Kolej obwodowa w Łodzi

Linia kolejowa

Łódzka kolej obwodowa
Dane podstawowe
Zarządca	Towarzystwo Drogi Żelaznej Fabryczno-Łódzkiej
Historia
Rok otwarcia	1903

Łódzka kolej obwodowa – powstała w XX wieku linia kolejowa, stanowiąca ring, okrążający centrum Łodzi. W chwili powstania była jedną z nielicznych na lewym brzegu Wisły linii szerokotorowych. Obsługę większości linii zapewnia Łódzka Kolej Aglomeracyjna^[1], a na części kursują pociągi PR^[2] oraz PKP Intercity.

Historia linii

Budowa linii planowana była od lat 80. XIX wieku. Plany te, autorstwa Stanisława Weisblatta, przewidywały budowę linii południowej wraz z dochodzącymi bocznicami, oraz linii północnej z Widzewa przez Bałuty, Radogoszcz do fabryki Poznańskiego w północnej części miasta. Ostatecznie linia południowa o rozstawie torów 1520 mm, zbudowana przez Drogę Żelazną Fabryczno-Łódzką, powstała w 1903 roku bez bocznic, a fabryka Poznańskiego otrzymała w 1905 bocznicę wychodzącą ze stacji Łódź Kaliska^[3] (obecnie Łódź Karolew). W okresie I wojny światowej Niemcy dokonali przekucia tego odcinka na tor normalny. Planowy ruch na torze szerokim rozpoczął się 13 czerwca 1903, a po towarzyszącym mu torze 1435 mm do Łodzi Kaliskiej 30 kwietnia 1903^[4]. Wschodni odcinek Łódź Widzew – Zgierz powstał w okresie międzywojennym, jednakże bez planowanych stacji Marysin i Radogoszcz. Tymczasowy ruch uruchomiono od 15 października 1926^[5]. W 1928 w połowie tego odcinka zbudowano mijankę, którą w 1937 zaczęto przebudowywać na stację towarową^[6]. Oficjalne otwarcie nastąpiło 15 listopada 1931^[7].

Otwarcie odcinka linii z Dworca Kaliskiego do stacji Łódź Andrzejów w ciągu linii kolejowej nr 25 nastąpiło podczas II wojny światowej przez Zarząd Kolei Rzeszy, w związku z budową stacji rozrządowej Łódź Olechów^[8]. Elektryfikację odcinka Łódź Kaliska – Bedoń zakończono 21 stycznia 1958 roku^[8]. 23 grudnia 1969 na odcinku Łódź Widzew – Zgierz oddano do użytku sieć trakcyjną, kończąc elektryfikację węzła łódzkiego. Uruchomione kilka lat później pociągi pasażerskie nie cieszyły się jednak popularnością i zostały szybko zawieszone^[9]. Dopiero po kilkudziesięciu latach na odcinek ten wróciły najpierw pociągi dalekobieżne, a po powstaniu ŁKA – osobowe.

Linia obwodowa na odcinku Łódź Widzew – Łódź Kaliska została zelektryfikowana 25 stycznia 1958, a Łódź Kaliska – Zgierz 29 listopada 1965^[7].

Przebieg linii

Kolej obwodowa rozpoczyna swój bieg na stacji Zgierz i biegnie w ciągu obecnych: linii kolejowej nr 15 na odcinku Zgierz i linii kolejowej nr 25, z odgałęzieniem do stacji Łódź Widzew poprzez linię kolejową nr 540 na stacji Łódź Chojny.

Ważniejsze stacje, przystanki i posterunki ruchu

Historyczny przebieg linii obwodowej

• Zgierz – czterokierunkowy węzeł kolejowy – stacja początkowa
• Łódź Radogoszcz Zachód – przystanek osobowy otwarty w ramach budowy systemu ŁKA^[10]
• Łódź Żabieniec – stacja towarowa i przystanek osobowy
• Łódź Kaliska – trzykierunkowy węzeł kolejowy, stacja początkowa
• Łódź Kaliska Towarowa – historyczna stacja pasażerska, obecnie nieczynna
• Łódź Pabianicka – przystanek osobowy otwarty w ramach budowy systemu ŁKA^[10]
• Łódź Chojny – stacja węzłowa skąd odłącza się linia kolejowa nr 540 do stacji Łódź Widzew^[11]
• Łódź Dąbrowa – przystanek osobowy otwarty w ramach budowy systemu ŁKA^[10]
• Łódź Widzew – końcowa stacja kolejowa

Nowy przebieg wybudowany w 1941 przez DRG^[12]

• Łódź Chojny – stacja węzłowa skąd odłącza się linia kolejowa nr 540 do stacji Łódź Widzew^[11]
• Łódź Olechów Wiadukt – przystanek osobowy i służbowy przy stacji Łódź Olechów
• Łódź Olechów Zachód – przystanek osobowy i służbowy przy stacji Łódź Olechów
• Łódź Olechów Wschód – przystanek osobowy i służbowy przy stacji Łódź Olechów
• Łódź Olechów – wielka stacja rozrządowa, podzielona na 3 okręgi stacyjne, połączona linią kolejową nr 541 ze stacją Łódź Widzew
• Łódź Andrzejów Szosa – przystanek osobowy położony przy linii kolejowej nr 541
• Łódź Andrzejów – przystanek osobowy i posterunek bocznicowy, gdzie kolej obwodowa biegnie równolegle z linią kolejową nr 17

Przypisy

1. Łódź linia obwodowa. lka.lodzkie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-28)]..
2. 04.10.2016Tab.102 Koluszki-C׎stochowa-Koluszki zamk.16.X-10.XII.xls [online], przewozyregionalne.pl [dostęp 2024-04-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-31] .
3. Dawid Keller Historia kolei w Polsce, Eurosprinter Rybnik 2012, strona 344.
4. Michał Jerczyński Historia węzła kolejowego Koluszki-Słotwiny. Cz. 2, Świat Kolei nr 10/2016.
5. Adam Dylewski Historia kolei w Polsce.
6. Keller, s. 354–355.
7. Teofil Lijewski, Stanisław Koziarski Rozwój sieci kolejowej w Polsce, KOW Warszawa 1994.
8. atlaskolejowy.pl [online], lodzkie.atlaskolejowy.pl [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-31]  (ang.).
9. Keller, s. 364.
10. Łódź: Pabianicka dopiero od grudnia | Kurier Kolejowy
11. Remont dworca Łódź Chojny zakończy się z opóźnieniem. Wszystko przez... ptaki [ZDJĘCIA] | Łódź Nasze Miasto [online], lodz.naszemiasto.pl [dostęp 2020-07-09]  (pol.).
12. atlaskolejowy.pl [online], lodzkie.atlaskolejowy.pl [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-31]  (ang.).