Nietolerancja (ang.Intolerance: Love’s Struggle Throughout the Ages) – amerykański film niemy z 1916 roku w reżyserii Davida Warka Griffitha. Nietolerancja, nakręcona przez Griffitha w odpowiedzi na burzliwe przyjęcie Narodzin narodu, stanowi opowieść o nietolerancji dotykającej człowieka. Na fabułę składają się cztery wątki, które opisują: upadek Babilonu, męczeństwo Jezusa Chrystusa, wydarzenia nocy św. Bartłomieja oraz czasy współczesne filmowi. Nietolerancja kończy się alegorią sugerującą wyzwolenie wszystkich ludzi z niewoli[1].
Po sukcesie kasowym Narodzin narodu Griffith zdecydował się na nakręcenie filmu, który mógłby stanowić dla niego odpowiedź wobec jego krytyków, (Griffith był ich reakcją oburzony) a nie jak się popularnie przyjmuje próbą moralnej rehabilitacji za ów film gloryfikujący Ku Klux Klan[2]. Efektem było jedno z najdroższych przedsięwzięć w dziejach kina niemego: Nietolerancja kosztowała 2 miliony dolarów[1] (około 43 miliony dolarów według cen z 2013 roku[a]); do zdjęć wynajęto około 60 tysięcy statystów[3]. Reżyser udoskonalił swój warsztat twórczy, starannie używając montażu równoległego oraz dostosowując plany filmowe do akcji swego dzieła. Griffith zastosował również spektakularne najazdy kamery z dużej wysokości. Motywem jednoczącym akcję utworu był obraz matki kołyszącej swe niemowlę, co zdaniem reżysera miało pobudzić wrażliwość widza[1][4].
Nietolerancja poniosła klęskę finansową, swoją pacyfistyczną wymową nie pasowała bowiem do wydarzeń I wojny światowej[4][5]. Film ten jednak, pomimo naiwnego zdaniem części krytyków przesłania, dzięki sprawności realizacyjnej stanowi jedno z najważniejszych osiągnięć kina[5][3]. W 1989 roku Nietolerancja znalazła się w National Film Registry jako budująca dziedzictwo kulturalne Stanów Zjednoczonych[6], a w 1995 roku została umieszczona na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne[7].
Fabuła
Opowieść współczesna
W 1914 roku Najdroższa i jej mąż Chłopak żyją na skraju ubóstwa powodu strajku związkowego po obniżeniu płac, aby magnat przemysłowy mógł sfinansować działalność charytatywną swojej siostry i samozwańczych „Reformatorek” będących rozgoryczonymi starymi pannami. Ta sama organizacja odbiera dziecko Najdroższej, powołując się na zaniedbanie, ponieważ Chłopak zmuszony do ścieżki kryminalnej trafia do więzienia.
Opowieść babilońska
W 539 r. p.n.e. w Babilonii narasta konflikt stronnictw religijnych – kultu boga Bel-Marduka i kultu bogini Isztar, na czele którego stoi księżniczka Umiłowana, siostra następcy tronu babilońskiego Baltazara. Wielki Kapłan Bel-Marduka, nie mogąc znieść neutralności religijnej władzy i tym samym utraty wpływów, skrycie sprzymierza się z królem PersjiCyrusem planującym podbój Babilonu, stolicy Babilonii. Prowadzi to do bitwy zwiastującej upadek państwa.
↑Obliczono na podstawie następującego źródła: Consumer Price Index (Estimate) 1800-. The Federal Reserve Bank of Minneapolis. [dostęp 2013-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-20)]. (ang.). Metoda obliczania: budżet z 1915 roku * (CPI z 2013 roku / CPI z 1916 roku).
↑Vatican Best Films List. United States Conference of Catholic Bishops. [dostęp 2013-03-15]. (ang.).
Bibliografia
Adam Garbicz, Jacek Klinowski: Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego. T. 1: Podróż pierwsza 1913–1949. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1981. ISBN 83-08-00298-6.
Jerzy Płażewski: Historia filmu dla każdego. Kraków: Nasza Księgarnia, 1968.
Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie. Bielsko-Biała: Park, 2005. ISBN 83-7266-325-4.
.jpg)
