Krzysztof Ostrowski (politolog)

Krzysztof Ostrowski

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1940 Warszawa
Data i miejsce śmierci	25 lutego 2022 Warszawa
Doktor nauk humanistycznych
Specjalność: socjologia polityki
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski (1962)
Doktorat	1968 – socjologia Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk

Krzysztof Marek^[1] Ostrowski (ur. 15 kwietnia 1940 w Warszawie, zm. 25 lutego 2022 tamże) – polski socjolog, politolog, doktor nauk humanistycznych. Pracownik naukowy Instytutu Filozofii i Socjologii PAN (1962–1977) i Instytutu Podstawowych Problemów Marksizmu i Leninizmu (1974–1978). Zastępca kierownika wydziału Komitetu Centralnego PZPR (1978–1981, 1989–1990) i pracownik Organizacji Narodów Zjednoczonych (1981–1987). W latach 1998–2019 prorektor Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.

Życiorys

Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1957)^[2]. W 1957 rozpoczął studia na filologii polskiej, a w 1958 równolegle na socjologii. Dyplom magistra filologii polskiej uzyskał w 1962 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego (praca magisterska Polska poezja masońska, promotor Zdzisław Libera)^[3]. Pracę doktorską pisaną pod kierunkiem Jerzego Wiatra pt. Rola związków zawodowych w polskim systemie politycznym obronił w 1968 w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN^[4]. Praca ta została opublikowana przez Ossolineum w 1970 w serii prac Instytutu Filozofii i Socjologii PAN^[5].

Główne sfery jego aktywności naukowej koncentrowały się wokół zagadnień struktury i funkcjonowania systemów politycznych, a także zagadnień socjologii polityki, teorii rozwoju społecznego i metodologii badań społecznych (w szczególności metodologicznych problemów korzystania z danych ilościowych w socjologii i naukach politycznych). Zrealizował szereg międzynarodowych badań porównawczych funkcjonowania władzy lokalnej w różnych systemach społeczno-politycznych, w ramach których współpracował z Jerzym Wiatrem, Adamem Przeworskim oraz Henrym Tuene. Autor i współautor badań i publikacji z zakresu tej problematyki.

Uwieńczeniem jego kariery akademickiej był okres 1995–2012, w którym współtworzył Wyższą Szkołę Humanistyczną w Pułtusku (obecnie Akademia im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku), gdzie pełnił funkcję prorektora ds. zagranicznych^[6][7] oraz dyrektora Centrum Studiów Epoki Napoleońskiej^[8]. W 2004 odegrał ważną rolę w stworzeniu Europejskiej Federacji Miast Napoleońskich i w 2007 zorganizował jej walne zgromadzenie w Pułtusku^[9][a].

Należał do rodziny Nieczuja-Ostrowskich i badał jej genealogię^[10]. Mąż Antoniny Ostrowskiej, ojciec Igora Ostrowskiego^[11]. 7 marca 2022 został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera Z, rząd 2, miejsce 5)^[11][12].

Kariera zawodowa

W latach 1962–1977 pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN najpierw jako asystent, a później jako adiunkt w Pracowni Socjologii Stosunków Politycznych. Był także wykładowcą, pracownikiem i współpracownikiem innych instytucji naukowych, w tym Instytutu Studiów Politycznych PAN (do 1990) oraz Instytutu Nauk Politycznych Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego (od 1977 do 1981).

W latach 1965–1966 stypendysta Foreign Specialist Program w Departamencie Stanu USA, a w latach 1969–1970 wykładowca nauk politycznych w College of Literature, Science and the Arts, Department of Political Science, University of Michigan, Ann Arbor. W 1972 rozpoczął pracę jako kierownik Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Wojewódzkiego PZPR, a następnie od 1974 do 1978 pracował w Instytucie Podstawowych Problemów Marksizmu i Leninizmu (od 1 lipca 1974 zastępca dyrektora na etacie zastępcy kierownika wydziału Komitetu Centralnego PZPR^[13]). Od 1978 do 1981 był zastępcą kierownika Wydziału Zagranicznego Komitetu Centralnego PZPR^[13] oraz członkiem Rady Naukowej Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

W latach 1981–1987 pełnił funkcję Senior Political Affairs Officer w Departamencie ds. Politycznych i Rady Bezpieczeństwa w Sekretariacie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. Był szefem Sekretariatu ONZ ds. Międzynarodowego Roku Pokoju (1986). Od 1989 do 1990 zastępca kierownika Wydziału Międzynarodowego KC PZPR^[13].

