Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Kiry

Kiry
część wsi
Ilustracja
Kiry
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tatrzański

Gmina

Kościelisko

Sołectwo

Kościelisko

Część miejscowości

Kościelisko

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-511[2]

Tablice rejestracyjne

KTT

SIMC

0468536

Położenie na mapie gminy Kościelisko
Mapa konturowa gminy Kościelisko, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kiry”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Kiry”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kiry”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kiry”
Ziemia49°16′39″N 19°51′57″E/49,277500 19,865833[1]
Kaplica Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej w Leśnickich Kirach

Kiry – część wsi Kościelisko w Polsce w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Kościelisko[3][4].

Kiry położone są u wylotu Doliny Kościeliskiej, znane jako punkt wypadowy wycieczek kierowanych do tej doliny Kościeliskiej i w jej okolice[5].

Układ osiedla

Na Kiry składają się trzy polany[5]:

Historia

Nazwa Kir pochodzi od gwarowego określenia zakrętu drogi, ścieżki lub rzeki i brzmiącego kira lub kiera. Drugie człony nazw pochodzą od wsi do których należały: Leśnicka od Leśnicy, a Miętusia od Miętustwa. Zachowane dokumenty z 1646 potwierdzają nadanie praw własności Kir przez króla Władysława IV Wazę dla sołtysów Łasiów z położonej na wschodnim Podhalu wsi Leśnicy. Mieli oni tutaj szopy na siano. W połowie XIX w Kirach istniały chatki węglarzy wypalających węgiel drzewny i funkcjonował tartak wodny z gonciarnią. Później przeniesiono tutaj także ze Starych Kościelisk leśniczówkę. Przed II wojną światową w Kirach oprócz tej leśniczówki było jeszcze 10 domostw i nierentowny tartak. W latach 1920–1930 stacjonowała tutaj Kompania Wysokogórska Wojska Polskiego[6].

W latach 1975–1998 Kiry administracyjnie należały do województwa nowosądeckiego.

Jeszcze w XX w. polan używano do przechowywania siana oraz masowego wypasu owiec. Obecnie na polanach leżących poza terenami TPN znajdują się góralskie zabudowania, kaplica Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej (wzniesiona w 1972 r. przez zakon kanoników laterańskich[7]), przystanek PKS i busów, postój dorożek, gospoda Słowińskich (aktualnie pod nazwą Harnaś), kiosk, sklep i parkingi. Głębiej znajduje się poczta, bar Hajduk, ośrodki wczasowe i pensjonaty, a także stadion biathlonowy. Na Wyżniej Miętusiej Kirze prowadzony jest obecnie kulturowy wypas owiec, a w stojącym tu szałasie można kupić oscypki, bundz i żętycę[6].

Przez osiedle biegnie szosa z Zakopanego do Witowa i dalej (Chochołów, Czarny Dunajec).

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny zielony – zielony z Pałkówki przez Butorowy Wierch, Budzówkę, Rysiulówkę i Groń do Kir, a dalej dnem Doliny Kościeliskiej do schroniska na Hali Ornak:
  • Czas przejścia z Butorowego Wierchu do Kir: 1:25 h, ↑ 1:40 h
  • Czas przejścia z Kir do schroniska: 1:40 h, ↓ 1:35 h
szlak turystyczny zielony – znakowany zielono szlak z Siwej Polany u wylotu Doliny Chochołowskiej przez Polanę Biały Potok do Kir, a stąd już dalej jako nieoznakowana Droga pod Reglami wzdłuż granicy lasu do Zakopanego.
  • Czas przejścia z Siwej Polany do Kir: 50 min w obie strony
  • Odległość z Kir do wylotu Doliny Małej Łąki: 3,0 km[8]

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53392
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 521 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  6. a b Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-1-3.
  7. Kościelisko - Kaplica Matki Bożej Gietrzwałdzkiej - zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-08-21].
  8. Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
Kembali kehalaman sebelumnya