Konak

Konak – reprezentacyjna budowla mieszkalna, rezydencja władcy lub wysokich urzędników państwowych na obszarze Imperium Osmańskiego.

Architektura

Plan tradycyjnego konaka osmańskiego w zachodniej Anatolii i na Bałkanach bazuje na czterech ejwanach^[1]. Forma ta wywodzi się od kiosku Çinili Köşk w Stambule^[1]. Większość konaków budowana była z drewna^[1]. Pokoje reprezentacyjne lokowano na pierwszym piętrze^[1]. Z hali wejściowej, często przykrytej kopułą, prowadziły przejścia do czterech ejwanów^[1]. Hala wejściowa bywała półotwarta, spełniając rolę werandy^[1].

W Anatolii wschodniej tradycyjne konaki wznoszono z kamienia i budowano w stylu syryjskim – dodając dziedziniec i ściśle przestrzegając podziału na część męską – selamlik i żeńską – harem^[1].

Do XXI w. na Bałkanach i w Turcji zachowało się niewiele oryginalnych osmańskich konaków^[2].

Konaki bałkańskie były wielopiętrowe, a na wyższych piętrach umieszczano balkony i wykusze^[2]. Zazwyczaj parter budowany był z kamienia, pozbawiony okien, a piętra wznoszono w technice szachulcowej i pokrywano tynkiem^[2]. Całość nakrywał dach spadowy pokryty suszonymi na słońcu dachówkami o nazwie çerpik^[2]. Domy miały również ozdobne cylindryczne kominy^[2]. Konaki miały od 10 do ponad 40 pokoi, odzwierciedlając zamożność właściciela^[3][2].

• 
  Konak księcia Miłosza w Belgradzie w Serbii
• 
  Konak księżnej Ljubicy w Belgradzie w Serbii
• 
  Amidža Konak w Kragujevacu w Serbii
• 
  Konak w Durrës w Albanii
• 
  Muzeum konak w Widyniu w Bułgarii

Przypisy

1. Konak. W: Andrew Petersen: Dictionary of Islamic Architecture. Routledge, 2002, s. 154. ISBN 978-1-134-61366-3. [dostęp 2017-01-06]. (ang.).
2. Jelena Bogdanovic. On the Architecture of the Konaks in Serbia (1804-1830s). „Serbian Studies: Journal of the North Amercian Society for Serbian Studies”. 2, s. 161–180, 2007. 22. (ang.). 
3. Carel Bertram: Imagining the Turkish House: Collective Visions of Home. University of Texas Press, 2008, s. 31-33. ISBN 978-0-292-71826-5. [dostęp 2017-01-06]. (ang.).