Mokre – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Grudziądz.
Podział administracyjny
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Mokre. W latach 1954–1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mokre, po jej zniesieniu w gromadzie Świerkocin, od 1967 powtórnie w gromadzie Mokre. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 935 mieszkańców[2]. Jest drugą co do wielkości miejscowości gminy Grudziądz.
Położenie
Przez wieś przechodzi droga krajowa nr 55 oraz Międzynarodowy Szlak rowerowy R1.
Komunikacja publiczna
Komunikację do wsi zapewniają linie autobusowe Gminnej Komunikacji Publicznej[4].
Historia
Odległe 4 km od Grudziądza Mokre to miejscowość znana z lokalnego kultu maryjnego. Założona w końcu XIII w. przez komtura grudziądzkiego (przywilej potwierdzony w 1324 r.), była własnością Zakonu (nazwa niem.: Mockrau), a następnie królów Polski. Krzyżacy ufundowali w niej kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, który do XVI w. należał do diecezji pomezańskiej, później do chełmińskiej, obecnie do toruńskiej.
Kościół Wniebowzięcia NMP
W XVI w. stał się ewangelicki, pod koniec XVI w. na fali kontrreformacji był opuszczony, katolicy objęli go ponownie w 1620 r. Po zniszczeniach dokonanych w 1628 roku przez Szwedów, został odbudowany w latach 1641-1650. Znajdował się pod patronatem rodów szlacheckich Białochowskich i Borowskich. Z posług religijnych korzystali tu również wierni z terenu niedalekich Prus Książęcych, pozbawieni opieki duszpasterskiej. Od 1. połowy XVIII w. jest sanktuarium maryjnym, obdarzonym papieskimi odpustami w latach 1759 i 1888.
Świątynia stoi przy bocznej drodze na Wielki Wełcz. Gotycka, masywna, o salowym wnętrzu, wyróżnia się oryginalną ścianą wschodnią o wpół schodkowym, wpół trójkątnym przebudowanym szczycie i niską wieżą u fasady. Ścianę wschodnią przesłania ołtarz główny z około 1641 r., w którym umieszczono barokowy obraz Koronacji Najświętszej Marii Panny, czczony jako cudowny wizerunek Matki Bożej Mokrzańskiej. Bogato zdobioną ambonę ufundowali w 1650 r. mieszkańcy Zakurzewa. XVIII-wieczny ołtarz boczny ma pochodzić z kościoła jezuitów w Grudziądzu. Organy firmy Wilhelm Sauer z Frankfurtu nad Odrą powstały z 1884 r. W 1985 r. ks. prałat Józef Sołobowski zorganizował niewielkie muzeum parafialne.
Inne obiekty zabytkowe
W głównym skupisku zabudowy Mokrego znajduje się neogotycki, dawny kościół ewangelicki z 1895 r., który od ostatniej wojny służył jako magazyn, ale w 1990 r. został przekazany Kościołowi rzymskokatolickiemu jako kościół filialny pw. Miłosierdzia Bożego.
Obiekty współczesne
W Mokrem znajduje się Szkoła Podstawowa i Gimnazjum wraz z halą sportową, pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego, oddana do użytku w 1966 r. We wsi znajduje się też Pomnik Czynu Społecznego z czasów PRL (powstał około 1966 r. dla uczczenia czynów społecznych mieszkańców powiatu grudziądzkiego).
Galeria
-
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
-
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego
-
Pomnik upamiętniający
pomordowanych w latach 1939-1945 mieszkańców wsi
-
Pomnik czynu społecznego z czasów PRL
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82749
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 802 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ LogonetL. Sp LogonetL., Programmer: Marcin 'MiGoo'P.: M.'M.' Gębski Programmer: Marcin 'MiGoo'P.: M.'M.', Rozkłady Jazdy - Gminna Komunikacja [online], Gmina Grudziądz [dostęp 2021-05-19] (pol.).
Bibliografia
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11, Województwo bydgoskie, pod red. Tadeusza Chrzanowskiego i Mariana Korneckiego, z. 7, Powiat grudziądzki, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 1974
- Jerzy Domasłowski, Sanktuarium Maryjne w Mokrem, Pelplin 1991.
- Jerzy Domasłowski, Sanktuarium maryjne w Mokrem, "Pielgrzym", R. 2, 1991, nr 2, s. 16
- Diecezja toruńska.Historia i teraźniejszość, praca zbior. pod red. Stanisława Kardasza, t. 12, Dekanat łasiński, Toruń, Wydaw. Diecezjalne w Toruniu, 1997
Linki zewnętrzne
