Komonica (Lotus L.) – rodzajroślin zielnych oraz półkrzewów należący do rodziny bobowatych. Obejmuje 124 gatunki[6]. Występują one na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem Ameryki Północnej i Ameryki Południowej (tam tylko gatunki zawleczone). Rosną na bagnach, łąkach i murawach, w miejscach piaszczystych i na klifach[7]. Nazwa naukowa nawiązuje do jednej z grup roślin w starożytnej taksonomii ludowej opisywanych jako lotos[8].
Rozmieszczenie geograficzne
Przedstawiciele rodzaju występują w Eurazji, Afryce, w Makaronezji (tu liczne endemity[9]), Australii i Oceanii (dwa gatunki endemiczne dla wysp Riukiu, Tajwan, Nowa Kaledonia, Vanuatu). Jako rośliny zawleczone przedstawiciele rodzaju obecni są także na kontynentach amerykańskich. Centrum zróżnicowania znajduje się w Europie (30 gatunków)[7] (zwłaszcza w rejonie Morza Śródziemnego[10]) i na makaronezyjskich wyspach atlantyckich[7].
W Polsce rośnie w stanie dzikim 7 gatunków zaliczanych do tego rodzaju (w tradycyjnych ujęciach zaliczane one były do trzech różnych rodzajów, stąd używane są różne nazwy zwyczajowe)[11]:
Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[11], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[6]
Pierzaste, u większości gatunków pięciolistkowe, przy czym górne trzy listki skupione są na szczycie, a dolna para listków jest nisko osadzona – przypomina przylistki, które u roślin tego rodzaju są zredukowane – są drobne lub brak ich zupełnie[7][5]. W efekcie liście wyglądają pozornie jak trójlistkowe z przylistkami. Wszystkie listki są całobrzegie[12].
Motylkowe, wyrastają w przypominających główkibaldachach liczących do 12 kwiatów. Przysadki rzadko liściowate, zwykle zredukowane do ciemnego gruczołka lub brak ich wcale. Podkwiatków brak. Działki zrośnięte w dzwonkowaty lub lejkowaty kielich, w liczbie 5, równej długości lub górne działki większe od innych. Płatki korony zwykle żółte (po zasuszeniu często zieleniejące), rzadziej białe, czerwone, różowe lub ciemnobrązowe. Dwa dolne płatki tworzą tzw. łódeczkę (na grzbiecie wygiętą lub łukowatą, z długim dzióbkiem), dwa boczne odwrotnie jajowate skrzydełka, a piąty wzniesiony jest do góry tworząc żagielek. Żagielek może być szeroko rozpostarty (kolisty, jajowaty lub romboidalny) lub z brzegami podwiniętymi. Wewnątrz kwiatu, a ściślej w łódeczce, znajduje się jeden siedzący słupek z jedną, równowąską, górną zalążnią zawierającą wiele zalążków. Szyjka słupka jest prosta lub powyginana, wolno zwęża się ku szczytowi i pod nim listewkowato rozszerzona. W kwiecie znajduje się 10 pręcików, z których dziewięć zrośniętych jest nitkami tworząc rurkę, jeden pręcik zaś, o bardzo krótkiej nitce jest wolny[7][5]. Spośród pręcików tworzących rurkę 5 jest dłuższych od pozostałych czterech[10].
Strąki cylindryczne lub spłaszczone, zwykle długie, rzadziej jajowate, proste lub wygięte, gładkie lub oskrzydlone (gatunki z dawniej wyodrębnianego rodzaju Tetragonolobus)[7][5]. Strąki wewnątrz posiadają przegrody międzynasienne. Po dojrzeniu strąki pękają, a klapy się skręcają[12]. Nasiona kulistawe lub soczewkowate, gładkie lub rzadziej brodawkowate[5].
Pozycja systematyczna rodzaju według systemu Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne, podgromada Magnoliophytina, klasa Rosopsida, podklasa różowe, nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd strąkowce, rodzina bobowate, podrodzina Lotoideae Burnett, plemię Loteae DC., podplemię Lotinae (DC.) Wight & Arn., rodzaj komonica (Lotus L.)[13].
W systemie Reveala przyjętym w Crescent Bloom rodzaj Lotus obejmuje także gatunki rodzaju komonicznik i szyplin, traktowane jako synonimy rodzaju Lotus[13].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abAndreĭ Aleksandrovich Fedorov: Flora of Russia, Tom 6. CRC Press, 2002, s. 147-148.
↑ abZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, 111, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abWładysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom VIII. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 84.
.jpg)
