w Wikisłowniku

• kilogram-siła (kilopond)
• dyna

Przypisy

1. niuton, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .
2. Mały ilustrowany leksykon techniczny, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1982, s. 324, ISBN 83-204-0425-8 .
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 lutego 2005 r. w sprawie jednolitości miar i dokładności pomiarów związanych z obronnością i bezpieczeństwem państwa, Dz.U. z 2005 r. nr 37, poz. 328, zmn. Dz.U. z 2005 r. nr 66, poz. 581 i Dz.U. z 2007 r. nr 90, poz. 597.

Encyklopedie internetowe (jednostka pochodna układu SI):

• БРЭ: 2281214
• SNL: newton
• DSDE: newton