Maciej Pieprzyca

Maciej Pieprzyca
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1964 ; Katowice
Zawód	reżyser filmowy, scenarzysta, dziennikarz
Lata aktywności	od 1990
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Maciej Antoni Pieprzyca (ur. 5 maja 1964 w Katowicach) – polski reżyser filmowo-telewizyjny, scenarzysta, dziennikarz dokumentalny, znany z takich filmów, jak Chce się żyć i Jestem mordercą. Profesor sztuk filmowych^[1].

Życiorys

Lata dzieciństwa i młodości spędził w Tychach^[2]. Ukończył dziennikarstwo na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (1989), Studium Scenariuszowe Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1990) i reżyserię na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego (1993)^[3].

Pieprzyca rozpoczął swą karierę filmową od nagradzanej na studenckich festiwalach etiudy Inna (1990)^[3]. Debiutował w Teatrze Telewizji sztuką Fryzjer (1993), napisaną wespół z pisarzem i scenarzystą Bartoszem Kurowskim. W dokumentalnym filmie Przez nokaut (1995) poświęcił sylwetce boksera Leszka Błażyńskiego, który popełnił samobójstwo^[3].

Debiutancki film telewizyjny Pieprzycy, Inferno (2001), był paradokumentalną opowieścią o dwóch maturzystkach, które zabiły swoją wkraczającą w dorosłość koleżankę. Ewa Nawój komentowała debiut Pieprzycy następująco: „Precyzyjny scenariusz i montaż wzmacniają przesłanie filmu, zarazem czyniąc go zbyt dosłownym”^[4]. Większe powodzenie miała Barbórka (2005), stworzona w ramach cyklu telewizyjnego Święta polskie, która została uhonorowana nagrodą Stowarzyszenia Filmowców Polskich za „twórcze przedstawienie rzeczywistości”^[5]. Pieprzyca wyreżyserował też kilkanaście odcinków serialu Kryminalni: 41–43, 53–54, 68–70, 80–82, 92–94 oraz jego wersję filmową Kryminalni: Misja śląska (2006)^[6].

Jego pełnometrażowy fabularny debiut reżyserski, Drzazgi (2008), opowiada historię studenta, kobiety przygotowującej się do ceremonii ślubnej oraz pseudokibica^[7]. Film został uhonorowany nagrodą za debiut reżyserski na 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych^[7], lecz zebrał mieszane recenzje. Anna Taszycka z portalu Onet, doceniając wprawdzie pieczołowicie skonstruowany portret młodzieży ze Śląska, stwierdziła jednak, że Pieprzyca i scenarzysta Kurowski „nie przemyśleli do końca tych postaci, ich motywacje i przyczyny postępowania pozostają dla widzów niezrozumiałe, niedostępne. I to niestety widać na ekranie”^[8].

Wielkim sukcesem festiwalowym Pieprzycy okazał się natomiast film Chce się żyć (2013), historia kaleki cierpiącego na porażenie mózgowe (w tej roli Kamil Tkacz i Dawid Ogrodnik). Janusz Wróblewski z „Polityki” uznał Chce się żyć za przeciwieństwo Motyla i skafandra (2007) Juliana Schnabla: „Tu bohater, też niepełnosprawny fizycznie, […] przechodzi odwrotną metamorfozę: z piekła wykluczenia do raju, jakim jest odzyskanie godności po 26 latach uznawania za roślinę”^[9]. Chce się żyć zapewnił reżyserowi Grand Prix Festiwalu Filmowego w Montrealu^[10].

Jestem mordercą (2016), fabularny wariant reportażu dokumentalnego Pieprzycy z 1998 roku, jest luźno oparty na sprawie „wampira z Zagłębia” z lat 70. XX wieku. Film przyjmuje perspektywę milicjanta prowadzącego śledztwo w tej sprawie (Mirosław Haniszewski), który pod naciskiem politycznym przełożonych wskazuje na podstawie poszlak rzekomego mordercę (Arkadiusz Jakubik). Sam reżyser wyjaśniał, iż inspirował się pod względem fabuły na filmie Wodzirej (1977) Feliksa Falka^[11]. Agnieszka Woch z portalu Histmag.org pisała: „Jestem mordercą porównuje się do najlepszych kryminałów i kina moralnego niepokoju. Wzorując się na mistrzach, Maciej Pieprzyca zrobił jeden z najlepszych polskich filmów tego roku”^[12]. Za film Pieprzyca został uhonorowany Srebrnymi Lwami na 41. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych^[13].

Kolejne Srebrne Lwy otrzymał za film Ikar. Legenda Mietka Kosza^[14] (2019), biografię niewidomego pianisty jazzowego (Ogrodnik), ale w tym przypadku opinie były podzielone. Bartosz Staszczyszyn z Culture.pl podsumowywał: „Zamiast opowieści o człowieku toczącym walkę ze światem i sobą samym, otrzymujemy krzepiącą baśń i efektowną pocztówkę z PRL-u, krainy zadymionych kawiarń, wzorzystych koszul i okularów z rogowymi oprawkami”^[15].

