Károly Khuen-Héderváry

Károly Khuen-Héderváry
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1849 ; Bad Gräfenberg
Data i miejsce śmierci	16 lutego 1918 ; Budapeszt
	Ban Chorwacji
Okres	od 4 grudnia 1883; do 27 czerwca 1903
Poprzednik	Hermann Ramberg
Następca	Teodor Pejačević
	Premier Węgier
Okres	od 17 maja 1903; do 30 września 1903
Przynależność polityczna	Partia Liberalna (Węgry)
Poprzednik	Kálmán Széll
Następca	István Tisza
	Premier Węgier
Okres	od 11 stycznia 1910; do 22 kwietnia 1912
Przynależność polityczna	Narodowa Partia Pracujących
Poprzednik	Sándor Wekerle
Następca	László Lukács
	Multimedia w Wikimedia Commons

Károly Khuen-Héderváry (ur. 23 maja 1849 w Bad Gräfenberg, zm. 16 lutego 1918 w Budapeszcie) – hrabia, węgierski polityk, ban Chorwacji w latach 1883–1903, premier Węgier w 1903 roku oraz w latach 1910–1912.

Życiorys

Károly Khuen pochodził z węgierskiej arystokratycznej rodziny. Jego rodzina posiadała wielkie majątki ziemskie w Chorwacji. Studiował prawo w Zagrzebiu i Bratysławie. W 1874 roku po zmarłej matce odziedziczył tytuł Héderváry, z którego uczynił część swego nazwiska. Poślubił Margit Teleki, siostrzenicę długoletniego premiera węgierskiego Kálmána Tiszy, co pozwoliło mu na szybką karierę polityczną.

Po okresie pełnienia drobniejszych funkcji urzędniczych, w 1883 roku został mianowany na stanowisko bana Chorwacji – pełnił ten urząd przez 20 lat i w okresie tym realizował przede wszystkim węgierskie interesy w Chorwacji, prowadząc politykę madziaryzacyjną i starając się ograniczać odrębność Chorwacji od Węgier. M.in. ograniczył prawa wyborcze, autonomię uniwersytetu w Zagrzebiu, niezależność sądów, wolność prasy i działalności Jugosłowiańskiej Akademii Nauki i Sztuki, w 1894 roku wprowadził język węgierski jako obowiązkowy w chorwackich gimnazjach. Wspierała go w tych działaniach prowęgierska w tym czasie Partia Narodowa, opierał się także na mniejszości serbskiej (co sprzyjało habsburskim wpływom na Bałkanach, jednak prowadziło także do narastania antagonizmu chorwacko-serbskiego). Jednocześnie okres jego rządów w Chorwacji zaznaczył się znacznym rozwojem gospodarczym.

W maju 1903 roku jako zaufany człowiek cesarza Franciszka Józefa I objął urząd premiera Węgier. Po kilku miesiącach zdymisjonowany, w okresie od marca 1904 do stycznia 1905 minister bez teki. Od stycznia 1910 roku do kwietnia 1912 roku ponownie pełnił funkcję premiera Węgier. W lutym 1910 roku brał udział w utworzeniu Narodowej Partii Pracy, na której czele stał następnie w okresie od 1913 do 1918 roku.

Od 1891 roku rycerz Złotego Runa, od 1893 tajny radca. Został także honorowym obywatelem Zagrzebia i Varaždina.

Bibliografia

Khuen-Héderváry Károly. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950. T. Bd. 3. Cz. Lfg. 14. 1964, s. 318. ISBN 978-3-7001-3213-4. [dostęp 2015-12-31].
Khuen-Héderváry, Karoly. [w:] Hrvatska enciklopedija [on-line]. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. [dostęp 2015-12-31].
Stjepan Matković, Dinko Šokčević: Khuen Héderváry, Károly. [w:] Hrvatski biografski leksikon [on-line]. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. [dostęp 2015-12-31].