W latach 1998–2019 prorektor ds. zagranicznych Wyższej Szkoły Humanistycznej (obecnie Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku), dyrektor Ośrodka Studiów Epoki Napoleońskiej przy Wyższej Szkoły Humanistycznej.

Działalność w organizacjach

Brał udział w realizacji projektów UNESCO w zakresie przetwarzania i analizy agregowanych danych społecznych. W latach 1964–1970 sekretarz generalny, a w latach 1970–1973 członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych. Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (od 1970 do 1990). W latach 1975–1981 pełnił funkcję sekretarza i członka Prezydium Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Od 1987 do 1990 był sekretarzem Polskiej Rady Badań Pokoju oraz członkiem prezydium Komitetu Badań nad Pokojem przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. W latach 1990–1993 wiceprezes ds. badań Fundacji im. Kazimierza Kelles-Krauza. Członek Akademickiego Towarzystwa Edukacyjno-Naukowego „ATENA”^[14]. W 2003 objął stanowisko prezesa Zarządu Fundacji „Kamieniec-Finckenstein: Napoleon w Polsce i Europie Środkowej” z siedzibą w Pułtusku, mającej na celu m.in. zachowanie i upamiętnienie miejsc działania Napoleona Bonapartego w Polsce i Europie Środkowej^[15].

Wchodził w skład komitetów naukowych Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego (International Sociological Associtation, ISA) oraz Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych (International Political Science Association, IPSA). Był sekretarzem, a w latach 2017–2022 przewodniczącym Research Committee 47 (Local-Global Relations) IPSA^[7][16]. Niezależnie od kariery naukowej był zaangażowany w projekty na rzecz pokoju (w tym w Organizacji Narodów Zjednoczonych) oraz pojednania między narodami (w tym pojednania polsko-żydowskiego). Aktywnie wspierał działalność Stowarzyszenia Byłych Mieszkańców Pułtuska w Izraelu. Dzięki jego staraniom powstał pomnik poświęcony pamięci Żydów z Pułtuska oraz pomnik na terenie dawnego cmentarza żydowskiego w Pułtusku^[17][18], odsłonięty w 2012^[19]. W 2016 otrzymał odznaczenie „Chroniąc Pamięć” za zasługi dla ratowania dziedzictwa żydowskiego^[20].

Wybrane publikacje

• Przeworski A., Ostrowski K., A Preliminary Inquiry into The Nature of Social Change: the Case of the Polish Countryside, „International Journal of Comparative Sociology”, 8 (1), 1967, s. 26–43, DOI: 10.1163/156854267X00042 [dostęp 2022-04-17] (ang.).
• International Studies of Values in Politics (Project), Values and the active community; a cross-national study of the influence of local leadership. New York: Free Press, 1971, ISBN 978-0-02-915920-0, OCLC 160711 [dostęp 2022-04-17] (ang.).
• Teune H., Ostrowski K., Political Systems as Residual Variables: Explaining Differences Within Systems, „Comparative Political Studies”, 6 (1), 1973, s. 3–21, DOI: 10.1177/001041407300600101 [dostęp 2022-04-17] (ang.).
• Ostrowski K., The Decline of Power and Its Effects on Democratization: The Case of the Polish United Workers Party, Routledge, 1990, DOI: 10.4324/9780429045875-3/decline-power-effects-democratization-case-polish-united-workers-party-krzysztof-ostrowski, ISBN 978-0-429-04587-5 [dostęp 2022-04-17]. (ang.)
• Ostrowski K., Political Party Formation in Central Europe, 1989-93, „The Annals of the American Academy of Political and Social Science”, 540 (1), 1995, s. 77–89, DOI: 10.1177/0002716295540000007 [dostęp 2022-04-17] (ang.).
• Nieuważny A., Ostrowski K., Majewski L., Stępień T., 200 dni Napoleona, Od Pułtuska do Tylży 1806–1807. Warszawa: Rzeczpospolita SA, 2008. ISBN 978-83-60192-34-4. [dostęp 2022-04-17] (pl.).

