Martwa natura z serem, migdałami i preclami

Martwa natura z serem, migdałami i preclami

Stilleven met kazen, amandelen en krakelingen

Autor	Clara Peeters
Data powstania	1615
Medium	olej na desce
Wymiary	34,5 × 49,5 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Haga
Lokalizacja	Mauritshuis

Martwa natura z serem, migdałami i preclami (niderl. Stilleven met kazen, amandelen en krakelingen) – obraz olejny namalowany około 1615 przez flamandzką artystkę Clarę Peeters. Jest to martwa natura zwana bankietową lub śniadaniową^[1], która przedstawia stół zastawiony wiktuałami, w tym trzema rodzajami serów, chlebem, preclami oraz masłem. Kompozycję dopełniają kielich ze szkła weneckiego, ceramiczny dzban na wino lub piwo, srebrny zdobiony nóż oraz miska z migdałami i suszonymi owocami^[2][3]. Obraz utrzymany jest w stylu barokowym. Obecnie znajduje się w zbiorach Mauritshuis w Hadze^[4][5].

Opis obrazu

Obraz ma orientację poziomą. Elementy kompozycji ustawione zostały na drewnianym stole, na ciemnym tle. Po lewej stronie znajduje się duży talerz z trzema rodzajami sera – najprawdopodobniej brązowo-zielonym dojrzewającym edamem, goudą oraz trójkątnym serem owczym, z którego odkrojono kawałek^[4]. Na serach ustawiony został talerzyk z masłem. Obok, na brzegu stołu, leżą dwa precle, srebrny, bogato zdobiony nóż z wygrawerowanym imieniem i nazwiskiem malarki^[1][4] oraz importowana miska z chińskiej porcelany z niebieskimi zdobieniami, w której znajdują się migdały, suszone figi i rodzynki^[4][6]. Miska ta mogła zostać przedstawiona na prośbę zamawiającego obraz albo jej włączenie do kompozycji było własną inicjatywą malarki^[1]. Za miską widać rozsypane rodzynki. Również trzy migdały leżą rozsypane na stole. W tle po prawej stronie znajduje się zdobny złoceniami kielich wypełniony do połowy, chleb oraz zdobiony gliniany dzban z metalową pokrywką^[1]. Widoczne na obrazie naczynia i wiktuały przedstawione zostały ze szczególną starannością i dbałością o szczegóły, co jest cechą charakteryzującą twórczość tej malarki^[4][7]. Na pokrywce dzbana można dostrzec miniaturowe odbicie kobiecej twarzy w białym czepku – jest to autoportret Clary Peeters^[1][4]. Malarka, jako jedna z pierwszych w historii sztuki europejskiej, użyła tego zabiegu dla oznaczenia autorstwa swojego obrazu^[1][3].

detal – sygnatura malarki

detal – autoportret malarki

Interpretacja

Przedstawione na obrazie wiktuały składają się na posiłek warstw niższych i średnich, typowy dla czasu i miejsca życia artystki – XVII-wiecznej Flandrii^[1][4]. Obecność na stołach sera i masła była wówczas dość powszechna, nawet gdy rodzina nie była zbyt majętna^[1]. Przedstawienie na obrazie wielości rodzajów sera może podkreślać panujący ówcześnie dostatek^[1] lub odnosić się bezpośrednio do majętności stołu tego, kto zamówił obraz. Może również mieć cel edukacyjny lub perswazyjny i stanowić przestrogę przed uleganiem pokusom ziemskim, w tym nieumiarkowaniu w jedzeniu^[1]. W warstwie symbolicznej na obrazie znaleźć można również odwołanie do Eucharystii. Są to chleb, wino i rodzynki, które mogą być interpretowane jako ciało i krew Chrystusa^[8].

Przypisy

1. Museo Nacional delM.N. Prado Museo Nacional delM.N., Clara Peeters. Una historia en imágenes [online] [dostęp 2017-06-04] .
2. Clara Peeters. Stilleven met kazen, brood en drinkgerei, ca. 1615 [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-02]  (ang. • niderl.).
3. Clara Peeters, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-06-04]  (ang.).
4. Clara Peeters, Still Life with Cheeses, Almonds and Pretzels, c. 1615 [online], Mauritshuis [dostęp 2017-06-04]  (ang.).
5. Mauritshuis acquires one of Clara Peeters’s finest still lifes –, „CODART”, 20 czerwca 2012 [dostęp 2017-06-05]  (ang.).
6. KathrynK. Murphy KathrynK., More to cheese than meets the eye?, „Apollo The International Art Magazine”, 11 marca 2017 [dostęp 2017-06-05] .
7. Meg LotaM.L. Brown Meg LotaM.L., Kari BoydK.B. McBride Kari BoydK.B., Women’s Roles in the Renaissance [online], 26 lutego 2017, s. 261 [dostęp 2017-04-06] .
8. SilviaS. Malaguzzi SilviaS., Food and Feasting in Art, 2008, ISBN 978-0-89236-914-0 . Brak numerów stron w książce