Nikita Panin (1718–1783)

Nikita Iwanowicz Panin

Data i miejsce urodzenia

29 września 1718
Gdańsk, Korona Królestwa Polskiego

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 1783
Petersburg, Imperium Rosyjskie

Zawód, zajęcie

polityk

Multimedia w Wikimedia Commons

Nikita Iwanowicz Panin (ros. Ники́та Ива́нович Па́нин), (ur. 29 września 1718 w Gdańsku, zm. 11 kwietnia 1783 w Petersburgu) – polityk rosyjski, bliski współpracownik cesarzowej Katarzyny II, minister spraw zagranicznych Rosji w latach 1764–1780, zastępca wielkiego mistrza Wielkiej Loży Prowincjonalnej Iwana Perfiljewicza Jełagina^[1].

Życiorys

Urodził się w Gdańsku jako syn rosyjskiego gubernatora Parnawy. W 1740 wstąpił do armii rosyjskiej. W 1747 został ministrem pełnomocnym w Kopenhadze, skąd po kilku miesiącach został przeniesiony do Sztokholmu, gdzie przez następne 12 lat (1747–1759) kierował nieformalnie partią antyfrancuską (tzw. „partia czapek”) w Riksdagu. Po upadku jej wpływów, odwołany.

W 1760 został ochmistrzem dworu carewicza Pawła. W 1762 poparł przewrót pałacowy Katarzyny II. Jako nieformalny kierownik polityki rosyjskiej był twórcą tzw. Systemu Północnego, aliansu: Rosji, Prus, Rzeczypospolitej, Szwecji i Wielkiej Brytanii przeciwko koalicji państw Burbonów i Habsburgów (Francja, Hiszpania, Austria). Był zwolennikiem utrzymania rosyjskiego protektoratu w Polsce i przeciwnikiem jej rozbioru. Zawiązanie konfederacji barskiej i wybuch wojny rosyjsko-tureckiej, zakończone I rozbiorem Polski, przyczyniły się do upadku jego koncepcji politycznych i utraty wpływów na dworze Katarzyny II.

Jego bratankiem był Nikita Pietrowicz Panin (1770–1837).

Przypisy

↑ Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 139.

Zobacz kolekcję cytatów Nikita Panin (1718–1783) w Wikicytatach

Zobacz w Wikiźródłach tekst
Traktat przymierza pomiędzy Rosją i Prusami (1764)

Ministrowie spraw zagranicznych Rosji i ZSRR

Posolsky Prikaz, przewodniczący (1549–1699)	Iwan Wiszkowaty (1549–1570) Wasilij i Andriej Szelkalow (1570–1601) Iwan Gramotyn (1605–1606) Piotr Tretiakow (1608–1610) Iwan Gramotyn (1610–1612) Piotr Tretiakow (1613–1618) Iwan Gramotyn (1618–1626) Iwan Gramotyn (1634–1635) Almaz Iwanow (1635–1667) Afanasy Ordin-Naszczokin (1667–1681) Artamon Matwiejew (1671–1676) Wasilij Golicyn (1682–1689) Emelian Ukrainczew (1689–1697) Lew Naryszkin (1697–1699)
Kanclerze i wicekanclerze Carstwa Rosyjskiego i Imperium Rosyjskiego (1699–1801)	Fiodor Gołowin (1700–1706) Piotr Szafirow (1706–1708) Gawriłło Gołowkin (1706–1734) Andriej Ostermann (1734–1740) Aleksiej Czerkaski (1740–1742) Aleksy Piotrowicz Bestużew-Riumin (1744–1758) Michaił Iłłarionowicz Woroncow (1758–1763) Nikita Panin (1763–1781) Iwan Andrejewicz Ostermann (1781–1797) Aleksandr Bezborodko (1797–1799) Fiodor Rostopczyn (1799–1801) Nikita Pietrowicz Panin 1801
MSZ Imperium Rosyjskiego (1801–1917)	Wiktor Koczubej (1801–1802) Aleksander Woroncow (1802–1804) Adam Jerzy Czartoryski (1804–1806) Andriej Budberg (1806–1808) Nikołaj Rumiancew (1807–1814) Karl Nesselrode (1814–1856) Ioannis Kapodistrias (1816–1822, razem z Nesselrode’m) Aleksandr Gorczakow (1856–1882) Nikołaj de Giers (1882–1895) Aleksiej Łobanow-Rostowski (1895–1896) Nikołaj Szyszkin (1896–1897) Nikołaj Murawiow (1897–1900) Władimir Lambsdorff (1900–1906) Aleksandr Izwolski (1906–1910) Siergiej Sazonow (1910–1916) Borys Stürmer 1916 Nikołaj Pokrowski (1916–1917)
MSZ Rządu Tymczasowego Rosji	Pawieł Milukow (1917) Michaił Tereszczenko (1917)
Ludowy Komisariat Spraw Zagranicznych RFSRR	Lew Trocki (1917–1918) Gieorgij Cziczerin (1918–1923)
Ludowy Komisariat Spraw Zagranicznych ZSRR (1922–1946)	Gieorgij Cziczerin (1923–1930) Maksim Litwinow (1930–1939) Wiaczesław Mołotow (1939–1946)
Ministerstwo Spraw Zagranicznych ZSRR (1946–1991)	Wiaczesław Mołotow (1946–1949) Andriej Wyszynski (1949–1953) Wiaczesław Mołotow (1953–1956) Dmitrij Szepiłow (1956–1957) Andriej Gromyko (1957–1985) Eduard Szewardnadze (1985–1990) Aleksandr Biessmiertnych 1991 Boris Pankin 1991 Eduard Szewardnadze
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej	Andriej Kozyriew (1990–1996) Jewgienij Primakow (1996–1998) Igor Iwanow (1998–2004) Siergiej Ławrow (od 2004)