Krzyż Katyński w Krakowie

Krzyż Katyński

Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Miejsce	Plac im. ojca Adama Studzińskiego
Projektant	Jacek Marek
Fundator	Zarząd Regionu Małopolska NSZZ „Solidarność”, Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego
Całkowita wysokość	5 m
Data odsłonięcia	19 maja 1990
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Krzyż Katyński
Położenie na mapie Polski Krzyż Katyński
Położenie na mapie województwa małopolskiego Krzyż Katyński
Położenie na mapie Krakowa Krzyż Katyński
50°03′18,14″N 19°56′17,40″E

Krzyż Katyński – pomnik w postaci krzyża upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej znajdujący się w Krakowie u podnóża Wawelu na placu im. ojca Adama Studzińskiego, przy kościele św. Idziego, poświęcony 19 maja 1990 roku.

Forma

Krzyż Katyński w Krakowie, o wysokości 5 m, wykonany z ciemnobrązowego drewna, ma na belce poprzecznej złocony napis KATYŃ oraz daty 1940 i 1990^[1].

U podnóża znajduje się granitowa tablica o wymiarach 60 cm na 80 cm^[1], na której wymieniono tragiczne miejsca związane z najnowszą historią Polski^[2]. Na tablicy znajdują się następujące nazwy^[1]:

• Kozielsk – Ostaszków
• Starobielsk
• Workuta – Donbas – Sybir
• Łubianka
• Wronki – Rawicz – Mokotów
• Montelupich
• Poznań
• Gdańsk – Gdynia – Szczecin
• KWK Wujek – Lubin
• Nowa Huta
• NN

Historia i uroczystości

Fundatorzy, autor i poświęcenie w 1990

Krzyż Katyński w Krakowie został ufundowany przez Zarząd Regionu Małopolska NSZZ „Solidarność” oraz Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego w Krakowie^[3]. Autorem projektu jest krakowski artysta rzeźbiarz Jacek Marek^[4]. Krzyż Katyński poświęcono w czasie uroczystej mszy w dniu 19 maja 1990 roku; ceremonii poświęcenia dokonał kardynał Franciszek Macharski^[3]. Pod Krzyżem Katyńskim odbywają się uroczystości upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej^[5].

Prace konserwatorskie w 2000

W 2000 roku, w 60. rocznicę zbrodni, pomnik został odnowiony pod kierunkiem autora^[2]. Drewno zaimpregnowano i uzupełniono ubytki, ponownie pozłocono litery na belce poprzecznej i uzupełniono litery na tablicy u podnóża pomnika^[2]. Prace konserwatorskie sfinansował Region Małopolska NSZZ „Solidarność” oraz sponsorzy^[2].

Krzyż Katyński po katastrofie polskiego Tu-154M w Smoleńsku

Upamiętnienie ofiar katastrofy i marsze pamięci (2010 rok)

W 2010 roku, po katastrofie polskiego Tu-154M w Smoleńsku, koło Krzyża Katyńskiego zbierali się licznie mieszkańcy Krakowa, zapalali znicze i składali kwiaty^[6]. 10 kwietnia 2010 roku w Krakowie odbył się marsz milczenia studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego; przeszli oni spod gmachu Collegium Novum pod Krzyż Katyński, niosąc zdjęcia czterech ofiar katastrofy: Marii Kaczyńskiej, Lecha Kaczyńskiego, Anny Walentynowicz i Janusza Kurtyki^[7]. Uczestnicy marszu złożyli pod Krzyżem Katyńskim kwiaty, zapalili znicze, a krótką modlitwę poprowadził biskup Józef Guzdek^[7].

13 kwietnia 2010 roku w Krakowie odbył się marsz pamięci ofiar Katynia, którego uczestnicy przeszli spod kościoła Mariackiego pod Krzyż Katyński, gdzie uczcili minutą ciszy pamięć ofiar katastrofy w Smoleńsku^[5].

16 kwietnia 2010 roku w Krakowie odbył się marsz studentów Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera, którzy złożyli wieniec pod Krzyżem Katyńskim i oddali hołd ofiarom katastrofy w Smoleńsku^[8].

