Krzyżowa (powiat bolesławiecki)

Krzyżowa

wieś
Kościół Świętej Trójcy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	bolesławiecki
Gmina	Gromadka
Liczba ludności (III 2011)	567[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-706[3]
Tablice rejestracyjne	DBL
SIMC	0364156
Położenie na mapie gminy Gromadka Krzyżowa
Położenie na mapie Polski Krzyżowa
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Krzyżowa
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego Krzyżowa
51°19′30″N 15°40′32″E[1]

Krzyżowa (niem. Lichtenwaldau) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Gromadka^[4][5].

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa legnickiego.

Położenie

Wieś otoczona jest Borami Dolnośląskimi – od północy i zachodu obręb leśny Wierzbowa (Nadleśnictwo Chocianów), od wschodu obręb Chojnów (Nadleśnictwo Złotoryja).

Wieś leży przy rozgałęzieniu autostrady A4 (E40) i A18 (E36). Nazwę "Krzyżowa" otrzymał węzeł autostradowy, który łączy obydwie te trasy.

Nazwa

Nazwa wsi wywodzi się od polskiej nazwy "krzyż"^[6]. Śląski pisarz Konstanty Damrot w swojej pracy o śląskim nazewnictwie z 1896 roku wydanej w Bytomiu wymienia dwie nazwy: obecnie obowiązującą, polską "Krzyżowa" oraz niemiecką "Lichtenwaldau". Podaje także te dwie nazwy zanotowane w łacińskim dokumencie z 1207 roku - Crzyzowa alias Lichtenwald^[6]. Miejscowość jest przykładem na podwójne nazewnictwo związane z napływem w średniowieczu na teren Śląska niemieckich osadników.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Krzyżowa^[4]^[5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
1004000	Zając	część wsi

Historia

Początki wsi związane są z rozwojem na tym terenie państwa polskiego. Obok funkcjonującej w tym miejscu wsi o nazwie Crzyzowa niemieccy kolonizatorzy w XIII wieku utworzyli własne osiedle^[6]. W dokumentach wieś jest wzmiankowana w roku 1371.

W Krzyżowej znajdują się zakłady przemysłu zbożowego "Młynpol".

Zabytki

Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisany jest kościół, obecnie cmentarny pw. Świętej Trójcy, z XV w., przebudowany w XIX/XX w.^[7]

Zobacz też

• Krzyżowa Dolina

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64013
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 629 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. GUS. Rejestr TERYT
6. Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 130.
7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 4 [dostęp 2024-11-17] .

Bibliografia

• Mariusz Olczak, Zdzisław Abramowicz, Gromadka. Przewodnik historyczny, Warszawa, ss. 81-90, Wydawnictwo OPPIDUM, 2003, ISBN 83-920174-0-4