Styl filmowy

Maciej Pieprzyca w swojej karierze wielokrotnie portretował środowisko mieszkańców Śląska, podążając tropem takich reżyserów, jak Kazimierz Kutz oraz Jan Kidawa-Błoński^[16]. Jacek Wakar w artykule dla Gildii Reżyserów Polskich pisał, że w filmach Pieprzycy „Śląsk pozostaje niepodrabialną na mapie Polski krainą, ze swym brudem, szarością, ale i jakimś trudnym do nazwania surowym pięknem”^[17]. Zwłaszcza w swoich filmach z lat 10. XXI wieku Pieprzyca opisywał, jak sam twierdził, „niedoskonałości człowieka, […] pewne pęknięcia, które w nim są, toczona przez niego w określonych sytuacjach walka dobra ze złem”^[18]. Pieprzyca deklarował, że stawia swoich protagonistów „w ekstremalnych sytuacjach, by pokazać pewną prawdę o nich”^[18], przy czym unikał „tematów kontrowersyjnych czy modnych”^[18].

Filmografia

2022: Kruk. Jak tu cicho; serial telewizyjny
2021: Kruk. Czorny woron nie śpi; serial telewizyjny
2019: Ikar. Legenda Mietka Kosza; film fabularny
2018: Kruk. Szepty słychać po zmroku; serial telewizyjny
2016: Jestem mordercą; film fabularny
2013: Chce się żyć; film fabularny
2008: Drzazgi
2006: Kryminalni: Misja śląska; film TV
2005: Barbórka; film TV, cykl Święta polskie
2001: Inferno; film TV, część cyklu Pokolenie 2000
1998: Jestem mordercą...; film dokumentalny
1998: Zostanie legenda; film dokumentalny
1995: Przez nokaut; film dokumentalny o Leszku Błażyńskim
1993: Fryzjer, teatr telewizji
1990: Inna; film dokumentalny

Nagrody

Nagroda na FPFF w Gdyni
- 2005: Barbórka (nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich)
- 2008: Drzazgi (nagroda za debiut reżyserski
- 2019: Ikar. Legenda Mietka Kosza (Srebrne Lwy)

Przypisy

↑ M.P. z 2019 r. poz. 985 – pkt 52.
↑ NorbertN. Frątczak NorbertN., MOJA PODRÓŻ TRWA. Wywiad z Maciejem Pieprzycą [online], Film.org.pl, 11 marca 2018 [dostęp 2021-07-18] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Konrad J.K.J. Zarębski Konrad J.K.J., Maciej Pieprzyca | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl, 2010 [dostęp 2021-07-17] (pol.).
↑ Maciej Pieprzyca, "Inferno" [online], Culture.pl [dostęp 2021-07-17] (pol.).
↑ Barbórka w bazie filmpolski.pl
↑ Maciej Pieprzyca w bazie filmpolski.pl
↑ ^a ^b Drzazgi w bazie filmpolski.pl
↑ AnnaA. Taszycka AnnaA., Drzazgi [online], Onet Kultura, 12 lutego 2009 [dostęp 2021-07-17] (pol.).
↑ JanuszJ. Wróblewski JanuszJ., Recenzja filmu: "Chce się żyć", reż. Maciej Pieprzyca [online], Polityka, 8 października 2013 [dostęp 2021-07-18] (pol.).
↑ PaulinaP. Bez PaulinaP., PISF - “Life Feels Good” Wins in Montreal! [online] [dostęp 2021-07-18] (ang.).
↑ AnnaA. Kołodziejczak AnnaA., Makbet z zagłębia. „Jestem mordercą” Macieja Pieprzycy [online], Edukacja Filmowa [dostęp 2021-07-18] (pol.).
↑ AgnieszkaA. Woch AgnieszkaA., „Jestem mordercą” – reż. Maciej Pieprzyca – recenzja i ocena filmu [online], histmag.org, 18 listopada 2016 [dostęp 2021-07-18] .
↑ Laureaci 41. Festiwalu Filmowego w Gdyni [online], Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, 2016 [dostęp 2021-07-18] .
↑ Laureaci 44. FPFF. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych. [dostęp 2019-09-22]. (pol.).
↑ BartoszB. Staszczyszyn BartoszB., "Ikar. Legenda Mietka Kosza", reż. Maciej Pieprzyca [online], Culture.pl [dostęp 2021-07-18] (pol.).
↑ BarbaraB. Hollender BarbaraB., Miłosny trójkąt w kopalni [online], www.rp.pl, 28 listopada 2019 [dostęp 2021-07-18] (pol.).
↑ JacekJ. Wakar JacekJ., Pieprzyca Maciej [online], Gildia Reżyserów Polskich [dostęp 2021-07-18] .
↑ ^a ^b ^c PawełP. Piotrowicz PawełP., Maciej Pieprzyca: w mojej profesji nie ma nic romantycznego [online], Onet Kultura, 17 października 2019 [dostęp 2021-07-18] (pol.).