10 czerwca 2010 roku pod Krzyżem Katyńskim w Krakowie przeszedł kolejny marsz pamięci w hołdzie ofiarom katastrofy w Smoleńsku^[9].

Uroczystości z udziałem delegacji amerykańskich (2010 rok)

18 kwietnia 2010 roku, po pogrzebie Lecha i Marii Kaczyńskich, pod Krzyżem Katyńskim odbyła się uroczystość z udziałem ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Lee A. Feinsteina, który złożył wieniec od prezydenta Baracka Obamy i narodu amerykańskiego^[10].

3 lipca 2010 roku pod Krzyżem Katyńskim złożyła wieniec Sekretarz Stanu USA Hillary Clinton, by w imieniu narodu amerykańskiego oddać hołd ofiarom katastrofy w Smoleńsku^[11].

Obchody rocznic katastrofy

10 kwietnia 2011 roku, w pierwszą rocznicę katastrofy smoleńskiej, w Krakowie odbył się marsz pamięci mający na celu uczczenie ofiar katastrofy^[12]. Jego uczestnicy przeszli z Rynku Głównego pod Krzyż Katyński, gdzie o godzinie 8:41 pamięć ofiar katastrofy uczczono minutą ciszy^[12]. Honorowym patronem marszu była Zuzanna Kurtyka, wdowa po Januszu Kurtyce, prezesie Instytutu Pamięci Narodowej^[12].

10 kwietnia 2012 roku, w drugą rocznicę katastrofy, z inicjatywy Stowarzyszenia "Solidarni 2010" zorganizowano w Krakowie marsz pod Krzyż Katyński; uczestniczyła w nim. m.in. Zuzanna Kurtyka^[13].

• 
  Tablica pamiątkowa.
• 
  Tablica pamiątkowa.
• 
  Znicze i kwiaty przed Krzyżem Katyńskim w Krakowie po katastrofie polskiego Tu-154M w Smoleńsku (11 kwietnia 2010).
• 
  Sekretarz Stanu USA Hillary Clinton składająca wieniec pod Krzyżem Katyńskim w Krakowie w dniu 3 lipca 2010 roku.

Przypisy

1. Krzyż Katyński. bj.uj.edu.pl. [dostęp 2012-02-28].
2. Odnawiany krzyż. dziennikpolski24.pl, 4 maja 2000. [dostęp 2012-02-28].
3. Kalendarium – maj 1990. mko1989.info. [dostęp 2012-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
4. Kapliczki przydrożne. Krzyż Katyński – Kraków, ul. Grodzka. blogspot.com. [dostęp 2012-02-28].
5. Marsz Pamięci ofiar Katynia 1940. mmkrakow.pl, 13 kwietnia 2010. [dostęp 2012-02-28].
6. Młodzież pod Krzyżem Katyńskim w Krakowie. polska-zbrojna.eu, 12 kwietnia 2010. [dostęp 2012-03-03].
7. Kraków: Marsz Milczenia studentów UJ. malopolanin.pl, 11 kwietnia 2010. [dostęp 2012-02-28].
8. Marsz studentów WSE w hołdzie ofiarom katastrofy. cogito.com.pl, 16 kwietnia 2010. [dostęp 2012-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-25)].
9. 10 czerwca 2010 roku w Krakowie Marsz Pamięci w hołdzie ofiarom katastrofy pod Smoleńskiem. bip.krakow.pl. [dostęp 2012-02-28].
10. Amerykanie składają wieniec pod Krzyżem Katyńskim. usembassy.gov, 18 kwietnia 2010. [dostęp 2012-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-15)].
11. Sekretarz Hillary Clinton złożyła wieniec pod Krzyżem Katyńskim. usembassy.gov, 3 lipca 2010. [dostęp 2012-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-15)].
12. Marsz Pamięci pod Krzyż Katyński. rp.pl, 10 kwietnia 2011. [dostęp 2012-02-28].
13. Kraków: marsz pod Krzyż Katyński. rp.pl, 10 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-12].