Jerzy Józef Wiatr (ur. 17 września 1931 w Warszawie ) – polski socjolog i politolog , działacz komunistyczny w okresie PRL , profesor nauk humanistycznych i nauczyciel akademicki , poseł na Sejm I , II i III kadencji , w latach 1996–1997 minister edukacji narodowej. Ojciec Sławomira Wiatra .
Życiorys
Działalność naukowa
Ukończył w 1954 studia na Wydziale Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego . W 1957 obronił doktorat , w 1961 habilitację . W 1967 został profesorem nadzwyczajnym, w 1976 zwyczajnym.
W latach 1951–1958 i 1969–1980 był zatrudniony na Uniwersytecie Warszawskim[1] . Był m.in. kierownikiem Zakładu Socjologii Polityki Instytutu Socjologii UW. Od 1958 do 1968 kierował Katedrą Socjologiczną Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego [1] . Od 1959 do 1965 wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim [1] . Od 1965 do 1969 był wicedyrektorem Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk [1] . Od 1964 do 1967 i od 1976 do 1979 pełnił funkcję prezesa zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych [1] . Od 1975 do 1977 był dyrektorem Instytutu Socjologii, a 1977 do 1980 dziekanem Wydziału Nauk Społecznych UW [1] . W latach 1979–1982 zajmował stanowisko wiceprezesa International Political Science Association[1] . Gościnnie wykładał m.in. na University of Michigan , University of British Columbia i University of Manchester. W 2007 objął funkcję rektora Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Warszawie , którą sprawował do 2013[1] .
Działalność polityczna w PRL
Od 1948 do 1957 należał do Związku Młodzieży Polskiej [1] . W 1949 wstąpił do PZPR , której członkiem był do momentu jej rozwiązania w 1990. Był członkiem powołanego po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego Zespołu Partyjnych Socjologów przy KC PZPR [2] . Od 1981 do 1984 był dyrektorem Instytutu Podstawowych Problemów Marksizmu-Leninizmu KC PZPR. W 1981 został członkiem komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej[3] . W 1989 brał udział w obradach Okrągłego Stołu po stronie rządowej.
Działalność polityczna w III RP
W latach 1991–1997 sprawował mandat posła na Sejm I i II kadencji. Członek Sojuszu Lewicy Demokratycznej . Od 2008 zasiadał w komisji etyki tego ugrupowania[4] .
W latach 1996–1997 pełnił funkcję ministra edukacji narodowej z ramienia SLD w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza . Podczas swojej kadencji był niechętny dla prowadzenia religii w szkołach. W swoich wystąpieniach wypowiadał się m.in. na temat konkordatu, prowadzenia religii w przedszkolach i w zerówkach, finansowania Papieskiej Akademii Teologicznej [5] . Wprowadził jako eksperta do ministerstwa znanego seksuologa Zbigniewa Lwa-Starowicza , co spotkało się to z protestami ze strony części nauczycieli i rodziców oraz Kościoła katolickiego. Podczas wizyty na Uniwersytecie Jagiellońskim na dziedzińcu Collegium Medicum został obrzucony surowymi jajami[6] .
W 2001 przez kilka miesięcy był posłem Sejmu III kadencji ; mandat uzyskał w miejsce Danuty Waniek .
Odznaczenia
W 1996 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski [7] .
Publikacje
Naród i państwo: socjologiczne problemy kwestii narodowej (KiW, 1969)
Polska – nowy naród. Proces formowania się socjalistycznego narodu polskiego (tom 198 serii Omega , Warszawa 1971)
Socjologia stosunków politycznych (PWN, 1977)
Społeczeństwo. Wstęp do socjologii systematycznej (PWN, 1979)
Drogi do wolności: polityczne mechanizmy rozwoju krajów postkolonialnych (IPM-L KC PZPR, 1982)
Socjologia wojska (MON, 1982)
Marksistowska teoria rozwoju społecznego (PWN, 1983)
Marksizm i polityka (seria Biblioteka Studiów nad Marksizmem , KiW, 1987)
Socjologia wielkiej przemiany (KAP, 1999)
Socjaldemokracja wobec wyzwań XXI wieku (Scholar, 2000)
Socjologia polityki (Scholar, 2002)
Refleksje o polskim interesie narodowym (IFiS PAN, 2004)
Europa pokomunistyczna – przemiany państw i społeczeństw po 1989 roku (Scholar, 2006)
Przypisy
↑ a b c d e f g h i Ryszard R. Stemplowski Ryszard R. , Zrzeszenie Studentów Polskich w socjalizmie państwowym 1950–1973 , Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2018, s. 25 .
↑ Socjologowie poza PZPR i w PZPR , „Informacja Bieżąca PTS”, Nr 87, grudzień 2008, s. 28 .
↑ „Trybuna Robotnicza ”, Nr 177 (11 529), 4 września 1981, s. 2 .
↑ Szynalski może stanąć przed komisją etyki SLD [online], wp.pl, 13 stycznia 2005 [dostęp 2019-05-27] .
↑ 2 kadencja, 107 posiedzenie, 3 dzień [online], sejm.gov.pl, 22 maja 1997 [dostęp 2019-05-27] .
↑ Nie wiadomo, kto rzucał jajami [online], rp.pl, 30 sierpnia 1996 [dostęp 2019-05-27] .
↑ M.P. z 1997 r. nr 6, poz. 46
Bibliografia
Ministrowie edukacji narodowej
Ministrowie edukacji narodowej i sportu
Minister edukacji narodowej
Minister edukacji i nauki
Ministrowie edukacji narodowej
Minister edukacji i nauki
Ministrowie edukacji
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu
kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
Identyfikatory zewnętrzne: