Kalendarium historii Białorusi

Słowianie wschodni w VIII–IX wieku

Wielkie Księstwo Litewskie w XIII–XV wieku

Flaga Białorusi w latach 1918 i 1991–1995

Flaga Białorusi po 1995

Alaksandr Łukaszenka

Wyniki Alaksandra Łukaszenki w I turze wyborów prezydenckich na Białoruski w 1994

Protesty w Mińsku podczas dżinsowej rewolucji

Kalendarium historii Białorusi – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Białorusi.

Czasy najdawniejsze

• paleolit, ok. 100 tys. lat p.n.e. – pierwsi ludzie znaleźli się na terenach Białorusi^[1].
• do końca X w. – tereny obecnej Białorusi zamieszkiwały plemiona słowiańskie (Krywicze, Radymicze, Dregowicze), które zasymilowały Bałtów^[2].

Późne średniowiecze

• 988 – ziemie białoruskie znalazły się w kręgu kultury bizantyjskiej^[2].
• X w. – Księstwo połockie znalazło się w składzie Rusi Kijowskiej^[2].
• XIII–XIV w. – tereny obecnej Białorusi zostały stopniowo zajęte przez Wielkie Księstwo Litewskie^[2].
• 1596 – część ludności wraz z hierarchią prawosławną przeszła do powstałego Kościoła unickiego^[2].
• XVI–XVII w. – narodziny białoruskiej świadomości narodowej^[2].

Panowanie rosyjskie

• 1772 – wschodnia Białoruś znalazła się w państwie rosyjskim^[2].
• 1793 – centralna Białoruś została zajęta przez Rosję^[2].
• 1795 – zachodnia Białoruś znalazła się w Rosji^[2].
• 1861 – zniesiono pańszczyznę na Białorusi^[2].

I wojna światowa

• 1915–1917 – Cesarstwo Niemieckie okupowało Białoruś^[2].
• lipiec 1917 – utworzono Radę Białoruską^[2].
• 25 marca 1918 – Białoruś na krótko uzyskała niepodległość^[2].

Panowanie radzieckie

• grudzień 1918 – Armia Czerwona zajęła Białoruś^[2].
• marzec 1919 – w wyniku wojny polsko-bolszewickiej część ziem białoruskich zajęły wojska polskie^[2].
• 22 kwietnia 1919 – Józef Piłsudski wygłosił odezwę Do narodów Wielkiego Księstwa Litewskiego, która wzbudziła nadzieje na odbudowę państwowości przy wsparciu Polski^[2].
• 1920 – kontratak bolszewików skreślił plany odbudowy państwa białoruskiego^[2].
• 18 marca 1921 – w wyniku traktatu ryskiego Białoruś została podzielona pomiędzy Polskę a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republikę Radziecką^[2].
• 1921 – tereny Białorusi leżące w RFSRR włączono do odnowionej Białoruskiej SRR^[2].
• lata 20. XX w. – odbudowano i powiększono tereny Białoruskiej SRR, władzę komunistyczne zezwalały na rozwój białoruskiej kultury^[2].
• lata 20. XX w. – rozwój gospodarczy Zachodniej Białorusi znajdującej się w II RP^[2].
• koniec lat 20. XX w. – w wyniku zmiany polityki ZSRR rozpoczęto eksterminację elity białoruskiej oraz kolektywizację Białorusi^[2].
• II poł. września 1939 – w wyniku ataku Armii Czerwonej na Polskę cała Białoruś została włączona do ZSRR^[2].
• 28–30 listopada – na Białorusi proklamowano władzę sowiecką, ogłoszono konfiskatę wielkiej własności ziemskiej, upaństwowienie banków oraz zgłoszono do władz ZSRR projekt włączenia zachodniej Białorusi do Białoruskiej SRR^[2].
• czerwiec 1941–lipiec 1944 – okupacja niemiecka, odnowa świadomości narodowej^[2].
• 1939–1947 – w wyniku masowych mordów podczas II wojny światowej, deportacji sowieckich i późniejszego opuszczenia Białorusi przez Polaków Białoruś straciła ok. 2 mln mieszkańców^[2].
• lata 70. XX w. – białoruski dysydenci podjęci działalność skierowaną przeciwko Związkowi Radzieckiemu^[2].
• lipiec 1990 – białoruska Rada Najwyższa proklamowała suwerenność^[2].
• 15 sierpnia 1991 – Białoruś proklamowała niepodległość^[2].

Czasy najnowsze

• 8 grudnia 1991 – w miejscowości Wiskule przywódcy Białorusi, Rosji i Ukrainy podpisali porozumienie o rozwiązaniu ZSRR^[1].
• 8 grudnia 1991 – Białoruś, Rosja i Ukraina powołały Wspólnotę Niepodległych Państw^[2].
• 1994 – wybory prezydenckie wygrał Alaksandr Łukaszenka.
• 2 kwietnia 1996 – Białoruś i Rosja powołały Wspólnotę Suwerennych Republik^[2].
• czerwiec 1996 – wprowadzono nowe godło i flagę państwową^[2].
• 2 kwietnia 1997 – Wspólnota Suwerennych Republik przekształciła się w Związek Białorusi i Rosji (ZBiR)^[2].
• 1997 – Alaksandr Łukaszenka wzmógł politykę represyjną wobec opozycji^[2].
• marzec 2006 – wybory prezydenckie po raz trzeci wygrał Łukaszenka z wynikiem 82,6%^[2].
• 19 grudnia 2010 – wybory prezydenckie po raz czwarty wygrał Łukaszenka, który zdobył prawie 80% głosów^[3].
• grudzień 2010 – milicja brutalnie stłumiła protesty społeczne przeciwko sfałszowanym wyborom^[4].
• 12 października 2015 – Alaksandr Łukaszenka ponownie wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 83,5% głosów^[5].
• 9 sierpnia 2020 – Alaksandr Łukaszenka ponownie wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 80,1% głosów.

Przypisy

1. Białoruś – dotknięcie żywej historii. poland.mfa.gov.by. [dostęp 2015-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-03)]. (pol.).
2. Białoruś. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-08-30] .
3. Łukaszenka oficjalnie wygrał wybory na Białorusi. news.money.pl, 2010-12-24. [dostęp 2015-10-18]. (pol.).
4. Dramatyczne wieści z Mińska. konflikty.wp.pl, 2010-12-19. [dostęp 2018-07-22]. (pol.).
5. Belarus vote: Lukashenko re-elected president by landslide. bbc.com, 2015-10-12. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).