Uwagi

1. Gmina Pułtusk była członkiem Europejskiej Federacji Miast Napoleońskich w latach 2005–2023. Zob. Mariusz Porada: Decyzja o wycofaniu Pułtuska z Europejskiej Federacji Miast Napoleońskich. epultusk.pl, 25 października 2023. [dostęp 2024-09-04].

Przypisy

1. Krzysztof Marek Ostrowski. researchgate.net. [dostęp 2024-08-31].
2. Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1957. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2024-08-31].
3. Krzysztof Ostrowski. Napoleon w polskich lożach masońskich. „Napis”. Seria XIII 2007, s. 66. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. ISSN 1507-4153. [dostęp 2024-09-02]. 
4. Prace doktorskie w dziedzinie socjologii – Instytut Filozofii i Socjologii PAN. uw.edu.pl. [dostęp 2024-09-03].
5. KrzysztofK. Ostrowski KrzysztofK., Rola związków zawodowych w polskim systemie politycznym, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970, s. 1–139, OCLC 839145944 .
6. Władze WSH. wsh.edu.pl, 2001. [dostęp 2024-09-03].
7. Greetings of professor Dr. Krzysztof Ostrowski. wdc.org.ua, 27 lutego 2017. [dostęp 2024-09-05]. (ang.).
8. Ośrodek Studiów Epoki Napoleońskiej. napoleon.org.pl. [dostęp 2022-03-08].
9. Charles Bonaparte: Death of Krzysztof Ostrowski. destination-napoleon.eu, 26 lutego 2022. [dostęp 2024-09-03]. (ang.).
10. Jubileuszowy zjazd rodzinny. tp.com.pl, 10 lipca 2017. [dostęp 2024-09-03].
11. Krzysztof Ostrowski. nekrologi.wyborcza.pl, 3 marca 2022. [dostęp 2024-09-03].
12. Cmentarz Stare Powązki: NIECZUJA-OSTROWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-09-01] .
13. Krzysztof Ostrowski. Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. ipn.gov.pl. [dostęp 2024-08-31].
14. Krzysztof Ostrowski. nekrologi.wyborcza.pl, 5 marca 2022. [dostęp 2024-09-05].
15. Kamieniec-Finckenstein: Napoleon w Polsce i Europie Środkowej. rejestr.io. [dostęp 2024-09-04].
16. RC47 – Local-Global Relations. ipsa.org. [dostęp 2022-04-24]. (ang.).
17. Grażyna Maria Dzierżanowska: Pożegnanie Profesora Krzysztofa Marka Ostrowskiego. pultuszczak.pl, 1 marca 2022. [dostęp 2022-04-15].
18. Grażyna Maria Dzierżanowska: Wszyscy jesteśmy braćmi. pultuszczak.pl, 8 grudnia 2021. [dostęp 2024-09-04].
19. Jutro odsłonięcie pomnika na terenie żydowskiego cmentarza. pultusk24.pl, 4 lipca 2012. [dostęp 2024-09-05].
20. „Chroniąc Pamięć”, XXIV edycja, 27 czerwca 2021, s. 18. galiciajewishmuseum.org. [dostęp 2024-09-03].

Linki zewnętrzne

• Dr Krzysztof Ostrowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-04-15] .
• Profil Krzysztofa Marka Ostrowskiego w serwisie Academia.edu (ang.)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000117927767
• VIAF: 110590926
• LCCN: nr88009980
• NDL: 00451898
• CiNii: DA03723514
• Open Library: OL4248725A
• PLWABN: 9810586758605606
• NUKAT: n02064283
• LNB: 000148018
• CONOR: 203003491
• LIH: LNB:C4OG;=wC

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator profilu ResearchGate: Krzysztof-Ostrowski-7
• identyfikator osoby w serwisie „Nauka Polska”: 114277
• Ludzie Nauki: 1xp4kWohU04